نمایش›برای خرید که نباید پول داد

هر چه بگندد نمکش می¬زنیم
سمیرامیس بابایی
ماهنامه دنیای تصویر

موضوع نمایشنامه های داریو فو از آن دسته موضوعات ساده در ظاهر و پیچیده در باطن است. در عین سادگی دست روی نقاط حساس زندگیِ روزمره و جامعه¬اش می¬گذارد. نمایش«برای خرید نباید پول داد»(که به نامِ حساب پرداخت نمیشه! در ایران منتشر شده است) در مورد جامعه ایست که ارزش¬های بنیادیش را از دست می¬دهد. سقوطی که از راس قدرت آغاز شده است و به طبقات پایین تر رسوخ کرده و در نهایت منجر به ویران شدن تدریجیِ اجتماعش می¬شود.یک کمدی¬ با طعمی گس و گزنده.
عده¬ای کارگر به دلیل فشارهای بی امان اقتصادی تصمیم به دزدی گرفته اند در این میان یکی از این کارگرها که به اصول اخلاقی خود پایند است بر سر دوراهی قرار می¬گیرد که دست به دزدی ... دیدن ادامه ›› بزند یا نه؟
کاراکترهای نمایش«برای خرید..»ِ مهدی ارجمند(کارگردان) بیشتر به تیپ نزدیکند گاهی حتا در ایجاد فضاهای طنز زیاده روی می¬کنند، اما نمایش توانسته است زبان خود را حفظ کند و ریتم کار چنان به جا و مناسب است که زمان کسالت و بی توجه¬ای برای مخاطب خود باقی نمی¬گذارد. دیالوگ های پینگ پونگی و تمپو¬ی بالا هم در پیشبرد این نمایش کمدی کمک شایانی کرده است.
شاید بتوان نمایش برای خرید را هشداری به صاحبان قدرت دانست. حفره ای که در کشتی جامعه ایجاد شده است سرانجام همه¬ی مسافرینش را چه فقیر و چه غنی غرق خواهد کرد.در طراحی صحنه البته کمی بی-سلیقگی شده است. و توان بازیگران هم تا حدی یکدست نیست اما بار طنز و جسارت نمایش بر نقطه ضعف هایش می چربد و این نمایش تک پرده ای را (به صلاحدید کارگردان) به نمایشی دیدنی تبدیل کرده است. آری «کمونیست رفت، ما ماندیم و حتا خندیدیم» اما از طرفی هم وعده¬های جهان آزاد و عدالت¬ورز سرمایه داری جز طبل میان تهی برای مردمانش چیزی به ارمغان نیاورده. بعد از دیدن نمایش«برای خرید..» شاید باید از خود پرسید که آیا اخلاقیات نسبی است؟ و آیا مردم از حکومت هایشان نمی¬اموزند؟ در جامعه ای که سیاست مدار و تاجر و سرمایه دارش تا بن و دندان فاسد باشند ، و پاپ و زیر دستانش هم رفیق دزد و شریک قافله ، توقع اخلاق مداریِ کانتی نه تنها فریب که عامل بقای سوداگرانش است. شاید باید گاهی از اخلاقیاتی که به نفع سرمایه¬داری تمام می¬شود دست کشید و چاره ای دیگر اندیشید؛و خشم را جایگزین سرخوردگی کرد. چرا که شرافت در برابر شر خود تبدیل به عاملی ضدِشرافت می¬شود. به قول ابراهیم گلستان«نفس قبول ظلم، خودش ظلم است»
وجود نمایش هایی چون «برای خرید..» در سالن های خصوصی خود اتفاق میمونی است .نگارنده معتقد است چندیست که سالن های کوچکتر اهداف تئاتری بیشتری نسبت به اجراهای ستاره محور و صرفا تبلیغاتی در سالن های دولتی پیدا کرده است.باشد که چنین روندی ادامه دار شود.