شنیدن را دوست داشتم؛ چون در عین سادگی، مشخص بود که برای جزییات کار فکر شده است. فارغ از اینکه ایده ها در اجرا چقدر خوب از آب درآیند، تلاش کارگردان برای درگیر کردن ذهن تماشاچی همواره ارزشمند است. اینکه تصور کنیم با نمایشی مواجه ایم که قرار است تماشاچی به دنبال کشف حقیقت ماجرای ندا باشد و نویسنده/ کارگردان در پی ایجاد معما، ساده انگارانه است. شنیدن بیش از هر چیز به دنبال ایجاد سوال است. چرا تجسس و قضاوت اینقدر برای ما جذابیت دارد؟ آیا شما هم بر اساس شنیده ها دیگران را قضاوت کرده اید؟ قضاوت بی پایه و اساس خود را با دیگران مطرح کرده اید و یک چرخه قضاوت بی اساس را بنیان گذاشته اید؟ تا به حال زندگی چند نفر بر اساس این چرخه باطلی که شما در آن، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، نقش داشته اید تحت تاثیر قرار گرفته است؟ چرا انقدر به شنیدن چیزهایی که قرار نیست بشنویم علاقمندیم؟ آیا شما هم تلاش کردید که حرف های ندا و سمانه در راهرو را، علیرغم وجود نویز و گسستگی، بشنوید و به نتیجه ای برسید؟ آیا شما هم سعی کردید تشخیص دهید مهین صدری (ارشد خوابگاه) همزمان با حرف زدن الهام کردا چه چیز زیر لب زمزمه می کند؟ در موسیقی پایانی چه چیز شنیدید، موسیقی مذهبی یا مدرن؟ موسیقی پایانی خود به تنهایی گویای این است که وقتی مرز برخی چیزهایی که می شنویم به هم نزدیک می شود، ذهن ما چگونه دچار تردید می شود. اما با وجود تردید هم قضاوت می کنیم.
بازی ها در مجموع خوب بود اما بازی خانم صدری و تسلط ایشان بر دیالوگ گویی خصوصا زمزمه های همزمان با دیالوگ گویی خانم کردا و بلافاصله دوباره به جریان دیالوگ گویی بازگشتن ایشان قابل تحسین بود و در مورد بازی خانم آذرهوش باید بگویم که به نظرم یکی از باور پذیر ترین بازی هایی بود که تا به حال دیده ام، بروز احساسات در چهره، رفتار، لحن صدا، حتی نحوه حرکت دست ها کاملا به جا و هوشمندانه بود. شنیدن خوب بود گرچه می توانست بهتر هم باشد، اما همین که توانسته باشد تلنگری به ذهن تماشاچیانش بزند برای کارگردان نوعی موفقیت است.

- امید: "روزی روزگاری خرگوش کوچولویی بود که خیلی دلش می‌خواست فرار کنه از خونه‌ش.
یک روز به مادرش می‌گه: من می‌خوام فرار کنم از این خونه.
مادرش می‌گه اگه فرار کنی من دنبالت می‌آم چون تو خرگوش کوچولوی من هستی.
خرگوش کوچولو جواب می‌ده: اگه دنبال من بیای، ماهی می‌شم می‌پرم توی رودخونه شناکنان دور می‌شم ازت.
مادرش می‌گه: اگه ماهی بشی من هم ماهی‌گیر می‌شم صیدت می‌کنم با تور ماهی‌گیری.
خرگوش کوچولو می‌گه: اگه تو ماهی‌گیر بشی من پرنده می‌شم پر می‌زنم اون دوردورها.
مادرش می‌گه: اگه تو پرنده بشی من هم درخت می‌شم تا وقتی خسته شدی بشینی روی شاخه‌هام.
خرگوش کوچولو جواب می‌ده: خب پس شاید اصلن بهتر باشه همین‌جا بمونم خرگوش کوچولوی تو باشم.
مادرش می‌گه: چه خوب. حالا بیا این هویج رو بخور." ... دیدن ادامه ›› ...
- میترا: "فکر می‌کنی چرا دادم این رو بخونی‌ش؟"
- امید: "فکر کنم می‌خوای بگی من خرگوش کوچولوی تو هستم."
- میترا: "آره. گاهی وقت‌ها تو خرگوش کوچولوی منی. گاهی‌وقت‌ها هم من خرگوش کوچولوی تو هستم.
بیا به هم قول بدیم دیگه هیچ‌ وقت هیچ‌ چی رو از هم پنهان نکنیم."
- امید: "مسایلی که پنهان می‌کنیم بیش‌تر به ما شبیه‌ن."

"روسپیگری شغلشه، مرامش نیست! "

[نمایش سقراط – حمیدرضا نعیمی]

تئودوته دختری بود که آرزو داشت روزی شاگرد سقراط شود ولی دست روزگار او را به یک روسپی تبدیل کرد؛ دیگران را قضاوت نکن! فقط "خودت را بشناس، خودت را مثل یک انسان بشناس، خودت را از طریق درد و رنج بشناس، گناهت را بشناس و سعی کن آنرا جبران کنی."
"سقراط" حمیدرضا نعیمی کاری است درخور توجه، یک تئاتر تلفیقی کامل؛ از همان ابتدا، اُورتور کار نوید یک اثر هنری خوب را می دهد. نمایشی که در ظاهر داستان زندگی سقراط است اما در اصل داستان جامعه بشری امروز ماست که در بستر زندگی سقراط روایت می شود و یا شاید این تاریخ است که تکرار می گردد. سقراط که در زمان حکومت جباران اسپارتی بر آتن وادار به سکوت شده بود، در زمان دمکراسی توسط جامعه آریستوکرات آتن به نوشیدن جام شوکران محکوم شد که سافو در پایان نمایش به خوبی به آن اشاره می کند، "خنده داره سقراط، استبداد فقط تو رو از حرف زدن منع کرد ولی دمکراسی تو رو کشت!".
شخصیت ها به ... دیدن ادامه ›› خوبی پرداخت شده اند اگرچه با واقعیت های تاریخی خود تناقضاتی دارند. باید توجه داشت که این "سقراط" حمیدرضا نعیمی است نه یک کار تاریخی مستند، بنابراین شخصیت های مشاهیر در این نمایش از دید آقای نعیمی پرداخت شده اند. لذا این کار ممکن است به مذاق بسیاری از متعصبان علاقمند به فلسفه خوش نیاید.
بازی ها، خصوصا بازی درخشان فرهاد آئیش (سقراط)، کتانه افشاری نژاد (سافو)، لادن مستوفی (تئودوته)، کارگردانی، میزانسن ها و نورپردازی تقریبا جایی برای انتقاد باقی نمی گذارند.
نمایشنامه کار بزرگترین نقطه قوت آن است، اغلب دیالوگ ها بسیار پرمغز و ماندگار هستند به طوری که در طول نمایش دوست داری همه آنها را به خاطر بسپاری. یکی از نکات مثبت نمایشنامه توجه به ساده سازی و ایجاد جذابیت برای مخاطبین عام است و انتقادی که بر آن وارد است ریتم نامتوازن روایت داستان است. همچنین افت متن در صحنه محامکه سقراط که باید نقطه اوج کار باشد ولی در برخی موارد به صحنه مضحکه تبدیل می شود، کاملا مشهود است و می بینیم به جای اینکه سقراط آغازگر یک دیالکتیک، همچون دیالکتیک او با گرگیاس، با دادگاه باشد، بیشتر تاکید بر طنز کار و به سخره گرفتن دادگاه و سفسطه است و نه تعقل گرایی سقراط!
برخی قسمت ها مانند اجرای نمایش "مده آ" به صورت موزون توسط گروه بانوان رقصنده، به نظر بیشتر از اینکه نقش مهمی در روایت داستان داشته باشد، در ایجاد تنوع برای جلوگیری از خستگی تماشاگران از دیدن یک نمایش دو ساعته نقش داشتند.
موسیقی کار، استفاده از سولیست های زن و مرد و اجرای کورال پایانی، از این نظر نمایش سقراط را جزو کارهای شاخص امسال قرار می دهد، اگرچه به نظرم با کارهای "اپرای جانی اسکیکی" و "اشک ها و لبخندها" ی آنسامبل اپرای تهران که شاهکارهای امسال بودند فاصله بسیاری دارد.
درکل نمی توان گفت سقراط تئاتری همه چیز تمام است، اما می توان گفت همه چیز در آن متعادل و خوب است و به نظرم همین مسئله آن را به یک کار تحسین برانگیز و ارزشمند تبدیل می نماید که واقعا ارزش دیده شدن دارد.

آقای من، خانم من،
همشون اولش می‌گن یک غمی تو این هوا هست که آدم دلش می‌خواد آواز بخونه
- زندگی خوب است که گیری دلبری نکو
بعدش می‌گن یک غمی تو این هوا هست که آدم دلش می‌خواد عاشق بشه
- خنده‌اش عشق است و روح است و جان است
ولی هیچ‌کدوم راستش رو نمیگن، راستش اینه که یک غمی تو این هوا هست که آدم دلش می‌خواد بمیره
چقدر حالم خوب نیست امشب، چقدر حال هیچ‌کدوم از ما خوب نیست امشب ...

[وارتان(علی سرابی) - نمایش ترانه های قدیمی/ محمد رحمانیان]

یکشنبه 31 شهریور، آخرین روز تابستان مصادف بود با آخرین شب اجرای نمایش ... دیدن ادامه ›› ترانه های قدیمی محمد رحمانیان، نمایشی به غایت دوست داشتنی. در ابتدا و پیش از شروع نمایش، کاستی های سالن، بی نظمی حاصل از فقدان شماره صندلی برای بلیت ها و ازدحام جمعیت تماشاگرانی که حدود 5، 6 ردیف هم تا اواسط صحنه اجرا (سن) روی زمین نشسته بودند و تاخیر 15 دقیقه ای برای شروع اجرا همه را آزرده کرده بود. اما در پایان کسی حتی ذره ای از این مسائل را به یاد نداشت. چند روز پیش روایتی را از یکی از تماشگران این نمایش (آقای حاج حسام) در تیوال خوانده بودم، که در ابتدا به نظرم ناملموس و غریب می آمد:
" یه آقایی تقریبا 50 ساله امشب قبل از اجرا با یکی دعواش شد خلاصه شروع کرد به جار کشیدن و اینکه به طرف گفت بعدش بیرون وایسا تا بهت حالی کنم اینقدر قاطی بود که تا مسئول سالن در ملا عام تهدید به اخراجش نکرد ساکت نشد. بعد اجرا شروع شد من هر چند دقیقه یک بار این آقا را مد نظر داشتم. تو اجرا اول هنوز عصبی به نظر میرسید همون قدر عصبی که علی عمرانی از نیومدن رفیقش سر قرار به نظر می رسید و اواخرش بازم مثل علی عمرانی فراموشی گرفته بود و یادش نمی اومد همین آقایی که بغلش نشسته تا چند دقیقه پیش قصد کشتنش رو داشت. بعد که خواننده شروع به آواز خوندن کرد دیدیم داره خودشو تکون تکون میده ولی نه طوری که بغلیش متوجه بشه خیلی ریز. تو اجرا دوم که خانوم نصیر پور اومد دیدم همونجایی که ایشون از خاطرات بر باد رفته اش یاد می کرد آروم یه دستمال از جیبش در آورد و گوشه چشمشو پاک کرد! تا نمایش علی سرابی که دیگه بگیر برو تا آخرش! آخرش یعنی زمانیکه خانوم دولتشاهی از آزادی بعد از طلاقش میگفت طوری که انگار گارد گرفته باشه زنشو زیر چشمی می پایید تا واکنش اونو بسنجه! وقتی افشین هاشمی شراره رو میخوند هرچند معلوم بود نمیتونه یه اندازه ترانه های قدیمی همراهی کنه اما همونطوری که این بار بدون خویشتن داری از خنده رو نفری که تا چند دقیقه بعد باهاش قرار دعوا گذاشته بود ولو شده بود بلند داد می زد شراره! و حتی به حبیب یادآوری می کرد که آبه! یادم نره که بگم آخرش کسی که اول از همه داد زد رحمانیان، که باعث شد اشکان خطیبی دستشو بگیره بیاردش وسط همین ایشون بود. قبل از خروج از سالن نفر بغل دستیشو بوس کرد و البته من دیگه نفهمیدم بهم چی گفتن اما فهمیدم یه نمایش خوب از یک هنرمند خوب مثل رحمانیان با یک انسان (که شما باید بگید بد یا خوب) چی کار میکنه!"،
اما پس از تماشای این نمایش، آن فضا و آن اتفاق کاملا برایم ملموس گردید. این کار آنقدر گیرا بود که مخاطب، با لحظه لحظه آن زندگی می کرد. گذشته از بازی های فوق العاده ی بازیگران علی الخصوص حبیب رضایی و اشکان خطیبی و شاهکار علی سرابی در اجرای نقش وارتان، به نظرم ستاره این نمایش، علی زند وکیل، خواننده جوانی بود که چنان با عشق و احساس آواز می خواند که روح آدمی را جلا می بخشید.
کاش در پایان می توانستیم به وارتان بگوییم که چقدر امشب حالمان خوب شده است...