یادداشت «حسین پاکدل» دربارهی نمایش «هدویگ» نادر برهانی مرند
«هدویگ»، ایبسن، نادر، مرغابی وحشی و ...
سحرگه رهروی در سرزمینی همی گفت این
... دیدن ادامه ››
معمّا با قرینی
که ای صوفی شراب آنگه شود صاف که در شیشه برآرد اربعینی
ذات هنر با صبوری عجین است. با عجله و بزن درروی مطلقاً سازگاری و نسبت ندارد. به قول زندهیاد حسن حسینی
“تعجیل در خلق هنر مثل چرت زدن موقع رانندگی است.”
اما همین اصل صبوری، با تمام اهمیّت، لازمهی کار است، اما کافی نیست. پر کردن انبان فکر و به حد اعلا رساندن مهارت و ممارست مدام با ابزار و معانیی والا، لازم و ضروری است. رسیدن به مرحلهای که آنچه از هنرمند پا به عرصهی وجود و عرضهی حضور میگذارد بخشی اندک ولی درخشان و مانا از هنرِ کمال یافتهی اوست. این درس را تمامی بزرگان ادب و هنر در طول اعصار به ما گوشزد کردهاند. اساساً جاودانگی و ماندگاری، محصول همین تناوری، صبوری و دقت در جلوهگری است.
نکتهی دیگر آنکه خروجیی هنرمندانه، هنرمند را ارجمند میکند نه صرف ادعا و ایجاد خط تولید محصولات به ظاهر هنری. اگر بخش عمده از هنر نمایش ما -اعم از تئاتر و سینما و غیره- به شکلی برنامهریزی شده، به این مرحله از افول وسط غوغای تولیدات انبوه رسیده، فارغ از نگاه کاسبکارانه، به همین دو نکته برمیگردد. یکی تعجیل روز افزون و دیگری دیده شدن خود، نه اثر. جدای از این که هنرمند محصول زمان است، اربعینها باید در شیشه بماند تا به غایت خود نزدیک شود. بحث مفصلی است و خارج از حوصلهی این درگاه. به وقت انشالله دوستان صاحبنظر بدان میپردازند و خواهند پرداخت.
گذرا اشاره کردم تا برسم به آخرین اثر نادر برهانی مرند بر صحنه؛ «هدویگ» که نادر بر اساسِ مرغابی وحشی اثر سترگ هنریک ایبسن تنظیم و کارگردانی کردهاست. نادر، بیش از سی و خردهای سال عمر پیرامون آثار ایبسن سپری کرده که امروز میتواند با احتیاط پا بر دامنهی این قلهی رفیع هنر نمایش جهان بگذارد. اجرای بیش از بیست نمایش مانا و موفق، صدها نمایش فاخر رادیویی و غیره پشتوانهای است که او اکنون توانسته چنین اثری را با این کیفیت به مخاطب عرضه کند.
از هر وجه نگاه کنی در حد بضاعت، اثر کاملِ بیادعایی است. هیچ دم، قلابِِ گیرکردهی درامِ سنگیناش، تو را رها نمیکند. پس از اتمام نمایش، پر و پیمان بیرون میآیی. فرصت اجازه میداد یا جای هنرجویان نمایش بودم هرشب به تماشای آن مینشستم.