گفتگوى بازیگر نمایش "فتوحات گلشیرى" با سایت ایران تئاتر


مریم نور محمدی درکنار بازی در تئاتر در سینما هم به بازی پرداخته است؛ پرسه در حوالی من، عروسی خون، نمی توانیم راجع بهش حرف بزنیم، زیر آب، پسران تاریخ، اسکیس و تیم شنا از جمله کارهای مهم کار نامه بازیگری او محسوب می شوند. نمایش فتوحات گلشیری یک جور در هم آمیختگی تئاتر و ادبیات است و ئتاتر و هنرهای نمایشی هر فرهنگی همواره وامدار ادبیات داستانی همان فرهنگ بوده؛ چراکه ادبیات داستانی همیشه راه‌ها و آزمون‌های تازه‌اش را در زبان، قصه‌گویی، تکنیک‌های روایت به تئاتر بخشیده و در نو شدن و غنی‌شدن آن کمک کرده است. در سال‌های قبل تر بیشتر تاثیر پذیری تئاتر ما از ادبیات داستانی در قالب اقتباس از آن بوده و البته همین کار هم به اندازه کافی صورت نگرفته است. اما در سایه تجربیات جدید جهانی در حوزه تئاتر امروز ما می‌دانیم که تنها راه رجوع به ادبیات داستانی اقتباس نیست و راه‌های دیگری گشوده شده است؛ یکی از این راه‌ها کولاژ کردن است و باپیری در نمایشش به شایستگی این کار را انجام می دهد. در میان نویسندگان مطرح ادبیات داستانی معاصر فارسی هوشنگ گلشیری دارای ویژگی‌های خاصی است که کارگردان نمایش آثار او و جهانش را مورد توجه قرار داد. نمایش فتوحات گلشیری به دراماتورژی مجتبی کریمی و کارگردانی یوسف باپیری اسفند ماه در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفته است. عباس جمالی، بهار کاتوزی، فرزانه میدانی و مریم نورمحمدی به عنوان بازیگر در این نمایش حضور دارند. محمد قدس مجری طرح، اشکان خیل نژاد مشاور هنری، سریه شمسی زاده طراح صحنه، روح الله شمسی زاده ... دیدن ادامه ›› گرافیک صحنه، جعفر جامه بزرگی و رضوان یارایی نقاشی صحنه، محمد میر سلطانی و عباس میرسلطانی و مرتضی چراغ علی گروه ساخت دکور، ملیکه انصاری طراح لباس، ملیکا کیوان دستیار لباس، زهرا بهرامی دوخت لباس، فرزان فلک دهی صدا و موسیقی، روزبه کمالی طراح صدا، مهرداد مصلحی صدابردار، محمد رسولی طراح نور، کیوان ضیاپور مجری نور، آرمان کوچکی طراح گرافیک، پوستر و بروشور و علیرضا چلیپا تصویرساز دیگر عوامل اجرایی نمایش را تشکیل می دهند. با مریم نور محمدی در باره حضور و بازیش در نمایش فتوحات گلشیری گفت وگویی انجام داده ایم.

به عنوان بازیگر معمولا در نمایش های تجربه گرا و مدرن بازی می کنید. آیا به بازی در این نوع نمایش ها علاقه بیشتری دارید؟
در وهله اول انتخاب خودم در بازیگری بازی در چنین نمایش هایی است؛ زیرا بازی در این آثار برای بازیگر چالش لذت بخشی را ایجاد می کند.

در تمام نمایش های جابر رمضانی حضور داشتید. آیا با این کارگردان به یک هارمونی و هماهنگی رسیده اید؟
من عضو گروه سوراخ تو دیوار نیستم و متن ها نوشته می شود و به من پیشنهاد می شود. البته من با سایر کارگردان های دیگر تئاتر تجربه همکاری داشته ام و این تنوع کاری و آشنا شدن با تفکرات سایر کارگردان ها را دوست دارم.

آیا جابر رمضانی نقش ها را برای شما می نویسند؟
نه، همانطوریکه اشاره کردم متن ها کامل می شود و بر اساس تشخیص کارگردان از بازیگران مد نظرش دعوت می کند؛ دراین همکاری بلند مدت با جابر رمضانی نکات زیادی آموختم .

اولین همکاریتان با یوسف باپیری در نمایش فتوحات گلشیری آغاز شد؟
من و فرزانه میدانی جزو اولین بازیگران نمایش بودیم که در تمرینات نمایش حضور داشتیم؛ در روز اول تمرین شمای کلی از نقش گفته نشد وکارگردان گفت قصد دارد نمایشی بر اساس داستان های هوشنگ گلشیری اجرا کند. از فردای روز اول تمرین نشستیم و تمام آثار گلشیری را خواندیم.

آیا به دلخواه خودتان داستان گلشیری را برای خواندن انتخاب کردید؟
نه، کارگردان مسیر را مشخص کرده بود ودر ضمن از پیشنهادات ما که فلان داستان گلشیری هم جذاب است، استقبال می کرد .

یک جور فرآیند کارگاهی باعث شکل گیری نمایش شد؟
بله صبح ها در باره متن هایی که شب قبل خوانده بودیم در شروع تمرینات حرف می زیدیم و به یک هم جهتی می رسیدیم. همه بازیگران تفکرات و استنباط خودشان را از داستان ها بیان می کردند و در آخر تمرین به جمع بندی در باره داستان مربوطه می رسیدیم.

یک نوع خرد جمعی باعث شکل گیری نمایش فتوحات گلشیری شد؟
بله، بعد از اضافه شدن دو بازیگر دیگر کار روند جدی تری به خودش گرفت. خوشبختانه باپیری آزادی عمل کاملی به بازیگرش می دهد.

این جنس از کارگردان ها محبوب بازیگران هستند؟
بله، پیشنهادتی که ما مطرح می کردیم، باپیری با دقت گوش می کرد و اگر خیلی از ذهنیاتش دور بود، بیان می کرد که من فلان چیز را می خواهم وکار صیقل می خورد و پیشنهادات هم راستا می شد.

با توجه به تحولات رخ داده درون تئاتر و ظهور نسل جدیدی از کارگردان ها و بازیگران، دیگر دوران بازی های کلاسیک کم کم به فراموشی سپرده می شود؟
خیلی نمی توانم به صورت مشخصی جواب این پرسش را بدهم. هنوز خیلی از کارگردان های ما متکی به شیوه بازیگری کلاسیک و طبق اصول خاص هستند که متن را می دهند به بازیگر تا طبق آن بازی کند. این شیوه هم جذابیت های خاص خودش را دارد. نکته مهم در این بحث وجود ضعف در شیوه های آکادمیک و آموزشی در بازیگری است. بازیگری در هر صورت باید بیش از این جدی گرفته شود.

این جدی گرفتن از سوی چه کسانی باید انجام شود؟
بدنه تئاتر

هنوز هم در اغلب دانشگاههای هنری بازیگری به شیوه قدیمی و کلاسیکش تدریس می شود؟
متاسفانه همینگونه است. دورانی که تحصیلمان تمام شد و آماده ورود به دنیای بازیگری شدیم، موقعی که سر تمرینات می رفتیم می دیدم که فقط قرار است بازیگران نمایش در اختیارکامل کارگردان بدون ارائه هیچ نظری قرار بگیرند.

در باره انتخاب نقش ها برای بازی در نمایش این کار بر اساس پیشنهادات بازیگران انجام می شد و یا یوسف باپیری بازیگران را انتخاب می کرد؟
در برخی از داستان ها تمام بازیگران یک اتود واحد تمرینی انجام دادند و دست آخر می دیدیم که نقش به کدام بازیگر نزدیک است و آن نقش متعلق می شد به آن بازیگر؛ به طور مثال در بخش داستان معصوم دوم عباس جمالی طبق نظر همه ما مناسب بود و نقش را بازی کرد.

به عنوان یک آرتیست چقدر به دنیای آثار هوشنگ گلشیری علاقه داشتید؟
بیشتر داستان های گلشیری را خوانده بودم، البته نه با این دقت و تعملی که در تمرینات این نمایش و خواندن دوباره این داستان ها داشتم؛ در این تمرینات با نکات جدیدی از دنیای کاری گلشیری آشنا شدم.

در نمایش از اسم واقعی بازیگران در باره شخصیت هایی که بازی می کنند استفاده شده است، این مسئله را چگونه ارزیابی می کنید؟
این کار برمی گردد به شیوه روایتی کارگردان از اثر و شخصیتهایش؛ البته در حین کار خیلی درگیر این مسئله نبودم و کارگردان چون نگاهش از بیرون بود به سراغ چنین کاری رفت.

برخلاف اغلب نمایش هایی که این روزها در سالن های مختلف اجرا می شود و ساختار مونولوگ دارد و بازیگر می نشیند روی صندلی و دیالوگ هایش را می گوید، در فتوحات گلشیری شاهد میزانسن های طراحی شده با حرکت حساب شده بازیگران در صحنه هستیم؟
سوالاتتان برایم جالب است . این قضیه که اشاره کردید بسته به جنس کار و نوع سلیقه کارگردان دارد؛ موقعی که به عنوان بازیگر وارد دنیای نمایشی یک کارگردان می شوم، نکته مهم برایم متن اثر و درست بازی کردنش است.


گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی