نمایش›هفت دقیقه

⁠
⁣درباره نمایش "هفت دقیقه" به کارگردانی آرش عباسی - تالار حافظ
علی جعفری فوتمی - عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران
حالا دیگر می توان با خیال راحت درباره تیزهوشی آرش عباسی حرف زد. وقتی یک کارگردان دست به انتخاب "به موقع" یک نمایشنامه می زند ؛ یعنی به این واقف است که حداکثر تاثیر گذاری حرف درست؛ وقتی است که در زمان درستی گفته شود و همین البته انقدر مهم است که روی برخی ضعف ها سرپوش بگذارد. چیزی به انتهای اجرای نمایش "هفت دقیقه" نمانده است. دو یا سه اجرا نهایتا . و اگر چه امیدوارم بعد از اجرای نمایش "زیرزمین" ؛ آرش عباسی در یک سالن دیگر ( ونه حافظ که نه دل خوشی از صندلی های آزاردهنده اش دارم و نه کسی حال وانگیزه برطرف کردن ایرادات فنی سالن اش را دارد) باز هم "هفت دقیقه" را روی صحنه ببرد امااگر تا الان نمایش را ندیده اید همین فرصت دوسه اجرای باقیمانده را جدی بگیرید.پیداست که آرش عباسی اجرای نمایش را خیلی پیچیده نکرده است. بازیگر ها روی صحنه قصه را از ابتدا تا انتها روایت می کنند.اگر در فرم و شکل اجرا دنبال نگاه خلاقانه می گردید و به نظرتان روایت نمایش هرچه بیچیده تر جذاب تر؛ هفت دقیقه نا امیدتان می کند.اگر دنبال بازی های فوق العاده بازیگران نمایش هستید هفت دقیقه به کارتان نخواهد آمد. اما اگر می خواهید از این که حرف دلتان را در نمایشی بزنند کیف کنید دیدن هفت دقیقه انتخاب صددرصد درستی است.دو موضوع دیگر هم در نمایش هست که باید درباره اش حتما حرف بزنم.اول درباره استفاده از بازیگران افغانستانی در نمایش .این بازیگران پیش از این و اولین بار در نمایش "ویولون تایتانیک" با آرش عباسی همکاری کرده ... دیدن ادامه ›› بودند و به تعبیری شاگردان عباسی محسوب می شوند.اما نکته مهم اینجاست که این نمایش ؛ پروژه پایانی یک کارگاه آموزش تئاتر عباسی نیست.(چیزی که این روزها خیلی مد شده و آدم معروف ها کارگاه آموزش تئاتر برگزار می کنند و از همان ابتدا به شرکت کننده ها وعده اجرای عمومی یک اثر در پایان دوره می دهند.وعده ای که آنها برای جذب هنرجو می دهند و اغلب اوقات تاوانش را ما تماشاگران بخت برگشته باید بدهیم).حضور این بازیگران در نمایش محصول استراتژی ،بینش وفلسفه کارگردان برای انتخاب و چینش بازیگران است.بنابراین می توان بازی بازیگران نمایش را مثل هرنمایش معمول دیگری بررسی کرد و نکات مثبت و منفی اش را برشمرد.این به این معناست که عباسی در مقام کارگردان باید مسئولیت همه ضعف های بازیگرانش روی صحنه را بپذیرد و درتجربه های بعدی آنها را اصلاح کند.بازی های اغراق شده و گاه بسیار تعصنعی بازیگران، فریاد کشیدن ها و رفتارهای تهاجمی ناشیانه بازیگران در بعضی لحظه ها نمونه هایی ازاین ایراد ها هستند اما از سوی دیگر باید پذیرفت این فرصت بسیار خوبی برای بازیگران نمایش است تا دیده شوند و مثل هر بازیگری توسط کارگردانی برای ایفای نقش در تئاتر ؛ تلویزیون یا سینما انتخاب شوند بدون آنکه دلیل انتخاب شدن یا نشدنشان قومیت یا ملیتشان باشد.
مورد دوم ترانه انتهایی نمایش است.به نظرم اگر قرار باشد هر نمایش یک جایی بالاخره اصطلاحا تیر خلاص را بزند در "هفت دقیقه" تیر خلاص همین ترانه پایانی است.ترانه ی ایتالیایی vasco rossi که طبیعتا چون اغلب ماها به این زبان تسلط نداریم ؛ ترجمه اش در بروشور آمده است.دقیقا نمی دانم چه تعداد از آنها که به دیدن نمایش آمده اند به خودشان زحمت دقت در ترجمه این ترانه را داده اند. اگر دقت نکرده اید همینحا برایتان تصویرش را گذاشته ام که حظش را ببرید.این نمونه جذابیست از آنچه که گاه می تواند به عنوان فرامتن حتی بیش از متن مخاطب را تحت تاثیر قرار بدهد و البته که این موضوع نه تنها ضعف کارگردان محسوب نمی شود که نشانه ی دیگری از تیزهوشی اوست.
جمله آخر: آیا با همه اینها که گفتم باید به دیدن "هفت دقیقه" رفت؟ پاسخ بی شک مثبت است.

پی نوشت:شنیدم که اجرای نمایش تمدید شده است. اگر اینطور باشد فرصت را از دست ندهید.

جدال پرولتاریا و بورژوا

پیروز میدان کیست؟

نگاهی به نمایش "هفت دقیقه" اثر استفانوماسینی به کارگردانی آرش عباسی همراه با مشارکت ... دیدن ادامه ›› هنرمندان افغانستانی در تالار حافظ
هفت دقیقه ؛ روایت گر تمام لحظات از بین رفته ی کارگران ، به دست طبقه ی بورژوا است ،که تنها با داشتن سرمایه و پول ، برده داری صنعتی را تشکیل داده اند. تا انجا که چرتکه ها را بکار بسته و با به شماره انداختن نفس های کارگران به رشد و سود دهی هر چه بیشتر خود می اندیشند حتی به قیمت جان انسانهایی که تنها سرمایه شان نیروی بازوها و مهارت شان است.
داستان از نقطه ای آغاز می گردد که کارخانه داران خواهان کسر هفت دقیقه ی زمان استراحت از پانزده دقیقه ی موجود هستند تا بتوانند شرایط پایدار تری را برای حفظ و بقای کارخانه رقم بزنند و عملا مانع از نیاز استخدام نیروهای جدید و طبعا پرداخت دستمزد و کاهش مقداری سود کارخانه شوند اما در ظاهر به خاطر این است که کارگران بتوانند در شرایط بد اقتصادی حاکم که همگان نیازمند شغل هستند همچنان مشغول کار باشند.
در ابتدا شرایط و پیشنهاد به نفع هر دو گروه یعنی کارگران و صاحبان کارخانه که در نمایش به کراواتی ها شهرت دارند می باشد ؛چرا که کسی اخراج نمی شود و تنها با موافقت کم شدن هفت دقیقه از وقت استراحت می توانند احساس خوشحالی داشته باشند از اینکه هنوز هشت دقیقه در طول دوازده ساعت کاری برای ناهار و استراحت برایشان باقی مانده! و مهمتر از ان شغل شان را نیز از دست نداده اند.
اما در این بین فردی که پیشکسوت کارگران است دیگران را به چالش می کشاند و ارزش زمانی این هفت دقیقه را در طول ماه برای دویست کارگر حساب میکند و سود کلانی که صاحبان سرمایه از این هفت دقیقه میبرند را نشان میدهد که در نهایت همین تعداد از کارگران در عمل باید جور چندین کارگر دیگر که استخدام نشدند را بکشند ، بدون گرفتن مزد؛ و البته تبعات بعدی و انتظارات بیشتری که در آینده کارخانه داران خواهند داشت و زنجیر کشیده شده به دور کارگران هر روز تنگ تر وتنگ تر خواهد شد.
تصمیم گیریها بین نه نفر حاضر شورای کارگری در هر لحظه تحت تاثیر فضای حاکم مدام عوض می گردد و گره ها و مسائل جدید تری مطرح می شود که شاید تا قبل از این بحران به ذهن کارگران خطور هم نمیکرد؛ یک بازی زبانی شکل میگیرد که در پس هر حرف و بحث به لایه های جدید تری از آگاهی دست مییابند.
جامعه ی سرمایه داری تنها زمانی با سرعت و شتاب زیاد و زمان اندک به سود دهی فراوان می رسد که دستمزدهای حقیقی به همان نسبت و سرعت رو به کاهش باشند، همین امر باعث شکاف بسیار بزرگی بین طبقات جامعه خواهد شد و طبقه ی متوسط هم روز به روز ضعیف تر از قبل خواهد شد و به خیل جامعه ی کارگری و ضعیف اضافه می شود تا جایی که جامعه به دو پاره تقسیم می گردد . جامعه ای کوچک و قدرتمند سرمایه داری و در مقابلش جامعه ی بزرگ واما ضعیف کارگری .و البته صاحبان سرمایه غافل از این مهم هستند ؛که هر چقدر بهره وری واستثمار کارگران بیشتر باشد به همان اندازه جامعه ی کارگری توسعه می یابد و به آگاهی خواهد رسید. آگاه شدن از این بینش که انسان ذاتا آزاد و اندیشمند است می تواند فعلیتی ایجاد نماید که منتهی به اتحاد بین کارگران گردد و نظام استثمارگر سرمایه داری را به زانو درآورد.
آرش عباسی کارگردان با دراماتورژی درست با توجه به مکان جغرافیایی اجرا و همچنین با اعتماد کردن و دادن آزادی عمل به بازیگرانش توانسته اثری در خور تامل را به صحنه بنشاند . اثری که گویای له شدن و تباهی طبقه ی بزرگ کارگری است.
پرهیز از دکور سنگین که البته اگر غیر از این بود پارادوکسی بین درام و اندیشه ایجاد می نمود که همین امر خود روح و ماهیت تئاتر را بیشتر نمایان می کند.
بازیهای نسبتا یک دست و هماهنگ که ناشی از همان اعتماد به نفس دادن و باور بازیگر از طرف کارگردان میباشد، هرکدام در جایگاهشان بهترین خود را نشان میدهند. هفت دقیقه اثری است که دیدنش انسان امروز را به تفکر وا میدارد.
آناهیتا زینی وند عضو کانون ملی منتقدان تئاتر