به گزارش ایمنا، نمایش دختر یانکی را باید نمایشی از فروپاشی آرمانی بدانیم که در جهان به عنوان «رؤیای آمریکایی» شناخته می شود. برای مقدمه این یادداشت خلاصه ای از داستان آن را مرور می کنیم.
دختر یانکی که به کارگردانی معین الدین عشاقی در مجموعه فرهنگی هنری فرشچیان به روی صحنه رفته، به شکلی ساده و بی تکلف داستان دو جوان به نام های اندی و نورمن را بازگو می کند، که در مجله ای مشغول به کار هستند. نورمن نویسنده ای موفق و اندی صاحب امتیاز مجله اند. داستان اما از جایی شروع می شود که دختری در همسایگی این دو، توجه نورمن را به خود جلب می کند. پس از آن است که اندی برای نجات مجله خود با طرح نقشه ای، دختر را که در نمایش به نام سوفی می شناسیم، به عنوان منشی در دفتر مجله استخدام می کند تا بقای مجله اش، که مجله ای رادیکال و معترض نیز هست حفظ شود. اما در این بین سوفی که نامزد یک تفنگدار آمریکایی هم هست، مجذوب اندی می شود.

خلق «دختر یانکی» از نزاع میان لیبرال‌ها و محافظه کاران زن
زمانی که برای اولین بار ‍ژنرال «جیمز ولف» بریتانیایی از لفظ «یانکی» برای سربازان نیوانگلندی خود استفاده کرد هرگز فکرش را هم نمی کرد، دو قرن بعد، واژه یانکی چنین استفاده گسترده ای داشته باشد، که جهانیان آمریکایی ها را به نام یانکی بشناسند و در خود آمریکا هم جنوبی ها شمالی ها را یانکی بنامند.
دختر ... دیدن ادامه ›› یانکی ترجمه هوشمندانه ی شهرام زرگر بر این نمایش نامه است. چرا که یانکی ها، چه در استفاده این کلمه در بریتانیا و چه در آمریکا، همواره پیشوند نیو (new) را به همراه دارند که نشانی از تازه به دوران رسیدگی نیز دارد. سایمون این نمایش نامه را حدود سالهای 1970 در نزاع میان لیبرال ها و محافظه کاران زن می نویسد و به قولی، ایده اصلی آن را از آن دوران گرفته است. نکته مهم در این بین آنجایی نمایان می شود که سایمون پا را از این هم فراتر می گذارد و خود لیبرال ها را هم به نقد می کشاند و حتی پای کمونیست ها را هم به میدان کشانده و تمام این ایده ها را به نوعی به تمسخر می گیرد. شاید برای بیان این نکته بهترین مطلب، شعر "لی یانگ لی" باشد که خود مهاجری بود که با فرار از نظام کمونیستی از چین به آمریکا رفت و این شعر را سرود:
موطنم محو شد، تابعیت خود را گرفتم،
همبسته با سنگ های زمین، من
بدون پناه و یاری از تاریخ، وارد می شوم،
به روزهای بدون روز، در زمینم که زمینی نیست
دوباره وارد می شوم
به شهری که در آن ترا دوست دارم،
و باور نمی کردم که تعدد
رؤیاها و واژه‌ها پوچ باشد.

دختر یانکی، رؤیای آمریکایی را به سخره می‌گیرد
در ابتدای نمایش با سنی مواجهیم که به صورتی ساده طراحی شده. دکور تنها فضای دفتر مجله را می سازد. روی دیوارها و صندلی ها عکس های مختلفی از نماد آلفرد هیچکاک گرفته تا شخصیت هایی همچون پیتر سلرز و جورج واشنگتن نخستین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا تا بورد مجله. در این بین نباید از یاد برد که تمام این عکس ها به نوعی به آمریکا و التهاب و اعتراض آن دوران دلالت دارد.
سایمون در این اثر، نقد خود را به صورت ضمنی مطرح می کند و اجازه نمی دهد مخاطب حس کند به او توهین شده است. این نکته را عشاقی به خوبی دریافته، و در طول نمایش تمام نقدها به صورت ضمنی در بازی ها و کنش ها اتفاق می افتد. برای مثال در اقدامی که شاید کمتر مرسوم باشد، نورمن برای سوفی، هدیه ای تهیه می کند. این هدیه مواد غذایی کنسرو شده است. در اینجا علاوه بر آن که سایمون به مدرنیسم صنعتی در آمریکا اشاره می کند، با تیغ طنز بر بدن مصرف گرایی آمریکایی هم خط می اندازد. از این نمونه کنایه ها می توان به ورود نورمن به حریم شخصی سوفی اشاره کرد که به نوعی نماد وضعیت زنان آمریکایی در این دهه است. از طرف دیگر، در این نمایش می توان استفاده ابزاری از زنان را به خصوص پس از استخدام سوفی به عنوان منشی درک کرد.
یکی از نکته هایی که معین الدین عشاقی به خوبی و هوشمندانه به آن دقت کرده است، لباسی است که برای سوفی انتهاب شده. این لباس، هماهنگی خاصی با شخصیت سوفی و نمایش نامه دارد. لباسی با رنگ آبی تیره و قرمز و سفید که پرچم ایالات متحده آمریکا را تداعی می کند. شخصیت سوفی نیز، یک زن محافظه کار به لحاظ سیاسی است که در آرمان ها و رؤیای آمریکایی خود متعصب است. او نامزد یک تفنگدار آمریکایی است که می تواند حمایت او از سیاست های جنگ طلبانه آمریکا نیز باشد. همان طور که در ادامه، سوفی به واسطه ورزش تخصصی شنا که انجام می دهد به اندی می گوید: من در توکیو پرچم آمریکا را به اهتزاز در می آورم. (رتبه نخست را در شنا کسب می کنم). دیگر بر ما مبرهن است که پرچم آمریکا به چه صورتی در ژاپن به اهتزاز در آمد و این نکته با عکسی که در دفتر مجله از انفجار اتمی، چسبانده شده هماهنگی دارد.
نورمن، شخصیتی است که نسبت به دو شخصیت دیگر غریزی تر عمل می کند. ظاهرا وابستگی زیادی به جریان های مرسوم ندارد. در قسمتی از نمایش، اندی اشاره می کند که نورمن در دوران دانشجویی مقاله ای در رابطه با شکوفایی اقتصاد فیلیپین در دهه 1930 نوشت. این دهه دوران بزرگترین بحران اقتصادی در آمریکاست. او بیشتر بار طنز اثر را با سادگی و رفتار خود به دوش می کشد و اگر دقت کنیم به راحتی در می یابیم تنها کسی که به شکلی فعال عمل می کند، نورمن است. او نویسنده است و می نویسد و در انتهای اثر هم به منطق بهتری نسبت به اندی و سوفی می رسد.
اندی اما، شخصیتی است که مجدانه برای حفظ مجله و خط مشی عدالت خواهی خود اصرار می کند. در جایی از نمایش، سوفی که نامه های دفتر را تمبر می زند به نورمن می گوید: این ها دعوت نامه های حزب هستند، رفیق؟ در اینجا کلمه رفیق، بر گرایشات چپ و کمونیستی اندی دلالت می کند، البته این گرایشات در حد عدالت خواهی باقی می ماند و به هیچ عنوان شدید و متعصبانه نیست. می دانیم که کمونیست ها و گروه های چپ، یکدیگر را رفیق صدا می زنند. اما در آخر ماجرا می بینیم پس از آن که سوفی به اندی می گوید، مجذوب تو شده ام، شخصیت ها جایشان عوض می شود و دچار چرخش می شوند. این نکته را نیز می توان، نقدی بر گروه های چپ، در این دوره از تاریخ سیاسی، اجتماعی آمریکا دانست.
نکته دیگری که در رابطه با دکور نمایش به ذهن متبادر می شود، وجود عکس سه رئیس جمهور آمریکا است. جورج واشنگتن، نخستین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا و آراهام لینکلن و ج.اف کندی. جالب اینجاست که لینکلن و کندی، تنها رئیس جمهورهای آمریکا هستند که ترور شده اند. جالب اینجاست که سوفی محافظه کار، به اندی می گوید من برای کار به مجله ای بیام، که تیتر اولش نوشته، ال.بی.جی به دنبال ال.اس.دی....؟ و اندی در جواب او می گوید این تنهای یک تجانس آوایی است...
ولی آیا این واقعا یک تجانس آوایی است ؟ خیر. ال.بی.جی مخفف لیندون بنیز جانسون، سی و ششمین رئیس جمهور این کشور است که بعد از ترور ج.اف. کندی بر سر قدرت می آید.
در رابطه با کارگردانی اثر، می توان گفت، عشاقی با اعتماد گروه جوان خود، و همچنین با تکیه بر تجربیاتش توانسته نمایش قابل قبولی ارائه دهد. به نظر می رسد، چیدمان دکور می توانست با وسواس بیشتری باشد تا تماشاگر بتواند با راحتی بیشتری به نشانه پی ببرد که به دلیل نبود نور مناسب و امکانات صحنه، میسر نشده است.
به دلیل وجود لحظات طنز موجود در اثر، و حفظ لذت آن برای تماشاگران، سعی شد تا کمترین اشاره به روایت اثر بشود و در عوض بیشتر به نکات نشانه ای که در اکثر کارهای سایمون وجود دارد اشاره شود.
"دختر یانکی" تا 12 مرداد ماه، هر شب رأس ساعت 20:30 اجرا می شود. در این نمایش حامد احمدجو در نقش اندی، فریدالدین سلیمانی در نقش نورمن و مونا بدیع صنایع در نقش سوفی هنرنمایی می کنند.
منبع: http://www.imna.ir/fa/doc/note/239709/%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%83%D9%8A-%D8%B1%D8%A4%D9%8A%D8%A7%D9%8A-%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%8A%D9%83%D8%A7%D9%8A%D9%8A-%D8%B3%D8%AE%D8%B1%D9%87-%D9%85%D9%8A-%DA%AF%D9%8A%D8%B1%D8%AF