فیلم‌تئاتر›آمده بودیم اینجا بمیریم

«آمده بودیم این‌‌جا بمیریم» مُرد، از بس جان نداشت...
نقد نمایشِ «آمده بودیم این‌‌جا بمیریم» اثر مریم منصوری

چرا نمایش‌‌نامه‌‌های علیرضا نادری بعد از این همه سال، هنوز که هنوز است زنده و سرپا است؟ یکی از عمده‌‌ترین دلایل، علاوه بر درون‌‌مایه‌‌ی هر زمانی، فرم و ساختار روایت جدید در ادبیات نمایشی مقاومت بوده است. نمایش‌‌نامه‌‌ی «آمده بودیم این‌‌جا بمیریم»، ویژگی آثار نادری را در خود ندارد. متنِ مریم منصوری نه از نظر محتوایی نسبت به زمان خود جلوتر است (دغدغه‌‌ی این‌‌زمانی ندارد و در گذشته سِیر می‌‌کند) و نه به لحاظ فرم و ساختار نمایشی، اثری ممتاز است. متنِ «آمده بودیم این‌‌جا بمیریم» با این‌‌که به تأثیر تحولات دورانِ هشت سال دفاع مقدس بر خانواده‌‌ای خرمشهری می‌‌پردازد، اما به دلایلی که گفته شد اتفاقِ ویژه‌‌ای در ادبیات نمایشی معاصر ایران محسوب نمی‌‌شود. دیالوگ‌‌های رد و بدل شده میان اشخاص نمایش، قابل تأمل هستند ولی به دلیل این‌‌که نه پیش‌‌برنده‌‌ی داستان هستند و نه بعضا به شخصیت‌‌شناسی کاراکترها کمک کرده است، تبدیل به دیالوگ‌‌های زاید در اثر شده است. همین زاید شدن دیالوگ‌‌ها باعث کند شدن ریتم نمایش شده است. نمایش، بازنویسیِ دوباره‌‌ی متن را برای یک‌‌دست شدنِ ریتم طلب می‌‌کند.
هرچند تلاشِ قابل توجهی در زمینه‌‌ی کارگردانی اثر شده است، اما به دلیل عدم هماهنگی بازیگران با ایده‌‌های کارگردانی، این مؤلفه‌‌ی نمایشی نیز ... دیدن ادامه ›› تضعیف شده است. به عبارت بهتر، تمرینِ کمِ گروه بازیگری با دکور، نور و سایر فاکتورهای نمایشی به وضوح به ایده‌‌های کارگردانی صدمه زده است. لحظات انتهایی نمایش، مؤید همین شتاب‌‌زدگی در اجرای ایده‌‌های کارگردانیِ است.
یکی از نقاط قوت «آمده بودیم این‌‌جا بمیریم»، بازیِ یک‌‌دستِ بازیگرانِ این اثر نمایشی است. از بازیِ ندا گلرنگی (بازیگر نقش مادر) و پریناز لطف‌‌الهی (بازیگر نقش معصومه) در این نمایش به سادگی نمی‌‌توان گذشت، با این حال برای اجرای عمومِ این اثر نمایشی بازی برخی از بازیگران همچون نازنین نادرپور (بازیگر نقشِ سلما) جایِ تمرینِ بیش‌‌تری می‌‌طلبد.
نمایش، طراحیِ صحنه‌‌ی خاص و ویژه‌‌ای ندارد که بتوان راجع به آن نظر داد، ولی به نظر می‌‌رسد چیدمانِ جزئی‌‌ترِ خانه بهتر از این‌‌ها می‌‌توانست مخاطب را با حال و هوای نمایش همراه کند. گریمِ بازیگرانِ نمایش به عنوان اعضای خانواده‌‌ای که پس از حضور چندساله در شهرِ تهران به خرمشهر بازگشته‌‌اند، متعادل و یک‌‌دست است. در کنارِ گریم خانواده، گریم معصومه و آفاق نیز به وضوح، به شخصیت‌‌پردازیِ آن‌‌ها کمک کرده است.
یکی از اصلی‌‌ترین نقاطِ ضعف این اثر نمایشی، طراحی و اجرای نور این اثر است؛ به‌‌طوری که در نزدیک به 75 دقیقه زمان نمایش، بیش از یک سومِ کار، در حالتی نیمه‌‌تاریک قرار گرفته است. همین موضوع لطمه‌‌ی قابل توجهی به دیده شدن بازیِ بازیگران و گریم این نمایش زده است. البته ناگفته پیداست که نگارنده، مخاطبِ فیلم‌‌تئاترِ این اثر بوده است و با قطعیتِ تمام نمی‌‌تواند راجع به این مؤلفه نظر دهد ولی به نظر می‌‌رسد مریم منصوری برای اجرای عموم این نمایش، باید در طراحی و اجرای نور تجدید نظرِ جدی انجام دهد تا حاصل کارِ بازیگری و گریمِ «آمده‌‌ بودیم این‌‌جا بمیریم» بهتر دیده شود. در مجموع «آمده بودیم این‌‌جا بمیریم» نه یک اثر بسیار درخشان و نه یک اثر بسیار ضعیف در حوزه‌‌ی تئاتر مقاومت است. امید به رفعِ نواقصِ اجرایی در اجرایِ عمومِ این اثر نمایشی...