تأملی بر نمایش «پدر یک دقیقه‌ای»
نمایشی به نام پسران و برای پدران
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

نمایش «پدر یک دقیقه‌ای» چند روزی است که به کوشش رضا فیاضی صحنه تالار هنر را در می‌نوردد، نمایشی که اگرچه در نظر اول کودکان و نوجوانان را هدف قرار می‌دهد، اما در واقع تلنگری است به پدران و مادرانی که هنوز نحوه برخورد با فرزندان را نمی‌دانند.

✍ خبرگزاری تسنیم ... دیدن ادامه ›› - علی رحیمی

وقتی آسیبهای محصور در فعل‌وانفعالات اجتماعی و فرهنگی جامعه را زیر ذره‌بین نقد مسئولانه قرار می‌دهیم، می‌توانیم از میان خروارها خروار معضلی که فرد فرد جامعه با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به این نتیجه آرمانی برسیم که برای رهایی از بخشی از دغدغه‌هایی که جامعه را به بن‌بست کشانده‌اند، نیاز به سرمایه‌گذاری کلان نیست و با یک تغییر نگرش خلاقانه در افراد که از دل یک آموزش صحیح، به موقع و هدفمند بیرون می‌آید به‌راحتی می‌توان به نتایج قابل قبولی در این حوزه دست یافت.

ناتوانی در برقراری یک تعامل اثربخش در خانواده به عنوان پایه‌های اصلی تربیت و آموزش در جامعه، از این دست بن‌بستهاست، بن‌بستی که رضا فیاضی از آن به عنوان یکی از دغدغه‌های خود در سالهای اخیر یاد می‌کند و نمایش «پدر یک دقیقه‌ای» را بر پایه همین تفکر به روی صحنه می‌آورد تا نشان دهد. بسیاری از ما پدر و مادرها هنوز آداب برقراری یک ارتباط مؤثر با یکدیگر و نیز با فرزندان را نمی‌دانیم و یا به عبارتی بهتر اصلاً یاد نگرفته‌ایم؛ معضلی که بی‌تردید نقش غیرقابل‌انکاری در به مخاطره انداختن سلامت جامعه دارد و با یک آموزش صحیح، به موقع و هدفمند قابل‌حل است.

نمایشنامه برگرفته از کتاب ارزشمند «پدر یک دقیقه‌ای» اثر اسپسنر جانسون است و روایتگر قصه پدری است که تعاملات روزانه‌اش با فرزندان با لحظات توبیخ آنها ارتباط تنگاتنگ دارد. در حقیقت پدر زمانی فرزندان را می‌بیند و از حال و احوال آنها جویا می‌شود که آنها رفتار خطایی مرتکب شده‌اند و وی به عنوان مدیر خانواده به مسأله ورود می‌کند تا با یک عکس‌العمل قاطعانه از تکرار این اشتباه جلوگیری کند، عکس‌العملی که یا با تنبیه همراه است یا توبیخ و یا پند و اندرز. ماحصل چنین عکس‌العملی به مرور زمان منجر به ایجاد یک ارتباط خصمانه میان پدر و فرزندان می‌شود. از بد حادثه، مادر خانواده در پس یک اتفاق از دنیا می‌رود و مسئولیت تربیت فرزندان به پدر واگذار می‌شود اما پدر به واسطه نگاه خصمانه فرزندان که ماحصل نوع برخورد گذشته وی با آنهاست. در برقراری ارتباط با فرزندان دچار مشکل می‌شود و از یک روانشناس برای برون‌رفت از این بحران بهره می‌گیرد.

روانشناس برای رهایی پدر از این بن‌بست اجرای دقیق برنامه‌ای یک ماهه دربرگیرنده تحسین‌های یک دقیقه‌ای، اهداف یک دقیقه‌ای و توبیخ‌های یک دقیقه‌ای را تجویز می‌کند و پدر با اجرای دقیق این تکنیکها هم ارتباط خود با فرزندان را بهبود بخشد و هم می‌آموزد که چگونه با فرزندان رفتار کند تا آنها با سرعت، آنچه را که دوست دارد یاد بگیرند و رفتارشان بهتر شود.



رضا فیاضی در نگارش این نمایشنامه کاملاً به کتاب جانسون وفادار است و تنها خلاقیتش را باید در بومی کردن و به قولی ایرانی کردن داستان جستجو کرد؛ اقدامی که این هنرمند باتجربه تئاتر کشور به زیبایی بر آن مستولی یافته است تا در نهایت شاهد نمایشنامه‌ای با ساختاری قابل‌قبول، روندی منطقی، دیالوگ‌هایی ساده و قابل‌فهم و همسو با ذائقه تماشاگر ایرانی باشیم، به ویژه آنکه این نمایش به هیچ عنوان به دنبال پند و نصیحت نیست؛ بلکه روال داستان به نحوی شکل گرفته که تماشاگر با پرسوناژهای آن همزادپنداری می‌کند و در یک تعامل اختیاری از آنها درس می‌گیرد، پرسوناژهایی که بازیگران، بسیار خوب و پذیرفتنی به آنها موجودیت بخشیده‌اند.

اقدام قابل‌تحسین دیگر رضا فیاضی در این نمایش توجه همزمان به دو گروه والدین و فرزندان است، تقابلی که به ندرت می‌توان در نمایشهای مرتبط با کودک و نوجوان دید و به سختی می‌توان در اجرا پیاده کرد، ایده‌ای که با طراحی یک دکور ساده، استفاده از رنگهای شاد و موسیقی، ریتم بالای نمایش، بهره‌گیری از دیالوگهای رایج در خانواده‌ها و در نهایت بازی قابل‌تحسین بازیگران محقق شد و «پدر یک دقیقه‌ای» را مبدل به یک کارگاه آموزشی نمود که هر خانواده‌ای برای برقراری تعامل مطلوب بدان نیازمند است و به نظر می‌رسد با یک برنامه‌ریزی دقیق از مسئولان می‌توان از آن و نمایشهای مشابه در مسیر تغییر نگرش پدران و مادران در تربیت فرزندان و ارائه الگوی تربیتی مناسب به آنها استفاده کرد.