عمارت باغ سپهدار موزه کشاورزی
عمارت سپهدار محمدولی خان تنکابنی از مشروطه خواهان و نخست وزیر هم اکنون موزه کشاورزی در سازمان کشاورزی است که فقط عیدها شاید باز باشد و از حیاط محوطه را میتوانید ببینید.

##بعد از کودتا ۳ اسفند ۱۲۹۹ محمدولی خان تنکابنی و ده‌ها تن از دیگر رجال و خوانین سیاسی قاجاری مانند سردار خسرو خان کرد بختیاری مشهد سری بازداشت و ۱۰۰ روز به زندان انداخته شدند. بعد از آزادی نیز از سیاست مملکت حذف و طرد شده دور نگهداشته شدند و قدرت آنان گرفته شد. قدرتمندترین رجل قبل و بعد مشروطه، سپهسالار تنکابنی و سردار خسرو خان کرد بختیاری مشهد سری بود.

رضا شاه که پس از به قدرت رسیدن، املاک دیگران را در تملک خود درمی‌آورد، یا می‌خرید، به املاک سپهسالار نیز از طریق وزارت مالیه دست انداخت(همچون استان قدس بعد انقلاب). ولی خان املاک خالصه استرآباد و شیرگاه را تصرف کرده و به روس‌ها اجاره داده بود. بخشی از این املاک در رهن بانک استقراضی روس ... دیدن ادامه ›› بود. پس از واگذاری بانک به وزارت مالیه ایران، وزارت دارایی این املاک را ضبط کرد و رضاشاه از این طریق درصدد تصاحب املاک سپهدار برآمد. سپهدار تنکابنی روزی به کاخ او می‌رود و در مورد وضعیت املاکش می‌پرسد، رضاشاه که احدی جرات نفس کشیدن بدون اجازه وی را نداشت و به دیکتاتور مطلق العنانی بدل شده بود با طعنه پاسخ می‌دهد:

ولی خان! تو که بهتر می‌دانی، در سلطنت مشروطه، شاه اختیاراتی ندارد. بهتر است با وزیر مالیه و هیئت وزرا وارد مذاکره شوید

سپهسالار که از فشارهای مالی به تنگ آمده بود، پس از نوشتن وصیت‌نامه روز دوشنبه شهریور ۱۳۰۵ خورشیدی(چند ماه بعد از تاجگذاری رضاشاه و پایان رسمی بیست ساله مجلس مشروطه) ساعت دو، بعد از ظهر، در خانه‌اش در زرگنده، تهران، با شلیک طپانچه به شقیقه خود، به زندگی پرتلاطمش خاتمه می‌دهد(عده ای این خودکشی را همانند کیومرث پوراحمد باور ندارند). در وصیت‌نامه او خطاب به پسرش امیر اسعد آمده‌است:

امیر اسعد، فوری نعش مرا بفرستید امام‌زاده (امام‌زاده صالح شمیران) بشورند و پیش پسرم دفن کنند. البته همین الان اقدام بشود. دیگر برای بنده تشریفات و گریه پس از هشتاد و چند سال عمر لازم ندارد.

روایت است که روزهای آخر زندگی این بیت شعر را مدام زمزمه می‌کرد:

مرا عار باشد از این زندگی / که سالار باشم کنم بندگی


عمارت باغ سپهدار قزوین، منسوب به محمدولی خان تنکابنی ملقب به سپهدار اعظم، شخصیت معروف دوره قاجاریه می‌باشد. این بنا ملهم از عمارت کلاه فرنگی (کاخ چهلستون) و مهمانخانه بزرگ قزوین بنا شده‌است. الگو برداری از دو بنای شاهانه و مجلل دوره‌های صفوی و قاجاریه نمایانگر طبع قدرت طلب سپهدار می‌باشد که برای نمایش اقتدار و جایگاه خود در قزوین ساخته شده‌است. تاریخ احداث آن را می‌توان به سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ هجری قمری نسبت داد.

عمارت در جنگ جهانی اول مورد استفاده نظامیان روس و انگلیس قرار گرفت و چون محمد ولی خان تنکابنی به دولت بدهکاری مالیاتی پیدا کرد، این بنا مانند دیگر املاک ایشان به تصرف دولت درآمد. بنا به سبب عدم رسیدگی دچار آسیب گشت تا اینکه در سال ۱۳۳۵ مرمت شده و در اختیار اداره کشاورزی قرار گرفت و بعد در زمره آثار ملی به ثبت رسید.

عمارت باغ سپهدار اکنون به صورت موزه کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته می‌شود. در موزه کشاورزی قزوین ابزار و ادوات قدیمی کشاورزی از جمله سم پاشی، گاوآهن، خرمن کوب، ترازو، حوزهای سنگی جهت آبش خور چهار پایان در باغستان‌های سنتی، انواع داس، اره، ظروف مسی، کوزه‌های سفالی، قفل و شیرآلات و سنگ‌های آسیاب در فضای تاریخی و زیبا در معرض دید عموم قرار گرفته‌است.

در نقاشی فتح تهران در کاخ‌موزه‌های سعدآباد، سپهدار اعظم تنکابنی و سردار اسعد بختیاری سوار بر اسب دیده می‌شوند.

منبع نت##