صالح خواجه نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر، خواننده، شاعر

سری جدید عکس‌های این تئاتر

یادداشت حمیدرضا مشکانی
بر تئاترِ
راز باغ پشت پنجره
دلدادگی، دلداده گفتیم و در دل ¬دادن نه خود است نه خودبینی! عشق خواستن نیست عشق به‌تمامی او شدن است، در اختیار گرفتن نیست که برای او شدن است.
بعد سال‌ها سال دلم نقد نمی¬خواهد و گاهی باید به نسیه راضی بود و نقد را برای کاسب¬کارها گذاشت.
صرف‌نظر از محدودیت‌های گریبان گیر شهرستان و فقدان عوامل ((چراکه سال¬هایی که ما شوق و شور داشتیم تنها امکانات نبود و تفکر تئاتر بی¬چیز (ساخته پرداختۀ هر که و هرکجا باشد) حاصل همین انحصار و تنگنا و قید و حصر و اسارت است ولی متأسفانه امروز کار از ارتفاع امکانات گذشته و به کمبود عوامل کشیده... بماند.)) اگر ازاین‌دست نامتغیرها بگذریم منصفانه باید گفت پس از چندین سال بالاخره در استان یک تئاتر اجرا شد و یا شاید بوده و بنده ندیده¬ام...
تعاریف متفاوت است و قلندران بیکار... لکن به تعریفی نه‌چندان جهت‌دار نزد ما اگر «راز باغ پشت پنجره» یک تئاتر باشد باقی (با مسامحه) همگی ... دیدن ادامه ›› نمایش¬اند. این بار سنگین را نازنین رفیق عزیزم جناب صالح خواجه به‌تنهایی بر دوش حمل کرد و درست روی صحنۀ «نگاه» پیش روی ما بر زمین گذارد... نویسندگی و کارگردانی و بازی شخصیت اصلی و بسیاری از مسائل اجرایی، به چه زیبایی و به چه هنری... شاید این تنها اثری باشد که در این سال¬ها با تمام اینکه گویی به پسند من به سبکِ «همگرا» بود و به‌درستی چنان استادانه تلفیقی از ابزارهای متفاوت در سبک‌های گونه¬گون و متعدد را به رخ کشید که توی ذوق نمی¬زد و هرگز تویِ چشمت فرونمی‌کرد که نور «مقال و سخن» خود می¬گوید و موسیقی «کلام و عرض» خویشتن، فرم و شیوۀ اجرایی «بیان و حرف» نفس و طراحی صحنه «گفتار و نطق» خویش، گریم و تن¬پوش¬ «قول و گفت» خویشتن و میزان¬ها «نقل و عرض» خود! از میان این‌همه «چندصداییِ آگاهانه» که به‌درستی انتخاب کرده و اجرا نموده است چراکه معلول این بود که این حالت شبیه به «پریشانی / شوریدگی و تشویش» توسط فشار مداوم و بدون توقف عامل خارجی به‌صورت آسیب «پریشه» به مغز واردشده بود، برجای خمودگی و مسخ به‌جای بی‌روحی و خموشی جای رکود و افسردگی، خواسته ناخواسته موجب یک دگردیسی و شورش، یک تبدل و تحول، یک تعویض و تطور، یک دگرگونی و قیام گشت و این حالت در اوج ناباوری جهان فرد را به ناشناخته¬ها برده و او را درصورتی‌که اختیاری از خود نداشته به مصمم شدن راه نمود... درست در همین‌جاست که سلول¬های هر دم مطیع سکوت کرده و برای اولین بار نه «گفت و گفت» بیماری امروزین که جامعۀ ذلیل را شکل می¬دهد که همه‌چیز یک‌طرفه و یک‌سویه است برای اولین بار این «تک‌سلول» سرکش، این سلول نافرمان (نه آنچه به او دیکته کرده¬اند) که مسئولیت حقیقی خود را به‌ انجام رساند و برآیند این کنش و رخداد به‌صورت آرمان‌شهر، نه آرمان‌شهر افلاطونی (نایاب) بلکه اتوپیایی کوچک، مدینۀ فاضلۀ قرن، کوچک‌ترین نیاز روز جامعۀ به‌اصطلاح پیشرفته، حسرت لحظه‌به‌لحظۀ بشر امروز، به‌دوراز «گفت و گفت» به‌صورت «گفتگو» شکل می‌گیرد، ماحصل این گفتگو چیست؟ «عشق» و نتیجۀ این عشق سرایت کرده در مغز؟ «تصمیم» در بی¬اختیاری مفرط ارادۀ تنش و قیام و ثمرۀ این مصمم گشتن «رهایی»...
در متن سخن از «منیت و منانگی» بود و خودبینی و خودستایی، انانیت و خودخواهی را به‌درستی در عین «من» بودن به «ما» برد، که نه اینکه من ما بشود بلکه آن حسرت هزاران سالۀ حکمت شرقی، جنجال «تفکر و عشق / مغز و دل / هشیاری و مستی/ فقه و عرفان»... تجمع عشق را این بار نه در دل که در مغز شاهد بودیم، مغزی که مسئولیت بازدید و وارسی، تفتیش و بازرسی را بر عهده دارد توسط یک عامل خارجی از سیستم نظام نظارت بر دستگاه¬های مرتبط برون رفته و الانه که او ‌هم دیگر توسط بدن پس¬زده می‌شود و یک بیگانه، یک شیء خارجی محسوب می¬گردد سلول خاکستری «توجه کنیم» و چه زیبا از این خاکستری بودن استفاده برده که خاکستری رنگ عاشقان نیست و اتفاقاً در این میانۀ سلول‌های هر دم تفکر و هر دم اطاعت، بابت مشکل پیش‌آمده آن سلول برای یک‌بار هم که شده تصمیم آخر را می‌گیرد و در میان میلیون¬ها میلیون سلول‌ مطیع و تابع و تسلیم و فرمان¬بر، سربه¬راه و زیردست، سازگار و رام و رهوار و وابسته... می‌ایستد، فقط برای چند لحظه به کار اصلی خود که بر آن گمارده شده بود «تفکر» دست می‌برد و در برابر نیروی مافوق خود عصیان کرده برمی¬خیزد و می‌ایستد به چه پشتوانه‌ای؟ «عشق»...
«در سرم هیچ جز هوای تو نیست / تویِ سینه تنها به فکر توأم»...
و می¬شود آنچه باید برای یک نفر رخ می¬داد... تا راز باغ پشت پنجره را بداند...
این به حقیقت تئاتر را با صرف‌نظر از تمامی محدودیت‌های تحمیلی ماندگار بر حوزۀ «تولید اثر» با جان دل به نظاره بنشینیم!

*خطر حمله به سطح هوشیاری*

در مواجهه با نمایش *راز باغ پشت پنجره* اثر هنرمند گرامی جناب آقای *صالح خواجه* با تئاتری در ژانر ابزورد روبرو هستیم. قاب بندی های سورئالیسم موجود در اثر - گفتگوی نرون ها در داخل مغز (و درمعدود قاب های کوچکی در داخل چشم) و همچنین گفتگوی بلند بلند دو عاشق، تا حدودی اثر را از لحاظ متنی به سمت رئالیسم جادویی متمایل می کند اما نمی رسد. بررسی فلسفه ی تناسخ با تکرار جمله ی *چشم انتظاری بعد از خداحافظی سخته* و *خطر به خواب رفتگی عمیق* نشان می دهد که نورون ها در جابجایی خبرها -در فضای تاریک و روشن داخل مغزمان- جدایِ از انتقال مفاهیم اولیه می توانند عاشق شوند. ترکشِ موجود در اثر گویی در همه ی انسان ها وجود دارد. گاهی درد دارد و گاهی لذت می بخشد.
سلول های خاکستری مغز و هسته ی مرکزی پالایش داده ها -در زمان هایی که خودمان داوطلبانه و عاقلانه بخواهیم- به دستکاریِ گزارش ها می پردازند. البته اگر عامدانه خودمان بخواهیم.
صالح خواجه در این نمایش بار دیگر جدال مابین *جبر و اختیار* را به رخنمون گذاشت. گریم خاص و سنگین نمایش تداعی کننده ی جمله : *متفاوت بودن آنقدرها هم بد نیست* بود.
گریم، نور، صدا ، آکسسوار، میزانسن ها و حرکت در بلک باکس سالن نگاه - در مجموعه تالار فخرالدین اسعد گرگانی- تا حدود ... دیدن ادامه ›› زیادی مخاطب را اقناع می کرد که به دیدار رازهای متعددی در اطراف خویشتنِ خویش بنشیند. گره های موجود در متن و اجرا به جذابیت اثر افزوده و مخاطب را برای رمزگشایی هایِ پی در پی به چالشی عمیق دعوت می کرد.
هبوطِ موجود در نمایش در دو قابِ حرکت های ساکن مخاطب را به یادِ لحظه یِ فرار و کوچ ِقابیل پس از کشتن هابیل می اندازد .
جنگیدن و نجنگیدن با احترام به عقاید دیگران نشان داد که نیرویی قوی تر از وظیفه به نام عشق وجود دارد. در این نمایش، انتقال مفاهیم بزرگ با کوچک ترین حرکت ها و واژآرایی هاگ اتفاق افتاد.
مخاطب پس از پایان اثر دچار یک آغاز و یک سوال بزرگ است:
*عمری که با وظیفه تمام نشد با عقیده تمام می شود؟*

ضمن تشکر از تمامی هنرمندان و همراهانِ این اثر زیبا و قابل تعمق؛ شهروندان هنردوست و فرهنگ مدار گرگان و همچنین خانواده بزرگ تئاتر استان را برای دیدن این نمایش دعوت می کنم. امید آنکه در هنگامه ی دانا گری و لذت بردن- از دیدار یک اثر هنری- جان و روح خود و دیگران را به خوانِ زیبایی دعوت کنیم.

ارادتمدار حسین ضمیری
۱۴۰۱/۲/۲۴

عکس‌های شب نخست اجرای تئاتر "راز باغ پشت پنجره"
عکس‌ها از: سعید صالح آبادی

استوری‌های تبلیغاتی تئاترِ " راز باغ پشت پنجره "
ممنون می‌شم ما رو در تبلیغات یاری کنید

یه چیزی، یه صدایی تو سرم می‌پیچه، هی تکرار می‌شه، تکرار می‌شه، می‌گه من جا موندم، من جا موندم، من می‌خوام متفاوت باشم، می‌خوام متفاوت باشم!...

درود فراوان به اهالی تئاتر.
بعد از نُه سال، در شرف اجرای یک تئاتر تازه در شهر خودم گرگان هستم. تئاتری که در اون، برای اولین بار طی 22 سال فعالیت هنریم، مدعی اتفاقی هستم.
"متفاوت ترین تئاتر ضد جنگ"
امید دارم به تماشای اثر ما بنشینید و نظراتتون رو با ما در میان بگذارید.
سپاس فراوان از همه ی اهالی دوست دارِ هنر

با حمایت و عنایت ویژه خداوند متعال، اولین اجرای نمایش ما امشب در سالن شماره 2 خانه نمایش مهرگان برگزار شد و خوشحالم از این که تونستیم برای لحظاتی خنده روی لب های تماشاگران عزیزمون بیاریم. امیدوارم تماشاگران فهیم تئاتر در شهر تهران از تلاش ما استقبال کنن و ما همچنان بتونیم روی صحنه باشیم و از حضور هنر دوستان لذت ببریم.
با تشکر از همه ی عزیزانی که به ما کمک می کنن. و تشکر ویژه از مدیریت و پرسنل عزیز خانه نمایش مهرگان
صالح خواجه
کارگردان نمایش "قصه ی ظهر جمعه و غروبش و شبش و فرداشبش و ..."