نمایش›مالیخولیا

مالیخولیا نمایشی برای خودکاوی


ساقی سلیمانی_ نمایش مالیخولیا به نویسندگی محمد مهدی هوشیار و تهیه و کارگردانی سعید حشمتی در بوتیک تئاتر شهرزاد در حال اجراست .
این نمایش که در چند اپیزود طراحی شده به ظاهر فضای ساده و همه فهمی دارد . در هر بخش یک زوج وارد صحنه می شوند و در صحنه ای که قرار است اتاق خواب آنها را بازنمایی کند ما با انواع رفتارهای ملیخولیایی روبرو می شویم که اتفاقا انواع بسیار ساده ای انتخاب شده است . کمی مخاطب را به یاد نمایشنامه معروف خرده جنایت های زن و شوهری می اندازد اما درست در نقطه مقابل آن پیچیدگی قرار دارد .
این نمایش آینه ای مقابل نسل معاصر و رفتارهای مالخولیای افراد با هم در جهان معاصر قرار می دهد به شکلی که امکان دارد افرادی که برای دیدن یک تئاتر صرفا از منظر سرگرمی آمده اند سالن نمایش را ترک کنند و این چیزی بود که شخصا شاهد چند مورد آن بودم و تحلیل این خروج از سالن پاسخی جز بازنمایی و تدائی در ذهن مخاطب برایم نداشت .
به زعم نگارنده این سادگی عمدا در متن و اجرا رعایت شده و پس از فهم آن اغلب هم در قالب طنز اجتماعی ، نمایش در ضمیر مخاطب ... دیدن ادامه ›› تمام نمی شود و خود را در اپیزودهای مختلف دیگری بازسازی می کند و مخاطب در پروسه ی خودکاوی قرار گرفته و رفتارهای خود با دیگران و دیگران با خود را از نظر مالیخولیایی بودن یا نبودن می سنجد .
به نوعی سایکوتراپی از روش سایکودرام یا تئاتر درمانی اینجا اتفاق افتاده . اگر نگوییم یک پروسه ی کامل اما به واقع مقدمات اصلی آن در مخاطبی که با گارد بسته وارد نشده باشد اتفاق می افتد .
در جهان معاصر که خشونت های پنهان و آشکار بیداد می کند و گاهی آنقدر اختلالات روانی در روز در اطرافمان جریان دارد که شاید عادی جلوه کند ضرورت پرداختن به آن از دریچه ی هنر و مخصوصا هنر صحنه ای چون تئاتر بیش از پیش احساس می شود و در عین ضرورت اجرا باید بیان کرد که ضرورت این است که در سادگی و همه فهمی اجرا شود نه استعاری آن هم استعاره های دور از ذهن .
این جریان نوعی تراپی دسته جمعی است توسط هنر که جامعه ما بیش از پیش به آن نیازمند است .
اجرای این نمایش در بوتیک شهرزاد که مختص اجراهای محیطی طراحی شده فضایی را ایجاد کرده که تا حد زیادی مخاطب خود را به نمایش نزدیک تر احساس کند .
استفاده از نوازنده و حضور آن در گوشه صحنه انتخاب درست دیگری بود در این نمایش برای ملموس کردن بیش از پیش فضا ، تا اینکه ملودی از پیش آماده شده ای فقط بخواهد در فضا پخش شود .
نوع طراحی صحنه که با آن مواجهیم با جابجایی های لگویی که دارد زیر متن جالبی ایجاد کرده که باز در ذهن مخاطب آنچه دیده به چند گونه ی دیگر و موقیت های مشابه و متفاوت دیگر بازسازی شود .
این سادگی های تعمدی ریتم و فرم نمایش مالیخولیا را شکل و قوام می دهد و حتی اگر کیفیت بازی افراد در اپیزودها با هم تفاوت داشته باشد با در نظر گرفتن تفاوت های فردی می توان آن را بخشی از نمایش دید و به واقع چندان دچار لکنت نمی شوند .
در عین حال که شما نمی دانید در هر اپیزود چه تیپ کاراکترهایی انتظارتان را می کشند ، اما با دیدن آنها و موقعیت طراحی شده سوپرایز نمی شوید .
مالیخولیا نمایشی روانکاوانه است و شما را یاد صحنه ای از فیلم کاغذ بی خط تقوایی هم می اندازد که هدیه تهرانی به جهان یعنی خسرو شکیبایی می گوید : هر مشکلی بین من و تو باشه باید از همین اتاق حل بشه و منظورش اتاق خواب و خصوصی ترین و نزدیک ترین فاصله بین آنهاست . مالیخولیا البته با تکیه بر همین گفته ها صرفا درباره ی واکاوی روابط زن و مرد است . و موقعیت های مالیخولیایی دیگر مثل روابط مالیخولیایی با والدین و یا دوستان و دیگر موارد را طرح ریزی نمی کند و با اکتفای یک برش عمیق از زندگی باقی مفاهیم و موارد را در ذهن بازسازی می کند .
ساقی سلیمانی
منتقد و پژوهشگر