یادداشتی بر تئاتر بازی سایه به کارگردانی تاتسویا هازگاوا از ژاپن
-------------------------------------------------------------------------

صحنه آغازین بازی سایه یک کار فرم را تداعی می کند. اما پس از آن وارد دنیای درام می شود، درامی جذاب و غیر خطی با تعلیق های فراوان که در بستر فرم، خود را نمایان می سازد. می توان ماجرا را در یکی از دیالوگ های نمایش خلاصه کرد: "یک سازمان به وجود میاد تا در خدمت انسان ها باشه، اما وقتی که انسان ها به خدمت اون سازمان در بیان ....". دانشمندانی در توکیو به کشفی تازه دست می یابند: ساخت جعبه سیاهی که همچون سیاهچاله درون آن ناپیداست، جعبه سیاهی که انرژی انسانها را بلعیده و آنها را به مرور به سایه هایی توخالی تبدیل می کند و حیات را از آنها می گیرد. داستان بطور موازی از جانب چند کاراکتر روایت می شود: یک مامور پیک که بدون آنکه بداند این جعبه های سیاه چیستند آنها را در شهر پخش می کند؛ و فردی که انتخاب شده برای آزمایش کارایی جعبه سیاه و نیز داروی تهیه شده برای درمان آن. هدف سازمان سرمایه گذار این پروژه هم واضح است: شیوع بیماری و سپس درآمدزایی از فروش دارو (طبیعتا به ثروتمندانی که از پس پرداخت بهای گرانقیمت آن بر می آیند). مبادله جان انسانها با ثروتی که نصیب سازمان می شد. اینجاست که روایت، تاویل هایی فراتر از آنچه که می نمایاند هم پیدا می کند. بازی تکراری تاریخ همین است، استعمار انسان توسط اقلیتی دارای ثروت و قدرت، و رو به نابودی رفتن جامعه ای در ازای ثروتمندتر و قدرتمندتر شدن آن اقلیت. مامور پیک هم نماد انسانهایی است که گرچه پاک و خوشقلب اند اما برای رهایی از مشکلات زندگی ناخواسته در خدمت این پروسه دهشتناک در می آیند و زمانی ... دیدن ادامه ›› به خود می آیند که سهراب ها مرده اند. گروهی نیز وجود دارند که به تروریست ها شناخته می شوند، نامی که صاحب قدرت برای آنها برگزیده چون آنها را دشمن خود می داند، به واقع نیز چنین است، آنها دست به هر کاری می زنند تا این پروسه را متوقف کنند و به مردم فقیر هم دارو برسانند و پیش از اینکه سایه کل بدن آنها را در بر بگیرد درمانشان کنند. در این میان به فراخور درام اتفاقات دیگری نیز می افتد، صحنه هایی کمیک، اکشن، عاشقانه و ... که لطف آن به دیدنش است.

در اجرا، فرم کاملا در خدمت محتوا درآمده، حرکاتی که به رقص معاصر نزدیک می شود. بازیگران با بدن هایی بسیار آماده، گاه کاراکترها را به نمایش می گذارند، گاه ذهنیت آشفته درون آنها را، گاه مردمانی را که به شکل سایه درآمده اند، گاه تردید ها، گاه بیم ها، گاه امیدها، گاه عاشقانه ها. شیوه کارگردانی و بازی با نور به جذابیت تابلوهای بصری بسیار افزوده است، همینطور است استفاده از ویدئو پروجکشن و بالا نویسی پارسی که هرچند فونتی دارد که خواندنش را دشوار می کند اما پیوستگی عجیبی با اجرا دارد، و نیز استفاده چشم نواز و موثری از آکسسوارهای ساده ای همچون چتر و صندلی. اما همه اینها یک طرف، موسیقی دراماتیکی که کاملا در خدمت اثر بوده و در تار و پود روایت ها و فرم بازی ها تنیده شده است هم یک طرف. موسیقی ای که هرچند بطور جداگانه هم یک شاهکار است اما برخلاف اکثر تئاترهایی که در ایران شاهدش هستیم تنها نقش پرکننده و همراهی کننده اجرا را ندارد و خود به تنهایی همچون یک کاراکتر، المانی حذف نشدنی از اجراست. اجرایی که با خلاقیت هایش دنیایی منحصر به فرد و چشم نواز را پیش چشمان تماشاگر می آفریند.

بازی سایه کاری است از گروه Dazzle که خود را یک گروه رقص می داند، متخصص در رقص معاصر و رقص خیابانی، که در اجراهایش قصد ارائه فرهنگ مدرن ژاپن را دارد. گروهی که در بیستمین سال فعالیتش به ایران آمده تا تجربه ای متفاوت را برای تماشاگران ایرانی تئاتر فراهم آورد.