فیلم›جامه دران

جامه دران؛ فیلمی معلق میان ادبیات و سینما / منبع: http://dorbargardoon.ir/?p=10551

اولین ساخته حمیدرضا قطبی، که بر اساس فیلمنامه مشترک خودش و ناهید طباطبایی نویسنده کتابی که فیلم، اقتباسی از آن است، فیلمی معلق میان ادبیات و سینما است.
برخلاف انتظار، «جامه دران» شروع مناسبی ندارد. اپیزود اول، هم از نظر کیفیت بازی‌ها به قدرت اپیزودهای دوم و سوم نیست؛ هم از نظر خط داستانی، نحوه ارتباطش با ادامه فیلم مشخص نیست. قطبی، در نیم ساعت اول سعی دارد با بازی اغراق شده مهتاب کرامتی، روابط بین شخصیت‌ها و پیشینه «شیرین» را به مخاطب نشان بدهد اما می‌توان گفت در این امر موفق نبوده است. همه اپیزود اول، می‌توانست با استفاده از چند جمله در‌‌ همان ابتدای روایت اپیزود دوم یا نهایتاً با استفاده از حک چند جمله روی تصویر، اطلاعات لازم را به مخاطب بدهد. در این صورت، نه مخاطب در‌‌ همان ابتدای فیلم، از اثر دلزده نمی‌شد و هم ارتباط بهتری با بخش‌های بعدی برقرار می‌کرد.
مشکل اصلی جامه دران را می‌توان همین وفاداری بیش از اندازه به متن کتاب دانست.‌‌ همان مشکلی که بهروز افخمی در «آذر، پرویز، شهدخت و دیگران» با آن رو به رو بود. نریشن‌های طولانی و‌گاه کشدار که سهم بزرگی هم در پیش برد قصه ندارند، به پاشنه آشیل جامه دران تبدیل شده است. جایی که بیشتر فیلم را به ... دیدن ادامه ›› یک کتاب صوتی تقلیل می‌دهد و حوصله مخاطب را سر می‌برد.
اما فارغ از همه این‌ها، اپیزودهای دوم و سوم، که در سال‌های دور می‌گذرند، بسیار خوش ساخت، جذاب و تقریباً بدون اشکال ساخته شده‌اند. حجم اطلاعاتی که به مخاطب داده می‌شود، در نیمه دوم کاملاً حساب شده و به اندازه است و همین، باعث می‌شود تا پایان فیلم، هر چند دقیقه، یک غافلگیری اساسی وجود داشته باشد؛ دقیقا چیزی که در اپیزود اول وجود ندارد.
بازی‌های باران کوثری و پگاه آهنگرانی، نه آن چنان چشمگیر که متفاوت‌ترین نقش تاریخ زندگیشان تلقی شود، اما قابل قبول و حتی بدون ارفاق خوب است. مصطفی زمانی هم در نقشی متفاوت، دیگر پسرک نه چندان دلچسب و روی اعصاب نیست و توانسته اقتدار و صلابت یک مرد سنتی که می‌خواهد روشنفکرمآبانه زندگی کند را درآورده است. روابط عاشقانه‌اش با زن دومش همانقدر باورکردنی از آب در آمده که حس ترحم و سواستفاده ناجوانمردانه‌اش از زن اولش؛ و می‌توان در شیوه ارتباط زناشوهری با همسرانش، در هر شرایط تا حدی به او حق داد.
اولین ساخته حمیدرضا قطبی، با شروع ناامیدکننده و پایانی قابل قبول، انتظار از فیلم دوم این کارگردان می‌انسال را بالا برده است. در طول فیلم انگار قطبی سکانس به سکانس با چم و خم کار بیشتر آشنا شده و با تسلط بیشتری تصاویر را دنبال کرده است.
به طور کلی، جامه دران فیلم بهتری می‌شد اگر بازنویسی فیلمنامه‌اش را یک سینماگر انجام می‌داد و به این شدت پابندِ کتاب نبود و فیلم خیلی بهتری می‌شد اگر اپیزود اول نداشت! کاش قطبی برای فیلم دومش، مشاوره‌های بهتر از سینماگران برجسته بگیرد تا آثاری یکدست‌تر و جذاب‌تر خلق کند.