به دیدن یک کمدی روانشناسانه بروید‎‎

یک نویسنده و روزنامه نگار در متنی درباره اجرای نمایش «پنگوئن، مرغ دریایی و چند پرنده دیگر» که این روزها در عمارت "نوفل لوشاتو" اجرا می شود، نوشته است : "فارغ ازاینکه یک نمایش کمدی است و گروه اجرایی هم آن را کمدی روانشناسانه می‌دانند، یک نمایش مردم‌شناسانه و جامعه شناسانه است."

سید محمد طباطبائی در این متن که در اختیار ایسنا گذاشته آورده است: "اگر از اهالی تئاتر یا از مخاطبان جدی آن باشید به طور حتم نام نمایش‌هایی همچون «کمدی ارتباطات»، «کمدی اشتباهات»، «کمدی افتضاحات» و «کمدی اختراعات» را به خاطر دارید.

همان ‎هایی که پُر بود از تصاویر نمایشی و به خوبی موقعیت کمدی را در قالب تصویر پیش چشم تماشاگر قرار می‌داد که از خلاقیت در اجرای این گونه نمایشی خبر می‌داد. نمایشنامه‌های روان و خلاقانه داشت و میثم عبدی هم خوب و خلاقانه آنچه که نوشته شده بود را روی صحنه می‌برد. حالا اما سال‌ها و حتی بیش از یک دهه از آن نمایش‌ها می‌گذرد و این روزها کارگردان آن کمدی‌ها، کمدیِ دیگری را روی صحنه برده است به نام «پنگوئن، مرغ دریایی و چند پرنده دیگر». اما شما اگر آن نمایش‌ها را دیده‌اید هرگز با  تصویری که از آن‌ها دارید به دیدن کمدی تازه میثم عبدی نروید، حتی اگر آن‌ها را ندیده‌اید با تصویر اینکه قرار است یک نمایش کمدی سراسر خنده ببینید هم به دیدن «پنگوئن، ...» نروید.

در این نمایش قرار نیست تماشاگر چنان بخندد که اشک از چشم‌هایش جاری شود، اصلا قرار نیست فقط بخندد، قرار است فکر کند، لبخند بزند، فکر کند، لبخند بزند، فکر کند، گاهی به خاطرات خودش، خودش را در آن موقعیت قرار بدهد، لبخند بزند، شاید لبخند تلخ و چند باری هم بخندد، بلند، بلند. اما همچنان فکر کردن بر خندیدن و حتی لبخند زدن ارجحیت دارد اگرچه گونه این نمایش کمدی است و خنده بخش جدا نشدنی و ضروری آن است اما حتی آنجا که خنده است نیز، پیش یا پس از آن یا شاید همراه با خنده و لبخند فکر کردن هم هست و این خارج از تصمیم تماشاگر است. و اینگونه است که در پیشوند نام نمایش به درستی ثبت شده است: کمدی روانشناسانه.

« پنگوئن، مرغ دریایی و چند پرنده دیگر» فارغ ازاینکه یک نمایش کمدی است و گروه اجرایی هم آن را کمدی روانشناسانه می‌دانند، یک نمایش مردم‌شناسانه و جامعه شناسانه است چرا که موضوع و شخصیت‌های آن از میان واقعیت جامعه آمده و درست از درون زندگی مردم انتخاب شده است، چنان که تماشاگر می‌تواند خود را به جای تک تک شخصیت‌ها تصور کند چرا که همه نقش‌ها همان نقش‌هایی است که ما هر روز آن‌ها را در اطراف و نزدیک خودمان می‌بینیم و با آن‌ها زندگی می‌کنیم.

بر این اساس شاید مناسب باشد علاوه بر عموم، به طور ویژه از پژوهشگران حوزه‌های اجتماعی و خانواده برای دیدن این نمایش دعوت شود. موفقیت نمایش اما آنجاست که کارگردان علی‌رغم همه موانع و با وجود بعضی نقدها که به چگونگی اجرا می‌توان مطرح کرد اما به خوبی توانسته فضای نمایش را طراحی و ارائه کند تا مخاطب ۹۰ دقیقه تمام با نمایشی که لازمه آن درگیر شدن فکر است همراه شود.

چنان که گفته شد به طور حتم می‌توان نقدهایی بر چند و چون اجرای نمایش «پنگوئن، مرغ دریایی و چند پرنده دیگر» مطرح کرد، از ایده‌های اجرایی تا بازیگری و طراحی لباس و ... اما در تئاتر اگرچه جزئیات، هر کدام در جای خود اهمیت دارد و می‌توان جداگانه به آن‌ها پرداخت اما آنچه مهم است برآیند کار است و تماشاگر با کل کار مواجهه دارد نه جزء به جزء اثر. آنچه در این نمایش به عنوان کل کار ارائه می‌شود اثری فکر شده است؛ نمایشی فکر شده در مسیر اندیشه کردن، خوش ریتم با روایت صحیح، دارای ایده در متن و اجرا همراه با طراحی صحنه ساده و کاربردی.

موضوع دیگر در «پنگوئن، مرغ دریایی و چند پرنده دیگر» سفر میان خیال و واقعیت است. مرز میان خیال و واقعیت در این نمایش بارها و بارها شکسته می‌شود و تماشاگر نیز  با این موضوع همراه می‌شود که این همراهی تماشاگر در سفر میان دو سوی مرز را باید در روایت اصولی و روان بودن نمایش بررسی کرد. نویسنده و کارگردان به خوبی واقف بوده اند که گذرِ چند باره از خیال به واقعیت و از واقعیت به ذهن ممکن است مخاطب را دچار سردرگمی کند بر این مبنا سعی کرده‌اند در روایت به گونه‌ای برخورد کنند تا این سردرگمی را از بین ببرند و در این مسیر حتی گاهی بازیگران به کمک تماشاگر می آیند.

لازم است تاکید شود نمایش «پنگوئن، مرغ دریایی و چند پرنده دیگر» یک نمایش کمدی است، در همین راستا لبخند و خنده در طول نمایش با تماشاگر همراه است و در این روزها که نگرانی‌ها هر روز همه اطراف ما را گرفته، شاید یکی از بهترین پیشنهادها دیدن این نمایش باشد. اگر به دیدن این کمدی رفتید چند دقیقه صبر کنید تا نمایش در مسیر خود جریان پیدا کند و حتم داشته باشید با آن همراه خواهید شد."

سید محمد طباطبایی
منبع: خبرگزاری ایسنا | ۲۰ آذر ۱۴۰۰