محمد شبدار: واقعیت و توهم در جهان پیراندللو به‌هم‌آمیخته است


محمد شبدار، کارگردان نمایش «مجوز» با بیان اینکه در جهان پیراندللو مرز بین واقعیت و توهم درهم‌می‌آمیزد، گفت برای اجرای این اثر از واقع‌گرایی فاصله گرفته‌ایم.

به گزارش ایران تئاتر، نمایش «مجوز» به نویسندگی لوییجی پیراندللو با ترجمه، طراحی و کارگردانی محمد شبدار از پانزدهم آذر روی صحنه ... دیدن ادامه ›› خواهد رفت.

«مجوز» نمایشی تک‌پرده‌ای و روایتگر زندگی کیاکیارو مردی است که مردم شهر او را شورچشم می‌دانند. او در تلاش است تا برای شورچشمی‌اش از قاضی شهر مجوز دریافت کند.

«مجوز» پیش از این به همت مترجمانی چون ایرج انور، سیدابوالحسن هاشمی‌نژاد و... به زبان فارسی برگردانده شده بود و اکنون نیز محمد شبدار با ترجمه مجدد، این اثر را برای اجرا از پانزدهم آذر در سالن یک تماشاخانه دا آماده می‌کند.

شبدار درباره دلایل ترجمه این نمایش تک‌پرده‌ای لوییجی پیراندللو گفت: «ادبیات ترجمه‌های پیشین نمایشنامه «مجوز» بسیار جذاب و گیرا بود اما پس از مطالعه نسخه انگلیسی، تفاوت‌های کلامی زیادی در متن‌ها وجود داشت که تصمیم گرفتم برای دراماتورژی و اجرای کار نمایشنامه را بار دیگر ترجمه کنم. به همین دلیل با مشورت از دوستانی که به زبان اصلی اثر یعنی زبان ایتالیایی مسلط بودند و همچنین مطالعه نسخه انگلیسی، نمایشنامه را ترجمه کردم.»

او ادامه داد: «ادبیات یکی از ترجمه‌ها از نظر جنس کلام و نوع ادبیات حال حاضر و ترجمه دیگر هم با جهان‌بینی من متفاوت بود. در برخی موارد نیز مترجمان برای ایرانیزه کردن متن، مواردی را حذف یا اضافه کرده بودند که با نگاه من برای کارگردانی متن در یک راستا قرار نمی‌گرفت.»

این هنرمند گفت: «ما در ترجمه انگلیسی متن شاهد جهان‌شمول شدن بسیاری از نمادها و عبارت‌های متن اصلی هستیم. مترجم انگلیسی از مفاهیم گسترده‌تری استفاده کرده است تا افراد بیشتری بتوانند آن را درک کنند.»

کارگردان نمایش «مجوز» افزود: «ما در نمایش با دو کاراکتر قاضی و شاکی روبه‌رو هستیم. قاضی نمایش، پرنده‌ای دارد که در این اجرا بر بخش دراماتیک ارتباط او با این پرنده تاکید کردیم. تحقیقاتی راجع به پرنده و زیست‌بوم آن در روند ترجمه و تمرین انجام شد و برای حضور صحنه‌ای آن از کرئوگرافی بهره گرفتیم. این پرنده در مقابل هریک از بازیگران رفتار متفاوتی را به نمایش خواهد گذاشت.»

این هنرمند درباره شیوه اجرایی کار گفت: «شیوه اجرای نمایش، طراحی صحنه و سایر عناصر اجرای فارغ از نگاه رئالیستی پیش خواهد رفت؛ در واقع جهان نمایش ما کاملا با جهان ناتورال و رئال نمایشنامه فرق دارد.»

او افزود: ««در این نمایش در تلاش هستیم تا از رئالیسم دور و به حرکت، فرم و فانتزی نزدیک شویم. در این مسیر، بازیگران را به عنوان نمایش‌دهنده در نظر گرفتیم تا بازیگر یک نمایش واقع‌گرا. بازیگران نمایش هر شب با رای‌‌گیری بین خود برای حضور در نقش قاضی و شاکی انتخاب می‌شوند.»

این کارگردان با بیان اینکه در جهان پیراندللو، مرز بین واقعیت و توهم درهم‌می‌آمیزد، به‌گونه‌ای که این مرز قابل تشخیص نیست، توضیح داد: «ما در دراماتورژی متن، شخصیت پیراندللو را روی صحنه خواهیم داشت. این نویسنده زمانی که جایزه نوبل را دریافت کرد، سخنرانی داشت که ما از آن به صورت تقطیع‌شده در بخش‌های مختلف نمایش استفاده کرده‌ایم و مرز بین واقعیت و توهم را درهم‌می‌شکنیم.»

شبدار در پایان سخنانش گفت: «موسیقی، نقش‌ها و حتی بازی پرنده‌ در هر شب اجرا تغییراتی خواهند داشت. نمایش دائما در حال ایستایی و حرکت خواهد بود. در واقع تلاش می‌کنیم با کمک فاصله‌گذاری درگیر جهان نمایش نشویم.»

راضیه بهرامی، مهبد فیضی، امید اکبرزاده، حسین بهزاد، علی روزگار، الهام غلامی، زهرا پاشاپور، صدرا عیسی‌پور و فاطمه حسین‌آبادی بازیگران این نمایش هستند.

گفت‌وگو: نگار امیری