فیلم›شبی که ماه کامل شد

چند سال قبل یک بلوچ پاکستانی را در ترمینال اتوبوس زاهدان دیدم به من یک عدد اسکناس روپیه پاکستانی هدیه داد و حرف های جالبی زد.البته برخی موارد را سایر بلوچ ها گفتند.

بلوچ ها خواست های خود را برحق و مبارزه خود را منطقی می دانند که برخی از آنها قرار ذیل است:
1. بندر بزرگ گوادر در خاک بلوچستان است؛ ولی مردم آن فقیر.
چون فاصله از جنوب غرب کوتل مزاری در ولایت هلمند افغانستان تا بندر گوادر بلوچستان پاکستان هزار کیلومتر است
2. در بلوچستان ذخایر بزرگ گاز، نفت و معادن وجود دارد که گویند چندین برابر نفت ... دیدن ادامه ›› کویت هست.

3. بلوچستان دارای انواع میوه و تولیدات زراعتی است.
4. از لحاظ شرایط طبیعی دارای بندر آبی و راه ترانزیتی با دو کشور همسایه -افغانستان و ایران- است(ژوپ و چمن با افغانستان و تفتان میرجاوه،ریمدان چابهار ،پیشین راسک ،کوهک سراوان با ایران).

5. سلاح اتمی پاکستان در بلوچستان آزمایش می شود؛ چون دیگر جای مناسب برای این منظور ندارد.

6. منابع عایداتی بلوچستان در خدمت پنجابی هاست.
7. مردمان بلوچ مدارس، جاده های لازم و موسسات بیمارستانی مورد نیاز ندارند، در ضمن بیکاری، مریضی و غیره دامنگیر مردم آن است.
8. بلوچ ها نوشتار به زبان رسانه ای را حق طبیعی خود می دانند که تا کنون تحقق نیافته است.
9. خواست های معقول بلوچ ها، طی سال ها و دهه ها از طریق مذاکره، پیشنهاد و تفاهم، حل نگردیده و ما ناگزیر برای اعاده حقوق خود

۱۰. بوجود آمدن کشور مستقل مانند بلوچستان یا پشتونستان در عین حال فقیر و گرسنه، دردسرهای بزرگتری را در آسیا بوجود خواهد آورد.

۱۱.حدود 150 هزار نیروهای امریکایی آشکار و پنهان در افغانستان به ویِژه در پایگاههای نظامی قندهار، شورابک هلمند و میدان هوایی شیندند حضور فعال داشتند که بلوچ ها بعلت تجربه استعمار انگلیس همانند کشورهای منطقه، این نیروها را تهدید بزرگی برای خود میدانستند. زیرا بیش از 20 میلیون بلوچ در داخل چوکات فدرال پاکستان و ۴ میلیون در قلمرو ایران(بلوچستان،هرمزگان شرقی،کرمان شرقی و پراکنده در شهرهای بزرگ) و چندصدهزار در افغانستان مسکون هستند.

۱۲.بخش قابل توجهی از خاک بلوچستان کنونی پاکستان جزو خاک ایران بوده است و فرهنگ مشترک دارند.البته آنها اینکه بلوچستان پاکستان متعلق به حکومت ایران بوده است که در اواخر قاجار جدا شده است را خنده دار میدانند زیرا معتقدند بلوچستان خودمختاری مستقل بوده است که همانند افغانستان پس از مرگ تیمور که ایران به دوقسمت تقسیم شد و فقط زمان دو عدد پادشاه نادر شاه و آقا محمدخان مجدد یک کشور شدند،از ایران پس از مرگ تیمور مانند افغانستان برای همیشه جدا شدند و بلوچستان یک خودمختاری مستقل بود که زمان انگلیس ها هم صرفا خودمختاری مستقل از بریتانیا بودند که توسط محمدعلی جناح و گاندی از بریتانیا مجدد استقلال یافتند ولی معتقدند پنجابی ها (اقبال لاهوری را مردم ایران میشناسند) آنها را همانند پشتون های پیشاور (ادیب پیشاوری را مردم ایران میشناسند) بالاجبار بدون دادن حقوق برابر ،زیر پرچم پاکستان نگه داشتند.

۱۳.خانم بینظیر بوتو نخست وزیر پاکستان با مادر ایرانی ،اقبال لاهوری و پروفسور عبدالسلام برنده جایزه نوبل فیزیک،از پنجابی های معروف در ایران هستند نام پروفسور عبدالسلام فیزیکدان روی کتابخانه فیزیک دانشگاه شریف هست ولی مردم ایران یک مشاهیر بلوچ پاکستان مانند مهراب خان را که تاریخ مشترک با ایران دارند را نمی‌شناسند حتی دوست محمد بلوچ ایرانی را هم نمیشناسند.

یک بلوچ با خنده میگوید مونیکا بلوچی را میشناسند.

۱۴. باور کنید مردم بلوچ خیلی فقیر ولی مهربان هستند و به کمک نیازمندند از مهندسی،پزشکی،سرمایه تا دولتی که احقاق حقوق کند.

پی نوشت ؛
یک:

ساخت بندر گوادر نماد مسئله سوق الجیشی- راهبردی بلوچستان است. ٨٥ درصد تامین مالی این ساخت و ساز توسط پکن تامین می شود که تعداد زیادی زیرساخت ازجمله بزرگراه، مراکز برق، بیمارستان ... را دربر می گیرد و به پاکستان امکان می دهد که به تنگه هرمز نزدیک شده و دربرابر ایران قد علم کند. برای چین، احداث پایانه «راهرو اقتصادی چین- پاکستان» (CPEC)، اهمیت دارد و برای آن درنظر دارد ٦٥ میلیارد دلار (٥٨ میلیارد یورو) سرمایه گذاری کند تا استان غربی سین کیانگ خود را به دریای عرب متصل کند. گوادر پاسخی مطلوب برای «سردرگمی مالاکا» تنگه اندونزی ای است که از طریق آن دوسوم از واردات نفتی چین در مناطق دریایی انجام می شود و ارتش آمریکا در آن حضوری نیرومند دارد. به علاوه، پکن یک خط لوله انتقال گاز بین استان های و گوادر پاکستان ساخته است. به این خاطر است که مدیریت بندر گوادر و منطقه آزادی که آن را احاطه کرده به یک شرکت چینی واگذار شده است. درمورد امنیت، تامین آن به عهده ارتش پاکستان با همکاری ارتش چین است

زمین اطراف بندر توسط نیروی دریایی پاکستان و گارد ساحلی زیر قیمت بازار خریداری شد و میان افسران آن ها توزیع گردید که به عنوان زمین خواری بزرگ معروف گردید .بلوچهای گوادر از این که در سرزمین خود به یک اقلیت تبدیل شوند هراس دارند. اگربرنامه های دولت مرکزی موفقیت آمیز باشد ، جمعیت گوادر و مناطق اطراف آن از هفتاد هزار نفر به حدود دو میلیون نفر افزایش خواهد یافت. بلوچ ها اعتقاد دارندکه اکثریت از آن سندی ها و پنجابی ها خواهد شد.

بندر گوادرکه با وسعت 725 کیلومتر در غرب کراچی واقع شده است، برای تقویت دفاع استراتژیک پاکستان به عنوان بندر جایگزین کراچی می باشد که روزگاری مورد محاصره نیروی دریایی هند قرار گرفت. آسیب پذیری کراچی زمانی تایید شد که بار دیگر در درگیری کارگیل در سال ۱۹۹۹ مورد محاصره طولانی هند قرار گرفت


دوم:
.در حقیقت با وجود این که 36 درصد تولید گاز پاکستان در این منطقه قرارد دارد تنها 17 در صد آن در ایالت مصرف می شود و مابقی یعنی 83 درصد به سایر نقاط کشور ارسال می شود.علاوه بر این ، دولت مرکزی قیمت بسیار کمتری برای گاز بلوچ نسبت به تولید گاز در ایالات دیگر ، به خصوص سند وپنجاب در نظر می گیرد. علاوه بر این ، بلوچستان بیشتر از4/12 درصد از حق امتیاز تامین گاز را دریافت نمی کند. بلوچستان بیش از 40 درصد از انرژی اولیه پاکستان (گاز طبیعی ، زغال سنگ ،و برق) را تولید می کند

دولت پاکستان توجه خود را صرفا به بخش دیرا(Dera) بوگتی (که ذخایر اصلی گاز ایالت در آن جا قرار دارد


سوم:
ایران از آغاز سلطنت قاجاریه مرز طبیعی جنوب شرقی خود را با احتساب بلوچستان ، رود سند می‌دانست. عباس میرزا در خلال گفت و گوهای دوستانه و خصوصی با انگلیسی ها بارها به این مطلب اشاره کرده بود و محمد شاه نیز بر همین عقیده بود. در نتیجه انگلیسی ها درصدد ممانعت از پیشروی ایران به طرف شرق بر آمدند که اولین مورد آن مسئله هرات و به دنبال آن تقسیم بلوچستان بود که با تعیین حدود مرزی این مناطق، هم خط دفاعی هندوستان را کامل کردند و هم به پیشروی ایران به سمت شرق برای همیشه پایان دادند

چهارم:
پنجاب طبق بیان محمد علی جناح بنیان پاکستان است و ارتش و اقتصاد را در دست دارد و ایالتی صنعتی است.ایالت سند نیمه فئودالی و کشاورزی است . ایالت سرحد شمالی مهم ترین جمعیت پشتون را در خود جای داده است و بیشتر پناهندگان افغان در آن جا هستند ومسیر قاچاق به افغانستان است. ایالت صحرایی بلوچستان که هم مرز ایران وافغانستان است و فقر و بی سوادی از مشخصات آن است.


درسال ١٩٤٨ پاکستان به بلوچستان حق خودمختاری داد. ولی، درسال ١٩٥٢ دولت مرکزی پس از کشف منابع عظیم گازی که امروز ٤٠ درصد از منابع ملی پاکستان را تشکیل می دهد، این تصمیم را نقض و لغو کرد. دلیل دیگر این بدعهدی این بود که بلوچستان نزدیک به ٢٠ درصد از منابع معدنی پاکستان (ذغال سنگ، طلا، مس، نقره، پلاتین، آلمینیوم و به ویژه اورانیوم) را دارد و دارای خط ساحلی ٧٥٠ کیلومتری است و به این ترتیب موقعیتی راهبردی در خلیج عمان، دریای عرب و حتی تنگه هرمز که درغرب آن واقع است دارد

پنجم

عبدالقدیر خان پشتون زبان در راه اندازی نخستین نیروگاه غنی‌سازی اورانیوم پاکستان در کهوته در نزدیکی اسلام‌آباد نقش داشت ولی آزمایش های بمب اتمی در بلوچستان است و تبعات این آزمایش ها روی ژنتیک مردم بلوچ است.

پاکستان دو عدد پایگاه دریایی از سه عدد پایگاه خود را در بلوچستان دارد،که پس از محاصره کامل بندر کراچی در سال ۱۹۹۹ توسط هندوستان، بنادر و پایگاه های دریایی بلوچستان بر اهمیت آنها افزوده شد.

نرگس آبیار را از شیار صدو چهل و سه دنبال می کنم ، نه کاری به زن بودنش دارم و نه وابستگی به جریان فکری خاصی که به وی نسبت می دهند ، او فیلمساز است ، حال فیلمش را با چه شامورتی ساخته به فیلمش ربطی ندارد، اولین عنصر برجسته در فیلمهای نرگس آبیار ، قصه است که گفتنش را خوب بلد است ، حال آنکه شاید به مذاق سینما دوستانی که سینما را بیشتر در تصویر جستجو می کنند خوش نیاید ولی آبیار قصه گفتن را بلد است و آن را از رمان نویس بودنش به عاریت گرفته ، حتی در نفس هم خوب قصه می گوید با آنکه دراماتیک نیست اما درگیر کننده است.
شبی که ماه کامل شد بلوغ آبیار است ، هم در قصه ، هم در دکوپاژ ، هم دوربین و هم کارگردانی به مثابه ی هدایت بازیگر و خلق میزانسن
آبیار در شبی که ماه کامل شد داستانش را لخت روایت می کند طوری که در سی دقیقه ی ابتدایی تو گویی در مسیر یک سفر دور و دراز ، از دیدن مناظر لذت ببری بدون آنکه قرار باشد شگفت زده شوی و اتفاقا فصل شگفتی ها در فیلم فصلی است که در پاکستان می گذرد ، اتخاب پی او وی مناسب ، فضا سازی جذاب ، دکوپاژپیچیده و هر آنچه قرار است نظام تصویری فیلم را بسازد در این فصل عالی است ( سکانس بازارچه را مرور کنید ، یا تعقیب و گریز در دلِ ماسه های روان ) تنها ضعف آبیار در این فیلم اتفاقا پایان است که قرار است بازآفرینی اتللویی مدرن باشد که اتفاقا در بافت این داستان نیست و زمخت تر از آن است که ما باورش کنیم و اتفاقا بازی بد شاکردوست و بیش از همه ضعف بیانش در این سکانس به این باسمه ای بودن پایان دامن می زند.
اما شبی که ماه کامل شد یک سینمای منحصر به فرد است ، سینمایی که مختص آبیار است کنایی ، دو پهلو و متضاد درست همانند خالقش!