برج نشین بدون زمین
پادر هوایی در یک مراسم

من تجربه خیلی خوبی در دیدن این نمایش داشتم، مراسمی که با خیل عظیمی از بازیگران به خوبی هدایت شده بود.
طراحی لباس و صحنه به نظرم خوب بود و گریم و چهره پردازی نیز قابل قبول.
استفاده از اکسسوار و وسایل صحنه خوب بود و چیزی تصنعی نبود.
بازیها در بیشتر موارد خوب بود و از ابتدا تا انتها در خدمت نمایش قرار می‌گرفت.
از لحاظ تعاملی بودن نمایش، خیلی تعاملی صورت نگرفت و مراد از تعامل در این نمایش، حضور شما از نزدیک در متن و روایت است و شما خودتان جزئی ... دیدن ادامه ›› از صحنه هستید.
اما نکته اصلی متن بود، یک نگرش به تاریخ اجتماعی ایران که دراماتیزه شده بود و با متون فرامرزی دیگر درهم آمیخته بود که شباهت زیادی با سرزمین اجدادی داشته. متن جانداری که با مطالعه پیش رفته بود، گرچه شاید دوست داشتم عمیق تر به آن پرداخته شود، اما در این مدت زمان و این محدودیت ها، هرچه فکر میکنم شاید امکان پذیر نبود.

به هرروی شما در بدو ورود متوجه خواهید شد که وارد یک مراسم ختم شده اید، اما این مراسم یک مراسم ختم ساده نیست.



..........امکان افشای داستان...........



گرچه فکر میکنم تاریخ افشایی ندارد و باید خوانده شود و شاید آن بحث همیشگی عبرت آن بیشتر مورد توجه است، اما تذکر افشا را دادم.

متن خوانشی سیال دارد و دقیقا مربوط به دوران و یا جغرافیای خاص درون مرزی نیست، و این را بعد از مدتی در خواهید یافت.بسیاری از آنچه بر ما رفته است و می‌رود در متن و فرامتن حضور دارد و گاهی اشارات کمکی نیز به آن می‌شود تا مخاطب بیشتر در جریان قرار گیرد.
استفاده از طراحی لباس گوناگون و لهجه های متفاوت این را به ما میگوید که خود را درگیر منطقه و یا رسم خاصی نکنید.
متن از خرافه، جاهلیت، سنت و جریان اصلاحات ارضی تا کافه‌ای در تهران و موسیقی عصر جدید به خوبی پیش می‌رود‌. در این نمایش با متنی داینامیک و در زنجیره زبان شناسی در زمانی رو‌به‌رو هستیم.

کلید واژه اصلی در این نمایش تطور است که برخلاف باور عمومی با تکامل افتراق دارد، تطور در حقیقت یک خصلتی است که از یک رخداد یا ویژگی به رخداد دیگری بروید، یعنی از الف به سمت ب بروید اما ممکن است این سیر و حرکت و به عبارتی رفتن به مرحله بعد الزاما بهتر نباشد یعنی با پیشرفت و بهتر شدن اوضاع سروکار نداشته باشد، در تطورگرایی آینده کاملا نامشخص و دارای ابهام است و اصولا میتواند خطی یا چرخشی باشد، اما در هر صورت آینده با عدم قطعیت رو‌به‌رو است و پیشرفت یا پسرفتش نامشخص.
اما تکامل حرکت و چرخه ای است که آینده را بهتر و نیک‌تر از حال می‌داند. به هرروی در تطور گرایی و نامشخص آینده بحث های دیگری مانند تقسیم کار، اقتصاد معیشتی،جبرگرایی و فرمانبرداری و ناشایسته سالاری، حضور خرافه و ... نیز می‌تواند مورد عنایت قرار بگیرد که نمایش نوک کوچکی به برخی از آنها می‌زند، که توضیح آنها در این نوشتار نمیگنجد.
نمایش اشاره کوچکی به کاتوزیان دارد اما به گمانم درست، جامعه کلنگی نمایش با الهام از دیدگاه کوتاه مدت را دوست داشتم، هرچند نقدهای زیادی به این کوتاه مدتی و نوع نگاه کاتوزیان وجود دارد اما چه بخواهیم چه نخواهیم یکی از نظریات اصلی در تاریخ اجتماعی ایران است.

قطعا از حوصله خارج است اما ذکر این نکته که در جامعه کوتاه مدت یا کلنگی ایران ثبات و اقتداری لازم را نداشته و با جامعه‌ای ‌رو‌به‌رو بودیم و هستیم که‌ بسیاری از جنبه‌های‌ اجتماعی سیاسی، آموزشی‌، هنری و ادبی  آن پیوسته‌ در معرض‌ این‌ خطر و ریسک عدم ثبات بوده و گویی همواره با درفشی نوک تیز به جان آن افتاده‌ایم.

اما دلیل آن چه بوده؟ در ایران همواره نظامی وجود دارد که در آن دولت نماینده طبقات نیست ( برخلاف اروپا)؛ دولت وابسته به طبقات نیست، این طبقاتند که وابسته به دولتند. و در کنار آن بحث قانون است و فقدان چارچوب قانونی مشخص.

حال این مباحث را بپذیریم یا خیر یا مانند جواد طباطبایی ( یادش گرامی) استاد بزرگ بنده بر این نظریه قیام کنیم، به خود ما مربوط است، ولی نمایش روایت خود را دارد.

اما آنچه از متن بیش از همه به گمانم ملموس بود بحث قدرت، اقتدار و مشروعیت است و در کنار آن بحث مقاومت و سیالیت این مقاوت است که البته در مورد این مقاومت بحث زیادی نمی‌شود و فقط میتوانم به میزانسن پایانی و تغییر جایگاهای جنسیتی و نوشته ارزشمند سیلونه و کتاب فونتامارا و نفرت عجیب و فراگیر آن کتاب از فاشیسم ایتالیا اشاره کنم، که برای من دوست داشتنی بود.

به هر تقدیر هرچه از تاریخ اجتماعی بگوییم کم‌گفته ایم، من با همه روایت نمایش هم داستان نیستم، به طور مثال اصلاحات ارضی را شاید نیمه تمام ببینم اما در نوع خود مورد عنایت زیاد است و تکه کوچک به سپاه دانش را برنمیتابم بلکه یکی از پر فونکسیون ترین کارهای زمان خودش بود و قطعا در این تاریخ مورد تامل است. به هرحال چه با همه متن موافق باشم یا خیر اجرا را دوست داشتم

گروه اجرا مانا و پراجرا باشید.

⭐⭐⭐⭐