نقدی بر نمایش" ماتریوشکا" به کارگردانی پارسا پیروزفر
ماتریوشکا
نویسنده، طراح و کارگردان: پارسا پیروز فر
پزشک نازنین!

سمیرامیس بابایی
مجله دنیای تصویر آبان ماه 95


شاید وقتی نیل سایمون نمایشنامه ای از روی داستان های چخوف می نوشت فکرش را هم نمی کرد که برگردان فارسی آن را به یکی از پراجراترین ... دیدن ادامه ›› نمایشنامه های چند سال اخیر مبدل شود. از اجراهای دانشجویی گرفته تا اجرای نمایش در تماشاخانه های کوچک و بزرگ توسط کارگردان های گمنام و به نام. البته برای تئاتردوستان شنیدن اسم چردیاکف (همان فردی که روی سر رئیس اش عطسه می کند) یا دختری که اعتراض برای گرفتن حق اش را بلد نیست ؛ هنوز هم واجد جذابیت هایی منحصر به فرد است که از معجزه قلم چخوف سرازیر می شود. اما طبیعی ست تکرار پی در پی این روایت روند فرسایشی در سلیقه و منظر مخاطبین بوجود می آورد ، خصوصا که نمایشنامه های پرارزش و مشهور دیگری وجود دارند که جایشان در هنر نمایشی ما خالی ست و واقعا نیاز دارند لطفِ پزشکِ نازنین مانندی شامل حال آن ها گردد! حال چرا این نمایشنامه این چنین میان جماعت تئاتری کشور محبوب است خود جای سئوال دارد! در حالی که داستان های دیگر چخوف نیز حائز وجوه نمایشی بالایی برای اجرای روی صحنه هستند ، برای مثال مجموعه داستان کارمندها از جنبه طنازی اش تا سهولت اجرایی اش می تواند همتای مناسبی برای پزشک نازنین باشد. مشکل اینجاست که این چخوف بی نوا در این مرز و بوم از اقبال مناسبی برخوردار نیست ، چرا که یا نمایشنامه هایش پرداخت نشده ، مثله شده ، ایرانیزه شده (ختم کلام تقطیر شده از هرچه نکات مثبت )است به اجرا در می آید و یا یادآوری نام اش مترادف است با پزشک نازنین که دیگر آه از نهاد تئاتردوستان در می آورد «باز هم پزشک نازنین؟!»
اما به قول معروف ؛ همه عیب اش بگفتیم هنرش نیز بگوییم. عنوان نمایش ماتریوشکا برگرفته از نام عروسک های روسی است که عروسک های همانند و کوچک تری را در دل خود دارند. اگرچه نمایش ماتریوشکا مجموعه ایست از نمایش های کوتاه بسیار مشترک با پزشک نازنین اما اجرای تک نفره پارسا پیروزفر ، شیوه اجرایی بسیار متفاوت و تازه ای (در حد کشور خودمان) به نمایش می گذارد که صرف نظر از موارد ذکر شده در نوع خود جالب و دیدنی است. این شیوه اجرایی در انگلستان به خصوص برای بازخوانی آثار چارلز دیکنز از محبویت های بالایی برخودار است. این نمایش را از حیث شیوه اجرای تک نفره می توان نوعی از مونودرام دانست. نمایش به چیزی غیر از یک صحنه کم دکور و خلوت احتیاجی ندارد ، پیروزفر خود به تنهایی تیپ های مختلف را اجرا می کند و دیالوگ های میان کاراکترها را با تغییر لحن ، صدا و بازی بدنی به نمایش می گذارد. حتا گاهی در یک صحنه عهده دار سه نقش مقابل هم (پدر ، مادر و فرزند) می شود. یکی از خلاقیت های متنی نمایشنامه که هماهنگی مناسبی با شیوه اجرایی پیدا می کند ، ایجاد بینامتنیت در داستان هاست. که مانند خصوصیت عروسک ماتریوشکا هر داستان از دل دیگری بیرون می آید و نمایان می شود که وجه تسمیه خردمندانه ای با نام نمایشنامه است بازی جذب کننده پارسا پیروز فر باعث می شود که این نمایش تک پرسوناژ مخاطب را بی وقفه تا پایان کار با خود همراه سازد و روند نمایشی لذت بخشی را تجربه کند. علاوه بر آن از معدود نمایش هایی است که طنز رندانه چخوف بدون تحمیل لودگی یا حشو و زوائدِ نابخردانه کارگردانان به دست می آید و مجموع این عناصر است که اثری شریف و دیدنی و به یاد آوردنی را برای مخاطبین خود خلق می کند.

منبع این نوشته : منبع
نمایش ,نمایشنامه ,داستان ,چخوف ,ماتریوشکا ,نازنین ,پزشک نازنین ,شیوه اجرایی ,نمایش ماتریوشکا ,پارسا پیروزفر