نگاهی به نمایشنامه ی "خدای جهنم" اثر سم شپارد
مترجم: میلاد قطبی

"هینس"، دانشمند فراری به خانه ی دوست دامدار سنتی خود "فرانک" در ویسکانسین پناه آورده است. او تحت تاثیر آزمایشات تحقیقات علمی، بدنش دارای جاذبه ی الکتریکی شده که به تماس افراد دیگر شوک وارد می کند. این باعث کنجکاوی همسر فرانک در مورد هینس است. "ولچ"، مامور دولتی در قالب فروشنده ی دوره گرد او را پیدا و مجددا اطاعت پذیر می کند تا به "راکی باتس" ببرد. فرانک نیز مطیع مامور شده و خانه اش برای نشست تبلیغاتی دولت در مورد راکی باتس محیا می شود.

گذار از دوران کشاورزی و دامداری به دوران صنعتی چشم انداز جدیدی در برابر انسان مدرن قرار داد. با نظریه های هربرت اسپنسر و چالز داورین در مورد تکامل طبیعی و بقا اصلح، تئوری ها و آزمایش های زیادی در طرح های تولید انبوه برای عرضه ی بیشتر در تجارت، بازار آزاد و اقتصاد آزاد و دولتی مطرح شد. ... دیدن ادامه ›› لاجرم این تفکر به زمینه های جنگ و صلح نیز تعمیم داده شد. تا حافظ نظم نو باشد.
فرانک دامپرور ویسکانسینی نماد دامپروری سنتی است که با قواعد جدید هینس، با فروش گوساله ها فریب خورده است. هینس نماد فیلسوفان و دانشمندان اثبات گرای تجربه گر مدرنیسم است که او هم با خدمت به نماینده ی سرمایه داری مدرن، ولچ، احساس فریب خوردگی دارد؛ لذا فرار کرده و به سنت فرانک پناه آورده است. ولچ نماد قدرتمندان صاحب ابزار تولید(تکنولوژی) در جامعه ی نو است. اما همسر فرانک هم زن سنتی خانواده دوست خانه دار و یک جا نشین است که از تولد تا مرگ در آنجا شور زندگی دارد.
سم شپارت با نمایشنامه ی "خدای جهنم" اشاره به مدرنیته ای دارد که به "راکی باتس" سرد و منجمد ختم می شود که در آن انسان ها یکسان سازی می شوند و همچون رباتی برنامه ریزی شده گوش به فرمان ولچ هستند. ولچ پس از پیدا کردن هینس او را مجددا به سیم های کنترل در دست خود وصل می کند. یعنی اینها عالمان، روشنفکران، فیلسوفان و دانشمندان متصل به قدرت هستند و حرکاتشان تحت فرمان است. شگردی که ساموئل بکت در مورد شخصیت های "لاکی" و "پوتزو" در نمایشنامه ی در انتظار گودو به کار می گیرد. لاکی نماد روشنفکران و دانشمندانی است که طناب قدرتمندانی مثل پوتزو به گردنشان آویخته است.
بورژوازی نو به خوبی می داند که با کنترل و هدایت فرهیختگان می تواند مردم ستم دیده یا به قول واتسلاو هاول نویسنده و کارگردان تاتر، قدرت بی قدرتان را مهار کند. مدرنیته می خواهد همه را به سوی راکی باتس ببرد. حتی با استفاده از پلوتونیوم یا طرح و آزمایشات ژنتیک تا ویسکانسین های مرکز تولید لبنیات اورگانیک فرانک را تبدیل به محصولات ژنتیک راکی باتس کند. بله به قول سم شپارت پایان راه مدرنیسم کنونی جهنم سرد و سترون راکی باتس است که خدای آن قدرتمندان مدرن هستند.

با احترام
محمدرضا خسرویان