نمایش›فردا

کبریت زد به خاطره ها،حواسش نبود لباسش را با بنزین شسته بود
!(علیرضا_فراهانی از کتاب با کفش های طبی تنها میتوان واژه ها را جلو برد)

فیلمها و نمایشهایی که دارای ساختار معمایی و پازل گونه هستند همانقدر که در دیدار اول میتوانند پرکشش و جذاب باشند دارای این ضعف هم میتوانند باشند که اشتیاقی برای مرور دوباره آنها وجود نداشته باشد. به همان دلیل که چیدن یک پازل فقط در بار اول جذاب است و در دفعات بعد این حس قابل تکرار نیست. اگر در پایان یک اثر یک غافلگیری و شوک هم باشد همین مشکل وجود دارد یعنی جذابیت بسیار در دیدار اول اما عدم وجود این جذابیت در دیدارهای بعدی! و این به ماندگاری کار ضربه میزند به عنوان مثال شما حاضرید بار دیگر فیلم «دیگران» را با همان اشتیاق دیدن دفعه اول ببینید؟ البته این نقیصه بیشتر گریبان فیلم را میگیرد که ذاتا یک کار آرشیوی و تاریخی است تا تئاتر را که یک کار زنده است ولی به هر حال در نمایش هم به ماندگاری کار برای اجراهای بعدی و احیانا توسط دیگران لطمه خواهد زد.
اما نمایش فردا را میتوان از این زمره خارج دانست و از این نظر کار موفقی است چون با آنکه هم دارای ساختار پازلی است و هم پایان شوک آور اما خود را بیش از حد درگیر اینها نکرده و اساس کار خود را بر آن نگذاشته است بلکه سعی دارد تماشاگر خود را به تفکر در مورد درونمایه ی کار جلب کند. درونمایه ای ... دیدن ادامه ›› بسیار جالب که از قضا جای تفکر بسیار هم دارد.
واقعا ما چه مقدار به گذشته خود وابسته هستیم؟ روانشناسان و متفکران و مصلحان کوشش بسیاری میکنند که به مردم یاد بدهند یا القا کنند گذشته را فراموش کنند و در حال زندگی کنند. هزاران کتاب روانشناسی و موفقیت تقریبا همه روی این نکته پافشاری میکنند. اما به نظر میرسد توفیق چندانی در این مورد پیدا نکرده اند. واقعا این تمایل زیاد به بیوگرافی نویسی در تمام افراد عادی و شاخص از کجا نشات میگیرد؟ این حس انقدر قویست که حتی هنرمند نیست انگاری مانند بونوئل که به قول خودش به راحتی میتواند یک کبریت زیر تمام فیلمهای ساخته اش بزند اما باز در عمل در سالهای آخر عمر تن به مصاحبه و ثبت زندگی و گذشته اش میدهد. به تعبیر نام آخرین فیلمش این میل مبهم هوس، «این میل مبهم گذشته» از کجا می اید؟
به نظر میرسد گذشته ی ما گذشته ی ما نیست بلکه خود ماست! ما هرچه هستیم حاصل این گذشته بوده و نفی آن نفی وجودمان است. این گذشته هرچه بد باشد نفی کردنی نیست چون امروز ما با این هویت هرچند تلخ معنا میشویم و به زندگی هرچند رنجبار ادامه میدهیم ولی اگر ان را پاک کنیم باید به صورت یک نوزاد چهل ساله به زندگی ادامه دهیم که حتی تصور آن هم وحشتبار است! برای همین است که دو برادر که ظاهرا از تکنیکهای روانشناسانه برای پاک کردن گذشته ناامید شده اند به شیمی متوسل میشوند و قاطعترین راه را برای پاک کردن این کدهای صفر و یک شیمیایی مغزی در پیش میگیرند. راهی که به ظاهر ردخور ندارد اما در این راه نقیض خود را هم در دل راه میگذارند و همیشه راهی برای برگشت باز میگذارند. و عجیب اینکه همان میل مبهم همواره کار خود را میکند و یک چوب خط به چوب خطهای دیوار اضافه میشود! و این چوب خطها ظاهرا ادامه خواهند داشت!
نوع خاطره ی مزاحم که باید پاک شود از قضا بنده را یاد قصه ی مزاحم از بورخس می اندازد. قصه ای که دستمایه فیلم غزل ساخته مسعود کیمیایی شد. ورود یک زن بین دو برادر، عشق هر دو برادر به زن و در نهایت تصمیم به کشتن این مزاحم برای اینکه به رابطه ی برادری آنها خدشه وارد نشود. اما حال میبینیم که کشتن مزاحم اگرچه ساده است اما خاطره ی کشتن مزاحم خود به مزاحمی دیگر تبدیل شده که حتی به قاطع ترین شیوه ها و رجوع شیمیایی به بنیادی ترین عناصر سازنده ی مغز هم نمیتواند برادران را از آن خلاص کند! هرچه هستیم باید وجود را بپذیریم و بر ماهیت تقدمش دهیم!
کار بسیار جمع و جور و به دور از مطول گویی و اطناب زیاد بود و ریتم خوبی داشت. بازیها خوب بود ولی بازی برادر کوچکتر به نظر مقداری اغراق آمیز می آمد و به نظر بیشتر در صدد مرعوب کردن تماشاگر بود شاید هم بنده نتوانستم محملی برای آن در پیش برد نمایش پیدا کنم.
در آخرین شب،بار دیگر از نویسنده و کارگردان خوشفکر جناب امین اسفندیار و بازیگران هنرمندش جناب ایمان صیاد برهانی و سعید زارعی و دیگر عوامل اجرایی این نمایش تامل برانگیز صمیمانه تشکر میکنم