نمایش›صالحان

نقد پویا عاقلی زاده، فیلمساز و منتقد، منتشر شده در تهران- ایرنا: نمایش «صالحان» اجرایی ساده و بی‌آلایش از متن کامو است که با انتخاب‌های درست شخصیت‌ها در ظاهر، برای پذیرفتن موقعیت جغرافیایی و فرهنگی نمایشنامه موفق عمل کرده و بازی مناسب بازیگران به ارتباط مخاطب با مضمون پیچیده و سرسخت متن کامو کمک کرده است.

آلبر کامو، نویسنده و اندیشمند قرن بیستم، در کتاب در باب شورش و شورش‌گری، قرن حاضر را قرن وحشت، غارت، قربانیان و جلادان می‌خواند و ندا سر می‌دهد که جهان همواره و پیوسته با این دو قطب مواجه بوده و خواهد بود. او امید به آینده را تنها در شورش بدون انقلاب میسر می‌داند. (ترجمه‌ محمد صادق رئیسی)

با این نگاه کامو در عصر خود که به سال های پس از جنگ جهانی دوم برمی‌گردد، هر شورشی به معنای زنده نگه داشتن مفهوم امید است؛ حال این شورش می‌تواند به معنای عینی آن باشد، یا کنش‌هایی از جنسی دیگر مثل نوشتن یک نمایشنامه و یا اجرای یک نمایش بر روی صحنه، بدون آن که تضمینی بر حمایت از آن و تماشایش وجود داشته باشد. کاری که آران شیخ الاسلامی با این اجرا در عصر خود و در جامعه‌ امروز ما انجامش داده است. حال می‌توانیم از او بپرسیم: چه می‌شد اگر این تئاتر را نمی‌ساختی؟ یا حتی یک گام فراتر برویم و بگوییم: بهتر نبود این اجرا را به زمان دیگری موکول می‌کردی؟
این سوال‌های گزنده، نه تنها راهی از پیش ... دیدن ادامه ›› نمی‌برند بلکه صداهایی که می‌توانند در آینده گیرا و تاثیرگذار باشند را نیز در نطفه خفه می‌کنند.

نمایشنامه‌ The Just Assassins با ترجمه‌ قابل تامل صالحان که در سال ۱۹۴۹ منتشر شده، چالش اخلاقی انسان آن روزگار را به ساحت کلام و ادبیات نمایشی می‌آورد؛ انتخاب اخلاقی بین عشق و عدالت و یا بردگیِ سیستم و بردگی سازمان را می‌توان مضامین اصلی متن کامو دانست که با اجرای آن توسط بازیگران ایرانی، رنگ و بویی دیگر گرفته و بارقه‌هایی از همذات‌پنداری را به روی صحنه‌ی پردیس شهرزاد تابانده است.

نگاه استعاری به هر وضعیت اجتماعی از کارکردهای هنر بوده و هست و تشابه موقعیت‌ها در زمانه‌های مختلف و حتی در سرزمین‌های متفاوت، توجه مخاطب را به آنچه در زمان و مکان حال حاضرش پیش رو دارد، جلب کرده و یادآور مسئولیت شخصی‌اش در برابر آنچه برای سرزمینش رقم می‌خورد، است. این کارکرد تئاتر است که شاید در انبوه دغدغه‌ پر کردن سالن‌ها و تبدیل شدن ساحت اندیشه به امرِ با کلاس شدنِ تماشای تئاتر، سال هاست در کشور ما گم شده است. در صورتی که روزگاری نه تنها در دیار زیست کامو، بلکه در همین کشور، ارزش کلام در تئاتر، جایگاهی ورای یک تجربه‌ یکی دو ساعته داشته و بستری برای بیان نگاه فلسفی نمایشنامه‌نویس به وضعیت جاری جامعه‌اش بوده است که مخاطب را نیز به همان ساحت اندیشه هدایت کرده است.

نمایش صالحان اجرایی ساده و بی‌آلایش از متن کامو است که با انتخاب‌های درست شخصیت‌ها در ظاهر، برای پذیرفتن موقعیت جغرافیایی و فرهنگی نمایشنامه موفق عمل کرده و بازی مناسب سایه سرابی تبریزی، محمدرضا پاکی، امیرمرتضی اشرفی و همدم مختاری به ارتباط مخاطب با مضمون پیچیده و سرسخت متن کامو کمک کرده است. امید است در اجراهای پیشِ رو، با استفاده از پتانسیل‌های موجود، کیفیت و اثرگذاری این اثر بر تماشاگرانش بالا برود.