یادداشتی بر نمایش «هملت پشت‌کوهی» به کارگردانی ابراهیم پشت‌کوهی

نمایش «هملت پشت‌کوهی» نوشته و کار ابراهیم پشت‌‌کوهی این روزها در پلاتو آفتاب شهر بندرعباس روی صحنه است. دکتر سیدحمزه صدیق، روانپزشک، پس از تماشای این نمایش یادداشتی را در اختیار هنرآنلاین قرار داد که متن آن به این شرح است:

«پس از تحمل دوره جبر کرونا که باعث شد مدت‌ها چراغ سالن‌های نمایش خاموش بماند، ولع دیدن یک اثر هنری درون من روشن و روشن‌تر می‌شد و بالاخره زمان آن رسید. شب گذشته در پلاتو آفتاب (بندرعباس) یک اثر هنری بندری بسیار درخشان را شاهد بودم که سرشار از درون‌مایه‌های روانکاوانه است.

در قاب ساده و بی‌پیرایه و خودمانی نمایش «هملت پشت‌کوهی»، انبوهی از عقده‌های روانی خزنده و خاموش کودکی جا خوش کرده‌اند. عقده‌هایی که میهمان‌های ناخوانده تجارب کودکی ما هستند. هدیه‌هایی که خواسته یا ناخواسته از تجارب دوران کودکی با والدین و اطرافیان در «برکه» وجودمان جمع می‌شود.

در نمایش «هملت پشت‌کوهی» صحبت از چگونگی اضمحلال سلامت روان در وجود انسان است. از ضربه‌های روحی و جسمی که به روان ماـ یعنی به هویت، قدرت، صولت و نعمتـ وجود ما وارد شده است.

به اعتقاد روانپزشک معروف سویسی، «کارل گوستاو یونگ»، حاصل جمع این ضربات گاهی خود واقعی ما را می‌سازند و گاهی به سایه ما تبدیل می‌شوند. در نمایش «هملت پشت‌کوهی» می‌بینیم که در بود و نبودمان، سایه‌ها، گاهی به جای انسان حرف می‌زنند و رازهایش را برملا می‌کنند. گریزی از سایه‌ها نیست. سهم «برکه کوچک» وجود انسان فقط این عقده‌ها نیست. عقده‌ها گاهی مانند باران، از گذشته‌ای بسیار دور بدون اراده انسان جایش را برای ورود به برکه وجود باز می‌کند.

کهن‌الگوها مانند قطرات بارانی که آرام‌آرام می‌بارد و سقف خانه‌ای که طاقت آن‌ها را نداشته و چکه‌چکه کهن‌الگوهاست که در سینی قدیمی می‌چکد. آبی که نشانه زایندگی است می‌تواند نشانه سقف ناتوان یک خانه باشد. سلامت روانی ما همان طلاهایی است که گاهی دزدی نه چندان «ناآشنا» با خود برده است و ما مانده‌ایم و دنیایی از شک، تردید و عقده‌های به جامانده از دوران کودکی.

نمایش «هملت پشت‌کوهی» جدا از جذابیت روایی، هنری و دراماتیکش، سرشار از درون‌مایه‌های روانکاوانه است و بارها بیننده را در معرض دوگانه همانندسازی و تقابل با تک‌تک بازیگران قرار می‌دهد. نقش‌هایی که گاهی به ما خیلی نزدیک هستند و گاهی از ما خیلی دور، مانند آدمی و سایه‌اش.

به عزیزانی که به روان‌شناسی و روان‌کاوی علاقه‌مند هستند، توصیه می‌کنم تماشای این اثر هنری ساده و در عین حال سرشار از مفاهیم عمیق روان‌شناختی را از دست ندهند.»