نمایش بی پدر روایتی نمادین و استعاری از ماهیت تغییر، هویت، ترس و بقا ارائه می‌دهد. این نمایش با استفاده از عناصر تمثیلی مانند بزها و گرگ‌ها، مفاهیمی عمیق درباره طبیعت انسانی، روابط اجتماعی و تحولات شخصیتی را مورد بررسی قرار می‌دهد.

تحلیل فرم و ساختار روایی
نمایش در بستری نمادین شکل می‌گیرد و با بهره‌گیری از شخصیت‌های حیوانی، واقعیت‌های انسانی را بازتاب می‌دهد. این انتخاب باعث می‌شود نمایش به‌جای روایت مستقیم، از طریق تمثیل و کنایه، مفاهیم پیچیده‌ای مانند تطبیق‌پذیری، ماهیت قدرت، ترس و گرسنگی (به معنای فیزیکی و استعاری) را بیان کند.
روایت داستان از جایی آغاز می‌شود که مادر بزی، شخصیت اصلی، تصمیم می‌گیرد با گرگ ازدواج کند. این نقطه آغاز، تضادی بنیادین را شکل می‌دهد: پیوند یک شکار با شکارچی. چنین انتخابی، نمایانگر آرزوی بز برای فرار از وضعیت سنتی خود و تجربه کردن دنیای گرگ‌ها است. اما نمایش نشان می‌دهد که تغییر ماهیت، لزوماً به رهایی ختم نمی‌شود، بلکه می‌تواند بحران‌های جدیدی ایجاد کند.
ساختار نمایش از یک خط داستانی منسجم اما رو به فروپاشی برخوردار است. وقایع به شکلی تدریجی، اما محتوم، به سمت یک بحران بزرگ پیش می‌روند؛ بزها ... دیدن ادامه ›› و گرگ‌ها در چرخه‌ای از تغییر، ترس و بقا گرفتار می‌شوند که نتیجه‌اش فاجعه‌ای ناگزیر است.
تحلیل محتوایی و مفهومی
۱. هویت و تغییر:
مادر بزی که در ابتدا به تغییر و تجربه هویت دیگر باور دارد، از گرگ خود می‌خواهد که "کمی بز بودن" را تجربه کند. گرگ در ابتدا این درخواست را می‌پذیرد، اما این تغییر کم‌کم به یک تحول کامل تبدیل می‌شود. گرگ، که حالا بز شده، دچار ترس می‌شود و هویت قبلی خود را از دست می‌دهد. اما این ترس، او را ضعیف‌تر نمی‌کند، بلکه زمانی که از هویت قبلی خود دست می‌کشد، به گرگ‌تر از گذشته تبدیل می‌شود. این امر نشان می‌دهد که تغییر هویت، اگر بدون درک و پذیرش واقعی باشد، نه‌تنها موجب رشد نمی‌شود، بلکه می‌تواند فرد را به وضعیت افراطی‌تری در همان مسیر قبلی برگرداند.
۲. ترس و قدرت:
نمایش نشان می‌دهد که ترس، نیرویی عمیق و بنیادین است. بزهایی که در ابتدا قصد کنار گذاشتن ترس را دارند، وقتی گرگ می‌شوند، ترس را در شکل دیگری تجربه می‌کنند. در نهایت، آنکه بیشتر ترسیده، گرگ‌تر می‌شود. این موضوع به چرخه‌ی قدرت و وحشت در جوامع انسانی اشاره دارد: کسی که قربانی بوده، اگر به جای درک ترس، تنها آن را سرکوب کند، ممکن است به ستمگر بزرگ‌تری تبدیل شود.
۳. بقا و فاجعه:
زمستان، گرسنگی و نابودی، استعاره‌هایی از بحران‌های اجتماعی و اقتصادی هستند. وقتی بقا به خطر می‌افتد، مرزهای اخلاقی کمرنگ می‌شوند. در نقطه‌ای از داستان، بزها به منگول حمله کرده و او را می‌خورند. یعنی، برادر خود را طعمه می‌کنند. این تصویر تلخ، بازتابی از شرایطی است که در آن فشارهای بیرونی (مانند فقر، گرسنگی یا استبداد) انسان‌ها را وادار به خیانت، وحشی‌گری و زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی می‌کند.
۴. پایان و چرخه بی‌پایان خشونت:
سرانجام، گرگ‌ها دوباره گرگ می‌شوند و مادر بزی از تصمیم خود پشیمان می‌شود. اما این پشیمانی، تأثیری در جلوگیری از چرخه خشونت ندارد. این پایان‌بندی، تکرار یک چرخه تاریخی را نشان می‌دهد که در آن تلاش برای تغییر، بدون درک عمیق از ماهیت تغییر، نه‌تنها بی‌نتیجه است، بلکه می‌تواند به تکرار همان اشتباهات قبلی منجر شود.

کارگردانی و بازیگری
محمد مساوات، که در آثار پیشین خود نیز سبک خاصی از تئاتر استعاری و مینیمالیستی را دنبال کرده، در این نمایش از عنصر بدن، میزانسن‌های نمادین و دیالوگ‌های کوتاه و موجز برای انتقال پیام بهره می‌برد.

بازیگران، با استفاده از حرکات بدنی اغراق‌شده، تغییرات ماهوی شخصیت‌ها را به تصویر می‌کشند. حرکت از بز به گرگ و بالعکس، تنها یک تغییر فیزیکی نیست، بلکه در زبان بدن و لحن گفتار آن‌ها نیز مشهود است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی دقت کارگردان در هدایت بازیگران برای نمایش مفاهیم عمیق‌تر از آن چیزی است که در سطح روایت دیده می‌شود.

نمایش "بی‌پدر" به عنوان اثری فلسفی و اجتماعی، بیش از آنکه یک داستان خطی با پیام مشخص باشد، یک تجربه‌ی فکری و حسی است که مخاطب را به درون دنیایی از استعاره‌ها می‌کشاند. نمایش نشان می‌دهد که هویت، ترس، قدرت و خشونت، همگی در یک چرخه بی‌پایان در حال تغییر هستند، اما تغییر بدون شناخت، می‌تواند انسان را به نقطه‌ای بدتر از گذشته بازگرداند.

به نظر من این اثر با بهره‌گیری از فرم خاص روایی، بازی‌های بدنی و طراحی صحنه مینیمال، در کنار دیالوگ‌های موجز اما پرمفهوم، یکی از آثار برجسته تئاتر اجتماعی-استعاری در سال‌های اخیر به شمار می‌رود.