فیلم‌تئاتر›موسیقی مجلسی

راز شخصیتها در نمایشنامه «موسیقی مجلسی» اثر آرتور کوپیت
«موسیقی مجلسی» اثر آرتور کوپیت، از شاهکارهای اجتماعی این نمایشنامه نویس معاصر آمریکایی محسوب می شود که طی آن تلاش شده تا ضمن یادآوری جلوه هایی متفاوت از موفقیتهای کسب شده زنان در سطح جهانی، لزوم توجه بیشتر به حقوق اجتماعی و سیاسی زن در جامعه داخلی، مورد تاکید قرار گیرد. در این رویکرد، زن در عین سرگشتگی و شادی (کنستانز موزارت)، موجودی است بلند پرواز (امیلیا ارهارت)، جستجو گر و ماجراجو (اُسا جانسون) که نه تنها می تواند در عرصه نبرد، جنگاوری شجاع(ژاندارک) و حاکمی مقتدر (ملکه ایزابلا) باشد، بلکه حتی می تواند در عین تسلط بر حوزه ادبیات مدرن (گرترود استاین) و در عین برخورداری از قدرتِ سخنوریِ بی بدیل (سوزان آنتونی)، چه بسا با سکوت خود در نمایشی صامت (پرل وایت)، جامعه را در مسیر نیل به موفقیت و سعادت، تحت تأثیر توانایی های خویش قرار دهد؛ با این حال، جامعه ی مردسالارِ اسیرِ روزمره گی تا آنجا به حقوق این موجود نازنین کم توجه است که حتی در صورت از بین رفتنِ واقعی ترین این زنان برجسته، به سادگی از کنار آن عبور می کند و اهمیتی به ضایعه ی فقدان نمی دهد بطوریکه گویی هیچ واقعه ای در جامعه رخ نداده است.
صحنه ورود پزشکِ مردِ تیمارستان به اتاق و بسنده کردن او به ذکر آنکه «امروز روز سخت و عجیبی بود که...»، بدون هرگونه توجهی به کشته شدنِ امیلیا ارهارت و وجود جنازه ی او در اتاق، دقیقاً نمادی است از بی توجهی جامعه داخلیِ مردسالار به ضایعه از دست رفتن یک زن برجسته که کوپیت آن را به زیبایی در نمایشنامه خود ترسیم کرده است.
بدین جهت، راز شخصیتهای این نمایشنامه کوپیت را باید در علت برجستگی هریک از زنان قصه در جهان واقعی جستجو کرد. برجستگیهای متفاوتی که هریک از ... دیدن ادامه ›› زنان قصه ی کوپیت را به مثابه سازی مختلف در موسیقی مجلسی معرفی می کند؛ سازهایی که ارتباط چندانی با یکدیگر ندارند و کوپیت در نمایشنامه خود تلاش می کند تا به مثابه آنچه در موسیقی مجلسی در فضای موسیقی کلاسیک رُخ می دهد، آنها را با یکدیگر همنوا سازد...
تا بعد...
دکتر مسیح بهنیا

موسیقی مجلسی، فرمی در موسیقی کلاسیک است که برای تعداد اندکی ساز مختلف (دو تا هشت ساز) تصنیف میشود. این نوع از موسیقی کلاسیک برخلاف گونه های قابل اجرا در تالار و کلیسا، معمولاً برای اجرا در یک محیط کوچک مثل یک خانه یا یک اتاق ساخته می شده و یکی از خلاقیتهای بی بدیل موزارت در این فرم از موسیقی کلاسیک، ساخت قطعاتی برای هشت ساز با ریتم شگفت انگیزه براساس استفاده از هشت ساز غیر هم نوا نظیر پیانو، ویولن سل، شیپور فرانسوی، کلارینت و...
به نظر میرسه آرتور کوپیت در مقام یک نمایشنامه نویسِ سبک ابزورد، ضمن درک معنای "موسیقی مجلسی" و با تأسی از آن، تلاش کرده در فضایِ خیالیِ اتاق کوچکی در یک تیمارستان، نوعی هم نواییِ میان هشت زنی ایجاد کند که هریک به تصورِ بودن در جایگاه یک زنِ مشهور و برجسته، در حقیقت همان هشت سازِ غیرِ هم نوای موسیقی مجلسی موزارت را به ذهن متبادر می سازند.
در این بین، مباحثات برای کشف راهکار جهت تقابل با حمله احتمالی مردان (یا همان طبقه بالایی ها)، در واقع همان تلاش آرتور کوپیت است برای خلق یک قطعه هشت نفره ی موزون نظیر آنچه موزارت خالق آن بود اما آنجا که یکی از این هشت نفر، "واقعی" است و با خیال و تصور هم نوا نمیشود، "حذف فیزیکی" او از این محفل کوچکِ موسیقی مجلسی، ساده ترین راه حل ممکن برای ایجاد هم نواییِ بین سایرین است!
به نظرم عنوان موسیقی مجلسی با تبحر و دقت خاصی برای این نمایشنامه انتخاب شده و متن این نمایشنامه، قطعاً یکی از شاهکارهای این نمایشنامه نویس آمریکایی است که نکات اجتماعی ظریف و خاصی در گفتمان هشت نفره ی کاراکترهای آن، نهفته است.
این نمایش بیش از آنکه با استقبال مخاطبان عام مواجه شود، قطعاً می تواند برای مخاطبان خاص و حرفه ای تأتر جذاب باشد.
تا بعد....

چالش‌های 8 زن در تیمارستان روانی / روایت مهدی علی‌نژاد از نمایش "موسیقی مجلسی"

مهدی علی‌نژاد گفت: نمایش "موسیقی مجلسی" فضایی خیال‌انگیز و رویاگونه دارد.

 سرویس تئاتر هنرآنلاین: نمایش "موسیقی مجلسی" نوشته آرتور کوپیت با ترجمه عاطفه پاکبازنیا و کارگردانی مهدی علی‌نژاد و طاها محمدی از امروز 10 مهرماه ساعت 21 در سالن شماره دو خانه نمایش مهرگان روی صحنه است. بازیگران این نمایش سوگند صدیقی، سپیده ساعدی، الناز نباتی، هانیه اصغری، شیوا جوانمرد، وحیده رخشان، میترا مسائلی، تینا حاج محمدرضا، آیدا توپال و قاسم عبداللهی هستند. "موسیقی مجلسی" سال 95 در تئاتر گندم روی صحنه آمده است.  

مهدی علی‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره جذابیت‌های انتخاب و اجرای این نمایشنامه گفت: آرتور کوپیت نویسنده‌ای است که قلم خاصی ... دیدن ادامه ›› دارد و من بسیار علاقمند به آثارش هستم. آثار او مرتبط با شرایط جامعه امروز ماست؛ به خصوص نمایشنامه "موسیقی مجلسی". نمایش "موسیقی مجلسی" رگه‌هایی فمینیستی دارد و کلیت مفهوم آن این است که در صورتی‌که فردی نظر مخالف با اجتماع را داشته باشد از میان برداشته خواهد شد.

مدیر خانه نمایش مهرگان خلاصه داستان نمایش "موسیقی مجلسی" را اینگونه توضیح داد: این نمایش داستان هشت زن است که در تیمارستان به سر می‌برند که هر کدام فکر می‌کنند که از شخصیت‌های برجسته تاریخ هستند؛ ژاندارک، گرترود استین، سوزان آنتونی، ملکه ایزابلا، کنستانز موزارت، پیرل وایت، امیلیا ارهارت و اسا جانسون. در حالی‌که در این میان تنها امیلیا ارهارت واقعی است. امیلیا ارهارت نخستین خلبان زنی است که زمانی‌که بر فراز اقیانوس اطلس و مثلث برمودا پرواز می‎کرد ناپدید می‌شود...

علی‌نژاد درباره سبک و فضای اجرایی این نمایش عنوان کرد: این اثر نمایشی فضایی خیال‌انگیز و رویاگونه دارد. سبک اجرایی نمایش غیر واقع‌گرایانه و کمی سورئال است هرچند که نوشته‌های آرتور کوپیت به گفته برخی افراد بسیار متفاوت است؛ یعنی اینکه نزدیک به ابزورد است اما ابزورد نیست. گروتسکی دارد که گروتسک محض نیست. کمدی تراژیکی در آثارش است که صرفا کمدی تراژیک نیست. او سبک و سیاق خاصی را دنبال نمی‌کند و من نیز سعی کرده‌ام در خلق فضای اجرایی نیز پیرو این نویسنده باشم. این نمایش طراحی لباس واقع‌گرایانه‌ای دارد اما طراحی صحنه واقع‌گرایانه نیست.

او ضمن اشاره به اینکه تمرینات این نمایش حدود 5 ماه به طول انجامید، درباره میزان وفاداری‌اش در اجرا به نمایشنامه یادآور شد: صد درصد به نمایشنامه‌ اصلی و دیالوگ‌های آن وفادار بوده‌ام و تنها برخی از دیالوگ‌ها تغییرات بسیار کمی داشته است.

این کارگردان و بازیگر تئاتر درباره طراحی صحنه و موسیقی این نمایش اظهار کرد: سطح زمین سفید است و 8 چهار پایه سفید نیز در صحنه وجود دارد. تعدادی ابر نورانی از سقف آویزان است. از آنجا که شخصیت‌های این نمایش در رویا به سر می‌برند طراحی صحنه نمایش نیز رئال نیست و فضایی رویاگونه و خیال‌انگیز را به مخاطب القا می‌کند. موسیقی نمایش نیز انتخابی از میان سمفونی‌های موتزارت است.

مهدی علی‌نژاد درباره کارگردانی مشترک این نمایش با توجه به اینکه در اجرای پیشین در تئاتر گندم تنها خود به عنوان کارگردان حضور داشت، گفت: به دلیل مشغله‌های بسیار فرصت آن را نداشتم تا هر روز سر تمرین‌ها حضور داشته باشم از این رو مراحل نخست تمرینات به کمک طاها محمدی آغاز شد و سپس از مرحله‌ای به بعد خودم نیز حضور داشتم.