خانواده در گذر تندبادِ زمان

نمایش «تجربه‌های اخیر» اثر حسین کشفی اصل، تازه‌ترین تجربه‌ی کارگردانی این بازیگر و کارگردان خلاق و کاربلد تئاتر است که می‌تواند سند معتبری بر توان‌مندی‌های کشفی اصل در عرصه‌ی تئاتر باشد. او در این نمایش، خوانشِ تصویری نو و جذابی از نمایش‌نامه‌ی فوق‌العاده‌ی امیررضا کوهستانی ارائه کرده است. با وجودی که متن نمایشی کوهستانی بارها توسط خودش و کارگردانان دیگر روی صحنه رفته اما همچنان بکر و به‌روز است و می‌تواند تماشاگران را با خود همراه بکند.

در نمایش‌نامه‌ی «تجربه‌های اخیر»، شاهد سرگذشت یک خانواده طی ۱۲۲ سال و در چند نسل هستیم؛ از سال ۱۹۰۰ تا کنون، و چه خوب که کارگردان این اجرا، شمارش تاریخ را تا سال ۲۰۲۲ ادامه داده تا مخاطب امروز نیز با اثر ارتباط بگیرد و هم‌ذات‌پنداری بکند.

داستان با عشقی پنهانی و جسورانه آغاز می‌شود. لحظه‌های عاشقی و سال‌های زندگی یکی پس از دیگری می‌گذرند و پنچ سال بعد پسر، عشقش را ترک می‌کند؛ به واسطه‌ی پیشنهادی که به نظر یک شوخی و سرگرمی می‌رسد، ولی از سوی دختر جدی گرفته می‌شود. مرد می‌رود و معشوقه‌اش را با دختران دوقلویش تنها می‌گذارد تا او بچه‌ها را با وسواس و مراقبت شدید خود بزرگ و تربیت بکند. از این‌پس تا پایان نمایش، بیش از هر چیز با روایت زن‌های خانواده روبه‌روییم. همه‌ی بچه‌هایی که در این خانواده به دنیا می‌آیند دخترند، تک‌وتوک مردهایی که از راه می‌رسند، نه حرفی برای گفتن دارند و نه شوری برای ماندن. حتا آخرین مردی که قدم به خانه‌ی این خانواده می‌گذارد، روان‌شناسی دوره‌گرد است! انگار در این خانواده، فقط زن‌ها زندگی را جدی گرفته‌اند؛ زن‌های تنها که همه‌ی عمر چشم‌به‌راه عشق و دوست‌داشتن‌اند اما مرگ، انتظار و تنهایی سهم اصلی آن‌هاست. زن‌ها هستند که گذر زمان را می‌شمارند و با وجود گذشتِ زمان، مدام سر در گذشته و تجربه‌های اخیرِ خانواده دارند.

ولی آن‌چه بیش از متنِ کوهستانی،«تجربه‌های اخیر» حسین کشفی‌اصل را ماندگار و حائز اهمیت می‌کند،کارگردانی خوب و هوشمندانه و همین‌طور بازی‌های تحسین‌برانگیز و بی‌نقص بازیگران است. بازیگران چنان با نقش خود عجین شده‌اند و بر صحنه می‌درخشند که حتا برای لحظه‌یی به تماشاگر اجازه‌ی پلک‌زدن نمی‌دهند.گرچه بخش مهمی از بازی‌های خوب نمایش، مرهون هدایت درست کارگردان و انتخاب‌های بجای اوست اما گروه بازیگران نیز در اجرای نقش‌ها سنگ‌تمام گذاشته‌اند. تفاوت در بیان، میمیک و احساسِ کیمیا جواهری در ایفای نقش نخستین زن خانواده تا آخرین دختر قابل‌تحسین است. دلارا نوشین و رامونا شاه به عنوان دو تن از بازیگران حرفه‌یی تئاتر، در نقش خواهران دوقلو، فوق‌العاده‌اند. مرضیه موسوی با آرامش مثال‌زدنی‌اش در اجرای نقش، تصویری دقیق و عینی از دختری ایفا می‌کند که تا هجده‌سالگی با هیچ مردی جز پدرش تنها نبوده! ولی بیش از همه بازی‌های سه بازیگر مرد نمایش، امین قنبری، محمد ارفعی و شهاب عباسیان بود که مرا شگفت‌زده کرد. چه‌قدر این سه بازیگر با صدای خاص و گرم و بازی‌های گیرای خود به نمایش ابهت و جذابیت بخشیده‌اند. حتا ریزترین حرکات دست‌وصورت آن‌ها حساب‌شده و در تهییج و توجه تماشاگر تاثیرگذارند. ظرافت بازی با نگاه و بیان شهاب عباسیان را ببینید که چطور او را علاوه بر برازندگی یک مردِ عاشق، به شخصیتی شیاد و مشکوک تقلیل می‌دهد و موجب نگرانی مخاطب می‌شود.

در نهایت باید گفت نمایش «تجربه‌های اخیر»، اثری است که باید آن را به تماشا نشست، به احترام آن ایستاد و گروه تولید را طولانی تشویق کرد.

احمدرضا حجارزاده