گفت و گو بانی فیلم با داریوش رشادت کارگردان نمایش «ناصر سعید طهرانی»
ادغام تئاتر دانشجویی و حرفه ای

اجرای عمومی نمایش «ناصر سعید طهرانی» نوشته محمود احدی ‌نیا به کارگردانی داریوش رشادت به عنوان یکی از آثار برگزیده هفدهمین دوره تئاتر دانشگاهی آغاز شده و توانسته در طی این مدت به دلیل پرداخت به مسائل جاری در زندگی روزمره افراد جامعه و قابل لمس بودن اتفاقات حاکم بر فضای نمایش با استقبال خوبی از سوی مخاطبان و منتقدان روبه رو شود.
به همین بهانه با داریوش رشادت، کارگردان نمایش «ناصر سعید طهرانی » گفت و گویی انجام داده ایم که می‌خوانید:

*نمایشنامه واقع‌گرای « ناصر سعید طهرانی» از چه ویژگی‌هایی برخوردار بود که به آن پرداختید؟
-زمانی که متن را خواندم، فضای واقع‌گرای نزدیک ... دیدن ادامه ›› به ناتورالیستی آن برایم بسیار جذاب بود؛ نکته‌ای که در طی سال‌های اخیر به آن بسیار پرداخته بودم، مخصوصا به لحاظ بازیگری. اتفاقات و مسائل مطرح شده در نمایشنامه که به بیان اتفاقات روزانه زندگی یک خانواده می‌پرداخت، بسیار به مسائل روز جامعه نزدیک بود. مسائل مهمی چون خانواده و اقتصاد که شاکله اصلی کار را تشکیل می‌دهند، دغدغه‌هایی است که امروزه در زندگی هر شخصی وجود دارد. بنابراین پرداختن به این موضوعات برایم اهمیت داشت.

*به نظر شما چه عواملی در شکل‌گیری روند اجرای آثار واقع گرا موثر بوده است؟
- جریانی در تئاتر با اجرای آثار کارگردانانی چون محمد مساوات، نیما نادری، پوریا کاکاوند، امیر اخوین، رضا رشادت به‌ وجود آمده است و همزمان شاهد اجرای آثار واقع‌گرای اجتماعی آنان در چند سالن تئاتر هستیم. این جریانی است که ما همیشه در دانشگاه آن را مطرح می‌کردیم. این‌که چه تئاتری برای مخاطبان ما لازم است؟ آیا ما باید تنها برای مخاطبانی خاص کار کنیم؟
- بدون شک من به افرادی چون آرتور میلر، تنسی ویلیامز و بزرگان دیگر ارادت خاصی دارم، اما آیا می‌توانم فرهنگ آنان را به درستی درک کنم و به آن بپردازم؟ شاهدیم این نوع نمایش‌ها به خوبی هم جواب خودشان را از سوی مخاطبان دریافت کرده‌اند. این‌که سالن های حرفه‌ای اکنون پذیرای چنین تئاترهایی هستند، نشان‌دهنده آن است که این نوع کار جایگاه خود را میان تئاتری ها پیدا کرده است. برای من به عنوان کارگردان اهمیت داشت که بتوانم شرایط حاکم بر فضای اقتصادی را بیان کنم و نشان دهم اقتصاد تا چه اندازه در دست ماست و چه اتفاقی در اثر از میان رفتن آن رخ می‌دهد، چه تبعاتی را در پی دارد.

*بازی ها در نمایش «ناصر سعید طهرانی»بسیار روان است، اما گاهی پرداخت زیاد به آن سبب می شد تا قصه تحت شعاع قرار بگیرد.
- ممکن است. زمانی که 30 شب اجرا می‌رویم، برداشت‌های مختلفی نسبت به کار شکل ‌گیرد. جاهایی بازیگران قصه را گم می‌کنند و یه جاهایی قصه پررنگ‌تر می‌شود. به هر حال تئاتر است، وقتی کار می‌کنی، این مسئله ایجاد می‌شود ممکن فضای دیگری به وجود بیاد و به سمت دیگری برود.

*گاهی بازیگران به سمت تیپ سازی می‌رفتند، این گونه نیست؟
- نه، من تمام تمرکزم را در بازیگردانی این کار گذاشته‌ام و تلاش کرده‌ام این اتفاق رخ ندهد. زیرا سبکی نیست که بتوان تیپ وارد آن کرد. باید این نکته را نیز یادآور شوم تئاتر به واسطه ویژگی‌هایی که دارد تا آخرین لحظه اجرا برای بهتر شدن جا دارد. از سوی دیگر فرصت محدودی در اختیار داشتیم. ما کارمان را برای حضور در جشنواره تئاتر دانشگاهی تولید کرده بودیم، اگر می‌دانستیم روزی فرصت اجرا در مجموعه ایرانشهر را داریم با برنامه ریزی متفاوت‌تری عمل می‌کردیم.

*نمایش «سعید ناصر طهرانی» به عنوان یکی از آثار برگزیده تئاتر دانشجویی امکان اجرای عمومی در مجموعه ایرانشهر را پیدا کرده است. به نظر شما روند فعلی حاکم بر فضای تئاتر دانشجویی چگونه است؟
- اکنون که استادان دانشگاه در سطح حرفه ای کار می‌کنند، طبیعتا تئاتر حرفه ای و تئاتر دانشگاهی با یکدیگر ادغام شده اند. این روند بد نیست چراکه تعاملی میان آنها دارد شکل می‌گیرد. باید بپذیریم دانشگاه، مرکزی برای پرداخت دقیق به مبحث علمی و پژوهشی است و تئاتر حرفه ای از آن تغذیه می شود. از سوی دیگر، این را قبول دارم که تفکر در تئاتر دانشگاهی به دلیل شرایطی که در آن به سر می‌بریم، کمتر شده است. وقتی شرایط اقتصادی مساعد نیست و دانشجو نمی‌تواند خودش را با نیازهایش هماهنگ کند، فکر هم تولید نخواهد کرد. آنها بیشتر می‌خواهند خودشان را با تئاتر حرفه ای هماهنگ کنند که پول دربیارند.

*تجربه اجرا در سالن استاد سمندریان ایرانشهر چگونه بود؟
در رویاهایم هم نمی‌دیدم که تا 15 سال آینده بتوانم در ایرانشهر اجرا بروم، فکر می‌کنم با این اتفاق این رخوتی که در دانشگاه‌های ما مثل دانشگاه تهران اتفاق افتاده است جایش را به امید بدهد، چون دانشجویان هم این امید را پیدا می‌کنند که می‌توانند در سالنی مثل ایرانشهر اجرا بروند.

*انتقاداتی نسبت به اجرای آثار دانشجویی در این مجموعه شکل گرفته بود، نظر شما در این رابطه چیست؟
اگر بخواهیم براساس شایسته سالاری پیش برویم باید این فرصت در اختیار کارهای دانشجویی هم قرار بگیرد. بازیگرانی هستند که 30 سال است کار می‌کنند، ولی هیچ رشدی نکرده‌اند، اما بازیگری هم مثل نوید محمدزاده را داریم که شاید سابقه خیلی زیادی در بازیگری نداشته باشد، اما خیلی خوب خودش را نشان داده است. اگر دانشجویی لیاقت حضور در ایرانشهر را داشته باشد باید این فرصت به او داده شود. مسوولیت بیشتری به واسطه حضور مخاطبان خواهیم داشت، چون نشان داده‌ایم که کارهای دانشجویی هم می‌توانند تماشاگر زیادی داشته باشند، اما اگر استقبال خوبی از کار نشود، گفته می‌شود که نباید به آثار دانشگاهی در تماشاخانه حرفه‌ای اجرا داده شود.

پیمان یاحقی/بانی فیلم