نقد لباس جدید پادشاه/ احمد شاهی قابل پذیرش

#رضا_آشفته 

عصر 5 شنبه در نشستی، به نقد و بررسی نمایش لباس جدید پادشاه نوشته #فرزاد_فخری_زاده و کار #لادن_نازی و با دراماتورژی #محسن_خیمه_دوز پرداختیم.
در این نشست علاوه بر بنده همکارانم خانم دکتر #فریال_آذری، #سپیده_اسکندرزاده و #شادی_جاوید حضور داشتند. در این روز گفتم که این نمایش به درستی قانون ممنوعیت پوشش البسه بیگانه در زمان سلطنت احمدشاه را بهانه کرده که از این قانون موقعیتی را وضع کند که در سفر فرنگ این شاه با جر خوردن لباس اش دیگر نتواند در ولایت غریب لباسی برای خود تدارک ببیند که با پوشیدن لباس غربی، قانون زیر پا نهاده می شود و به زبان استعاری این لباس جدید می تواند نفوذ و رسمیت بخشیدن به حضور انگلیس، یک دولت استعمارگر را ... دیدن ادامه ›› ممکن­تر سازد.
همچنین ضمن استقرار یک موقعیت نمایشی با نسبت های درست نمایشی و فانتزی که می تواند ما را درگیر مساله شخصی احمد شاه گرداند که در آن، با نسبت های درستی یک قانون دور زده شده را دارد تا سر حد سرنگونی یک سلسله به چالش می کشد.
در این نشست تاکید کردم که این نمایش در مسیر جهانی شدن دارد حرکت می کند اول اینکه مکان و زمان در آن ریشه دار است و در هر دو حالت مساله مربوط به جغرافیا و تاریخ ایران است و از نگاه هنرمندان ایرانی یک مساله خودی و بومی مورد چالش دراماتیک واقع شده اما این مساله بیرون از زیست بوم ما همچنان می تواند مسئله دیگران باشد چنانچه حضور استعمار و بیگانه همچنان یک مساله سیاسی کارآمد در چهار گوشه دنیاست که می تواند در بیداری و هوشیاری دیگران نیز نسبت به چنین مساله بغرنج و مهمی کارکرد داشته باشد.
دوم آنکه در تلفیق تکنیک ها و شیوه های نمایش غربی و شرقی می تواند با درازنا و چشم انداز قابل قبول و رویتی مخاطبان را همراه سازد. برای نمونه؛ در آن استفاده از عروسک های ریز و درشت چنانچه در جهان آلیس در سرزمین عجایب این بر هم ریختن اندازه ها باعث شگفتی می شود، در اینجا نیز باربی بسیار بلند قامت و احمد شاه بسیار کوچک گرفته شده اند و از سوی دیگر تضاد بین باربی متخیل با باربی واقعی که زشت و عجوزه است، دلالتی بر تضادهای دراماتیک خواهند کرد که هر لحظه را بر ما شادی آورتر و نمایشی تر خواهند کرد. از سوی دیگر، نقال که ایرانی است، در این نمایش رفت و آمدهای تاکیدی دارد بر جریان نمایشی و تئاتری و ناخواسته برای اندیشیدن و استدلالی شدن قضایای تاریخی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، و غیره ما را دچار بازاندیشی دقیقی میگرداند که از پیامد این لایه ها و زیر لایه های آن بتوانیم درکی مستدل و متقن را پیش روی­مان قرار دهیم.
اما در این نمایش اگر وضعیت با هولناکی بیشتری مواجه می شد چون زمینه های آن در متن و اجرا موجود است به این دلیل که هم تراژدی است چون سقوطی در آن اتفاق می افتد و هم کمدی است چون مدام تضادها و تناقض ها باعث لبخند می شوند و در نهایت اینها مرتبط با کابوس ها و رویاهای احمد شاه است که در سفر دور و دراز و اجباری از وطن، به کشورهای بیگانه که برای همیشه او را از قدرت خلع ید می سازند، می تواند گستره این خیال را توام با مراحل هولناکی کند که دامنه تاثیر متن و اجرا را دو چندان کند و ما را نسبت به آنچه باید آگاه تر و هوشیارتر گرداند.