فیلم نامه به صورت بخش بخش و صحنه به صحنه نوشته می شود. به همین علت، دشوار بتوان درباره هر صحنه ای خارج از زمینه کلی آن صحبت کرد. به هر حال رعایت اصول طراحی صحنه کارآمد، بخشی از مهارت فیلم نامه نویسی است.
یک صحنه در فیلم نامه باید تا جایی که ممکن است دیر آغاز شود. منظور چیست؟
بگذارید مثالی بزنم.
زن و شوهری از هم جدا شده اند. شوهر، شخصیت اصلی داستان است. او و زنش برای ناهار با هم قرار می گذارند تا راجع به آینده شان صحبت کنند. زن قصد دارد به شوهرش بگوید که می خواهد طلاق بگیرد.
اغلب تازه کارها وقت زیادی صرف می کنند تا شوهر را به این قرار ملاقات برسانند. شاید قدری وقت بگذرانند تا او تصمیم بگیرد که چه می خواهد بپوشد. شاید او در راه وقت تلف کند، پس به موقع نمی رسد و به نظر مضطرب می آید. شاید یکی دو لیوان نوشیدنی بخورد. بالاخره به رستوران می رسد و پیشخدمت او را به طرف قسمتی هدایت می کند که همسرش منتظر است. آن ها قدری صحبت می کنند. به گارسون سفارش نوشیدنی می دهند، باز هم صحبت می کنند. به گارسون سفارش ناهار می دهند، باز هم گفت و ... دیدن ادامه ›› گو می کنند.
بالاخره به جایی می رسند که صحبت به زندگی زناشویی کشیده می شود و در این هنگام زن به شوهرش می گوید که می خواهد طلاق بگیرد.
گرچه زمینه های دراماتیکی وجود دارد در پیشبرد آهسته داستان می تواند مؤثر باشد. (به دنباله مقاله نگاه کنید) در اغلب موارد، این صحنه ممکن است بسیار کند و آهسته از کار در بیاید و دقایق زاید فراوانی داشته باشد. در این صحنه نکته چیست؟ خبر طلاق. پس فیلم نامه نویسی که مهارت بیشتری دارد صحنه را درست پیش از فرا رسیدن این لحظه آغاز می کند. چنان که زن و شوهر قبلاً سر میز ناهار نشسته اند، آن ها در سکوت غذا می خورند، ناگهان زن تصمیم خود را برای شوهرش می گوید.
البته در بعضی موارد، نسخه کندتر، قوی تر از نسخه کارآمد است. این طور بگویم که وقتی شوهر می خواهد آماده شود، تفنگی بر می دارد، آن را پر و مخفی می کند. حالا به جای پیشرفت کند و لحظات اضافی، تنش به وجود می آید زیرا ما محکم روی صندلی هایمان نشسته ایم و نمی دانیم که شوهر می خواهد با تفنگ چه کار کند. بنابراین هرچه بیشتر منتظر باشیم، تنش داستان افزایش می یابد.
به عبارتی دیگر برای آن که صحنه های کشدار، مؤثر از کار در بیاید، لازم است عنصری وجود داشته باشد تا سرعت آن ها را توجیه کند. به طور کلی، هرچه صحنه ضرباهنگ تندتری داشته باشد، بهتر است.
صحنه چه زمانی باید پایان یابد؟
نظرتان راجع به بررسی این صحنه چیست؟
در نسخه اول که تفنگی در کار نیست، تازه کاران طوری صحنه را می نویسند که زن تصمیمش را به شوهر می گوید و طبعاً کار به بحث می کشد. شاید قبلاً بارها درباره این نوع بحث ها شنیده باشید. شاید این بحث چندین صفحه را شامل شود حتی اگر به هیچ چیز تازه ای راجع به آن پی نبریم.
شاید فیلم نامه نویسی که مهارت بیشتری دارد، طوری بنویسد که خبر تصمیم زن آخرین جمله صحنه باشد، سپس یک نمای سریع از واکنش شوهر و قطع: شاید به نمایی که در آن شوهر با دوستش حرف می زند یا در نوشگاهی مشغول نوشیدن است.
بار دیگر وجود تفنگ همه چیز را تغییر می دهد. زیرا یک عنصر جدید و پویا به ترکیب دراماتیک اثر می افزاید. زن تصمیمش را به شوهر می گوید. شاید فیلم نامه نویس تازه کار بنویسد که شوهر تفنگش را در می آورد و به او شلیک می کند. نتیجه کار به هرج و مرج می انجامد. مشتریان رستوران، شوهر را به زمین می زنند. او نمی تواند خودش را خلاص کند.
فیلم نامه نویسی که مهارت بیشتری دارد، ما را غافلگیر می کند: شوهر تفنگش را بیرون می آورد و روی شقیقه اش می گذارد. آیا او واقعاً شلیک می کند؟ ظاهر زن طوری به نظر می رسد که انگار در حال سکته است. شوهر ماشه را می کشد. هیچ اتفاقی نمی افتد. او می گوید: «می خواستم بهت شلیک کنم ولی جا زدم. گلوله ها رو در آوردم. خوش باشی.» سپس آن جا را ترک می کند.
فیلم نامه نویسان هالیوود در طراحی صحنه خوب، استاد هستند و حتی فیلم های نه چندان مطرح هالیوود معمولاً صحنه های کارآمدی دارند. البته فیلم های خوب از طراحی صحنه خوب برای ایجاد تأثیر دراماتیک بهتر استفاده می کنند.