سلام؛
و اما در خصوص نمایش " نمایش در ایران" .
نمایشی که حاصل دراماتورژی یک اثر غیر دراماتیک و شبه مقاله است. کتابی که حاصل چند سال تحقیق و تلاش نویسنده آن (بهرام بیضایی) در عنفوان جوانی است. کاملترین کتاب ناقص در خصوص سابقه نمایش در ایران که همین موارد باعث ارزشمند شدن نمایش " نمایش در ایران" شده است.
نمایش دقیقا بر اساس موارد ذکر شده در کتاب و تقریبا به همان توالی پیش میرود و هر چه را که شما در کتاب میخوانید ، میتوانید بر روی صحنه نیز ببینید. این تعهد و پایبندی به متن کتاب نمایش در ایران ، باعث میشود که اگر نقدی محتوایی بر اثر وارد باشد متوجه کتاب شود و نه اجرا. اما نقد فرمال و اجرایی را میتوان در مورد اجرا محفوظ دانست.
بزرگترین و ارزشمندترین خصیصه این اجرا را میتوان در " اولین " بودن آن دانست. چراکه تا به قبل از این کارگردان و دراماتورژی چنین کاری را انجام نداده است . بر این اساس میتوان سبک این نمایش را که برگرفته از یک کتاب دانشگاهی و درسی ست را " تئاتر پداگوژیک " دانست ؛ اتفاقی که کمتر در نمایش های اجرا شده در ایران شاهد آن بوده ایم. نمایش طوری طراحی شده است که یک دانشجویی تئاتر با دیدن آن میتواند خود را در کلاس درسی تصور کند که مفاهیم را خیلی بهتر درک کرده و آن را به ضمیرناخدآگاه خود بسپارد و اما مخاطب عام که آشنا به کتاب " نمایش در ایران" نیست هم با دیدن آن به همان ... دیدن ادامه ›› درکی میرسد که مخاطب خاص رسیده است. و این تثبیتی است بر پداگوژیک بودن این نمایش.
نمایشی که در مواقعی به شما حس دیدن یک "لکچر پرفورمنس" را میدهد ، هرچند که لکچر پرفورمنس نیست چراکه اتفاقات از پیش تعیین شده است و ارتباط مستقیمی هم با مخاطب ندارد اما این حس را منتقل میکند، به دلیل اتفاقات پیش آمده در اجرا و بروز حادثه در صحنه.
از موارد قابل اشاره ی دیگر در مورد این نمایش میتوان به این نکته اشاره کرد که تفکر ، ذهنیت و تصور دراماتورژ و کارگردان ( میر علیرضا دریابیگی) از زندگی و تئاتر را میتوان در لحظه لحظه ی این نمایش شاهد بود.که این القای تفکر به بازیگران پرشمار اثر ، کاری بسیار پیچیده و دشوار است ( باتوجه به زمان اندکی که برای تمرین درنظر گرفته شده است) . کسانی که میرعلیرضا ‌دریابیگی را میشناسند ، هر لحظه از نمایش میتوانند روح او را در کالبد بازیگران و ذات اثر تصور کرده و ببینند.
این یکی از جذابیت های این نمایش است که شما شاهد این انتقال مفاهیم از کارگردان به بازیگر و از بازیگران به مخاطب باشید و تعریف جامعی است از فرم.
در انتها دیدن بیش از یک بار این اثر نمایشی را به علاقمندان به نمایش توصیه میکنم ، زیرا هم از لحظه لذت میبرید و هم در هر بار دوباره دیدن نکات و مفاهیم جدیدی را دریافت خواهید کرد.
به امید ادامه دار بودن چنین آثار در صحنه تئاتر.
مرتضی تقدسی