آران قادرپور
پلیکانها و زاینده رود پرآب
نصفه شبی نمایشی به نویسندگی کامران شهلایی و کارگردانی مشترک نویسنده و محمد لارتی است که تنها اجرای پایانی آن در روز شنبه 28 خرداد به روی صحنه سالن پردیس شهرزاد خواهد بود .
به نقل از ام.اچ. ابرامز ژانر کمدی در درام تقسیم بندی های متنوعی دارد. به عنوان مثال جرج مردیت در مقاله کلاسیک خود با عنوان ایده کمدی در1877 یا خنده هوشمندانه کمدی را به دو دسته کمدی سطح بالا و کمدی سطح پایین تقسیم می کند. یکی از نمونه هایی که برای کمدی سطح بالا آورده است نمایشنامه هیاهوی بسیار برای هیچ اثر شکسپیر است که بندیک و بئاتریس شوخی های کلامی هوشمندانه ای دارند. نمایشنامه نویسانی چون ویلیام کانگریو، اسکار وایلد، جرج برنارد شاو، تام استوپارد و نیل سایمون آثار قابل توجهی را در این زمینه خلق کرده اند.
نمایش نصفه شبی ترکیبی از کمدی کلامی و موقعیت است که بازی های کلامی وزن سنگین تری دارند. بکارگیری تکنیک های مختلف زبانشناسی در ایجاد طنز کلامی کمدی: تضاد، ابهام، اغراق، تمثیل و ترکیب آنها با یکدیگر فضایی مفرح و آرامش بخش برای تماشاچی ایجاد می کند و در عین سرگرمی و خنداندن او به یک موضوع جدی اشاره دارد. موضوعی که از یک خبر مستند در چند سال گذشته متبلور شده است. استادهای مجرد دانشگاه فرصت محدودی دارند تا برای ارتقا درجه استادی شان متاهل ... دیدن ادامه ›› شوند و حالا رامین ناصر نصیر به ایفای نقش استادی می پردازد که در چهل و پنج سالگی اش به ناچار با این چالش واقعی رودر رو می شود. موضوع اصلی نمایش در همان ابتدا وقتی تلفن خانه استاد نصفه شبی زنگ می زند و او با دکتر رحیمی همکار دانشکده وارد مکالمه می شود خیلی سریع لو می رود. هرچند که گویی دغدغه نویسنده نه تنها برملا شدن قصه اصلی نیست بلکه بار اصلی قصه به روی تحول دراماتیک دو شخصیت اصلی نمایش و چگونگی تغییرات آنهاست و تماشاچی به راحتی این گره گشایی را در آغاز می پذیرد. لیدا شریفی از دانشجویان استاد است که به دنبال ناپدید شدن احسان همکلاسی اش به خانه استاد فرهیخته و آداب دان راه پیدا می کند. لیدا مغموم و گریان از ارتباط شکست خورده ای است که نه تنها به ازدواج منتهی نشده بلکه تنها امید عشق را از او ربوده است. او نماینده قشر دانشجویانی است که سخت نمی گیرند و با اتفاقات روزمره زمانه به خوبی همراه شده اند. در اوج اندوه حواسش پی پیام گذاشتن در صفحه اینستاگرام است و آینده نگری اش به ضبط فیلم از عاشقانه گفتن های استاد خلاصه می شود تا بعدها برای امنیت رابطه اش کاری کرده باشد. تقابل دو نسل با ارزش های متفاوت از طریق همین دیالوگهای کلامی به خوبی بین استاد و لیدا شکل می گیرد. نه لیدا آن قدر به قول خودش احمق و گاو است که متوجه فرصت طلبی استاد نشود و نه استاد آن قدر ساده لوح و یک بعدی که فرصت را از دست بدهد، هر چند که این رابطه دو نفره به عمد ایجاد شود و ایده آل هیچ یک نباشد. از ابتدای ورود لیدا به خانه استاد اصرار او برای یافتن عشقش احسان و انکار استاد در بی خبری از احسان رفته رفته منجر به ایجاد موقعیتی جدید می شود. استاد تنهاست و نیاز به همراهی دارد. لیدا سرخورده از شکست های عاطفی اما همچنان سرپا و امیدوار است. حتی تلاشهای مکرر او برای خودکشی و پرت کردن خودش از طبقه هفتم خانه استاد موجب برانگیختن حس ترحم و ترس در تماشاچی نمی شود چون هر لحظه منتظر است دستی او را نجات بدهد. در فضای پر تنش و چالش روزگار کنونی تماشای سرگرم کننده یک کمدی جدی و خوب به خوبی می تواند نقش comic Relief یا همان نفسی از سر آسودگی کشیدن را برای تماشاچی دغدغه مند و مضطرب و گاه مستاصل این روزها ایفا کند. احترام به مرز ظریفی که میان اتفاق کمیک و به سمت لودگی نرفتن و تکرارهای خوشایند لحظه ای و سطحی تماشاچی است کار آسانی نیست. خصوصا در روزهایی که صندلی های تئاتر ما نیاز به تماشاچی ثابت و گروه های نمایشی ما نیاز به دیده شدن تلاش و زحمات شرافتمندانه پشت سر گذرانده هر اثری دارند. اما گمان می کنم هوشیاری و خردمندی چنین گروه هایی آن قدر دقیق هست که در دام رضایت و جلب توجه آنی مخاطب نیفتد و با یافتن راه حل های مدبرانه از آن بگریزد.
بازی روان و صادقانه رامین ناصر نصیر و تلاش لیدا برای ساختن شخصیتی باورپذیر و ملموس نشان می دهد کارگردان های اثر آنجا که نیاز به اعتماد بوده است فضا را برای بازیگران مهیا ساخته اند. بدون شک مترجم خوب آثار کمدی نویس آمریکایی معاصر نیل سایمون شناخت دقیقی از بازی در چنین نقش هایی دارد و نویسنده اثر نمایشی نصفه شبی کامران شهلایی بدون شعارزدگی و اغراق های بیهوده از پس نوشتن متنی که شناخت درست و دقیقی از روابط بینامتنی ان دارد برآمده است. در نهایت نصفه شبی نمایشی باور پذیر و ملموس و به جا ست که خطاهای کوچک دراماتیک آن قابل چشم پوشی است.
منتشر شده در سایت honaronline در 22 خرداد 1401