نمایش›هیپولیت

چشمان کاملا نبسته

قصه نمایش "هیپولیت" نوشته اورپید و به کارگردانی و دراماتورژی فرزاد امینی با مضمونیت زنی ( فدر ) که اسیر عشق پسر خوانده خود ( هیپولیت ) شده است را، میتوان با قصه "سوادبه و سیاوش" و "زلیخا و یوسف" مقایسه کرد. زنانی اساطیری که در کشمکش های روحی و درگیرهای وجدانی خود بر سر دلداگی در پرتگاه عشق تلاش میکنند تا طبیعت سست آدمی ( هوس )، آنها را به سیه روزی و تباهی دچار نکند.
نمایش هیپولیت ترسیم گر جنگ الهه های یونان باستان بر سر تمامیت خواهی تقدیر آدمیان بی اراده و سرنوشت محتوم رسوایی برای آنها است. آفرودیت ( ایزدبانوی عشق ) در مصاف با آرتمیس ( ایزدبانوی شکار ) در به رخ کشیدن های قدرت آسمانی خود، بی رحمانه عاقبت فدر و هیپولیت را رقم میزنند. جنگ میان میل به باروری آفردویت و تمایل به پاکدامنی آرتمیس سبب ساز آن چیزی میشود که فدر را در عاشق کردن هیپولیت و هیپولیت را در معشوق نکردن فدر به عنوان بازیگران مطیع صحنه " ای تقدیر مکرر لعن" مبدل مینماید. در کارگردانی مقدر شده الهه ها، آرتمیس با موهای ریسمان وار خود که پیشتر از سر فدر روییده است او را در خودکشی و به دار آویختنش یاری میدهد و آفرودیت برای تنبیه هیپولیت با لبخندی حاکی از سلطه جویی ناگزیر عشق، نظاره گر هلاکت تراژیک او می شود. آیا آدمیان در نبرد خیر و شر و درگیرهای درونی خود نقشی دارند؟ یا آن چیزی که پیشتر از بیرون خاستگاه ارادی آنها رقم خورده است، خصوصیت دسیسه و توطئه برای عشق خاکسارانه فدر، طلب داشتن مرگ پسر از سوی پدر ( تزه ) و عاقبت مرگ و کیفری سخت بر بی گناهی هیپولیت در عشقی پرهیز شده را حادث میگردد؟ عدم کنترل آفرودیت بر حس استقلال ... دیدن ادامه ›› طلبی آرتمیس، آدمیان را ابتدا کور و سپس به کام مرگ و دروازه های گور میکشاند و هیچ کدام از خدایان، چه زئوس، چه آرتمیس نمیتوانند آدمیان را نجات ( منع از خوردن میوه کاشته شده آفرودیت ) دهد.
آدمیان وحشت زده ( بازیگران آفرودیت ) با چشمانی هپروت و خیره به مرکز تثقلیت آفرودیت مدام به دور خود می چرخند و بیت حافظ را تکرار میکنند که :
از هر طرف که رفتم جز وحشتم نیفزود
زنهار از این بیابان وین راه بی‌نهایت

در واقع آنها به خواسته آفرودیت به نفرتی از زندگی و وحشتی از عشق مبتلا میشوند که بینائی آنها را وابسته به کورسوی امیدی از نور چند شمع کرده است. آدمیان تبدیل به " یا رب مباد کس را مخدوم بی عنایت" ابدی همچون غلام هیپولیت شده اند که وجه سگ بودن او در وفاداری و ارادی بودن افعالش از آدمیان پیشی میگیرد و حتی خود آفرودیت تبدیل به عروسکی رقصنده به خواسته و آهنگ نیروی قدرتر میشود. در نمایش هیپولیت این بازی و بازیچه بودن سلسله وار قدر و مقدر پایانی ندارد.
چند شخصیتی آفرودیت در این نمایش باعث شده بیشتر از آنکه او الهه عشق معرفی شود، وجه دیگری از شخصیت او عیان گردد. بی گمان او عاشق لبخند زدن به انتقام جوئی و نفرت ورزیدن آدمیان شده است. در پرداخت کارکتر دایه نیز طراحی ژست حرکتی دست او به گونه ای است که بیان از تک چشم بودن ( چشم ایزدی ) او برای فدر و نظاره گر بودنش بر نهان بشریت فدر را دارد. بشری ( فدر ) که مثل چشم هایش به دایه اعتماد دارد و فاش راز نهان او ابتدا کوری خودش ( پوشاندن چشمانش به وسیله دایه ) را موجب میشود و سپس مسموم شدن هیپولیت را. کارکترها در این نمایش بر ادای بعضی کلمات تاکید و اصرار بیشتری دارند و شاید میخواهند بار سنگین سکوت خود و شایعه سازی کلمات را بشکنند و بشکنند.
طراحی لباس این نمایش، تداعی گری المان های معطوف به وجه کارکردی اساطیر ملموس است. چه آنجا که لباس آفرودیت با کمربندی طلایی نشان از علاقه او به انداختن جواهرات دارد، چه آنجا که طرح لباس آرتمیس به نماد لباس پادشاهان و سلطنت آمیخته شده است و او را نگهبان کودکان ( فدر ) نمایان میسازد، تماشاگر را با اصل و ذات آنها آشنا میسازد. همین طور گریم مبالغه آمیز کارکترها که علاوه بر معرفی آنها به عنوان کل واحد ظلمت زده با حفظ جایگاه مستقل شان و در عین حال وحدت عنصر گونه شان ( شی وارگی آدمیان ) و در عین حال حرکات بدن کارکترها در تمامی جهات و به صورت نظمی بی نظم گون و رقص شبه باله و گام های آشفته آدمیان با رویکرد تئاتر کابوکی ژاپن و همچنین مرکز زدایی صحنه، همه و همه در خدمت کورئوگرافی ای باشد که با خلق تصاویر چند وجهی تماشاگر را با احتمالاتی روبروی نماید که شاید حتی به ذهن خالقش نرسیده است و این خصلت تئاتر می باشد. تئاتری که بسان دیالوگی از این نمایش این سئوال را می پرسد که چه چیز مرا ( تماشاگر ) می فریبد ؟ و تماشاگر پاسخی نمی یابد جزء لحظه.

http://www.hamdelidaily.ir/index.php?year=1395&month=06&day=15&category=12&;

http://www.hamdelidaily.ir/?newsid=18081