خودکشی فرهنگی، عکس فرهنگ کشی است، یعنی تسلیم در مقابل زور و تسلط و قدرت، یعنی آمادگی برای خودکشی.
حال چه باید کرد؟ وقتی قرار است مرا بکشند، بهتر است خود دست به خودکشی بزنم. اسلحه ای به دستم داده اند که روی شقیقه خود گذاشته ام و خودم را پای دیوار اعدام کاشته ام و با فرمان آتش، به جای جوخه اعدام، که خود اسلحه را نه بر قلب خود که بر مغز موجودیت فرهنگی خود گذاشته ام تا ماشه را بچکانم. اسلحه ای انتخاب کرده ای و روی شقیقه خود گذاشته ای، آنگاه طناب پیچت کرده اند و به جوخه اعدامت سپرده اند. با فرمان آتش، پیش از آن که آبکشت کنند، می خواهی مغز خود را متلاشی کنی؟
نه! اصلا و ابدا. نه! آن که رو در روی تو ایستاده است، فرهنگ کشی است که خودکشی فرهنگی را تبلیغ می کند. در مقابل تبلیغ باید ایستاد و در مقابل فرهنگ کشی باید ایستاد، در برابر خودکشی فرهنگی باید به شدت مقاومت کرد.
بدینسان با والا نگه داشتن هنر، می توان به پویایی فرهنگ و دوام فرهنگ، قوام و اعتبار بخشید.
هنر تنها ستون فقرات فرهنگ نیست. دانش و بینش انسانی، دانش و بینش پویای انسانی مهمتر است. آگاهی آدمی، مایه بقای فرهنگ است و این چنین است که می شود با سلاح هنر و دانش و آگاهی از فرهنگ کشی و مرگ فرهنگ جلوگیری کرد، با خودکشی فرهنگی ... دیدن ادامه ›› جنگید.

رو در رویی با خودکشی فرهنگی
غلامحسین ساعدی
مجله الفبا، دوره دوم، شماره 3، تابستان 1362

پ.ن. آثار غیر داستانی ساعدی کمتر شناخته و خوانده شده، اما مهم است و خواندنی.

مساله عظیم و بزرگ اجتماع، سر افراد ملت است. این سر پر از دانه های مفید است. شما کاری کنید که این دانه ها برسند و میوه شرافت و فضیلت و تقوا به بار آورند. کسی که بر سر گردنه آدم می کشد و مال مردم را می دزدد، اگر هدایت و تربیت می شد ممکن بود بهترین و عاقلترین خدمتگزار ملت شود. هرچه هست در سر افراد ملت است. شما در این سرها تخم دانش و اخلاق بکارید، آنها را آبیاری کنید، حاصلخیز کنید، روشن کنید و تربیت کنید، خواهید دید که دیگر نیازی به بریدن این سرهای نازنین نیست.

کلود ولگرد
نویسنده: ویکتور هوگو
مترجم: محمد قاضی
نشر نگاه

نباید فراموش کرد که ساده کردن و سهل الحصول ساختن افکار یک فیلسوف، آن هم فیلسوفی چون هگل، نه فقط در شناساندن آن فیلسوف کمک نمی کند، بلکه احتمال دارد حتی با پیدایش نوعی جهل مرکب نقض غرض شود و عملا مانعی در فهم درست آن افکار به وجود آید. آنچه اصالت یک فلسفه را در مظان خطر قرار می دهد، همین جهل مرکب است.

درباره هگل و فلسفه او
نویسنده: کریم مجتهدی
انتشارات امیرکبیر

پ.ن. به گمانم آسیب باالقوه ای را که در کتاب ها و مقالات "فلسفه برای همه" و "نقد ادبی در مترو" و "روانکاوی به زبان ... دیدن ادامه ›› ساده" و بسیار شدیدتر از آن در مطالب دو خطی پرادعای اینستاگرام و توییتر که از فلسفه و اقتصاد و ... حرف می زنند نهفته است، آقای مجتهدی بسیار درست بیان کردند.

آن روزها هنوز لپ تاپ و تبلت رایج نبود. ما هم عادت به تایپ نداشتیم، اصلا نداشتیم. با مداد می نوشتم من. با مداد هم که بنویسی خود مداد شروع می کند به نوشتن و دخالت در نوشتن. دیالوگ می نویسد و همین دیالوگ نوشتن باعث زندگی متن می شود. وقتی حرف در دهان اشخاص قصه می گذاری، خودشان کنش بعدی را انجام می دهند. لبخند می زنند، بغض می کنند و اشک می ریزند.

قصه ها از کجا می آیند
نویسنده: اصغر عبداللهی
نشر اطراف

کار نسبت به کارگر بیرونی است، یعنی به وجود ذاتی اش تعلق ندارد، بنا بر این کارگر در کارش نه تنها خود را تایید نمی کند بلکه خود را نفی می کند. احساس بیچارگی می کند و شاد نیست. نه تنها انرژی جسمانی و ذهنی خود را آزادانه رشد نمی دهد بلکه در عوض جسم خود را فرسوده و ذهن خود را زائل می کند. بنا بر این کارگر فقط زمانی که کار نمی کند خویشتن خویش را احساس می کند و زمانی که کار می کند دیگر خود را احساس نمی کند. هنگامی آسایش دارد که کار نمی کند و هنگامی که کار می کند آسایش ندارد. بنا بر این کارش از سر اختیار نیست بلکه اجبار است، کاری اجباری است. بنا بر این نیازی را برآورده نمی سازد بلکه وسیله ای است صرف برای برآوردن نیازهایی بیرون از آن.

دست نوشته های اقتصادی و فلسفی 1844
نویسنده: کارل مارکس
مترجم: حسن مرتضوی
نشر آشیان

پ.ن. 140 سال پیش در چنین روزی (14 مارس 1883)، کارل مارکس درگذشت.

گاهی هم اگر کسی حوصله داشت، مطلب جالب توجهی از زندگانی خودش حکایت می کند. شبی یکی از ما این سوال را تقریبا از همه کرد: "شب اول که مرخص شدی، چه می کنی؟"
بیشتر جوابشان این بود که می رویم به خانه، پیش مادر و خواهر و زن و بچه هایمان و این را بزرگترین سعادت می دانستند.
یکی گفت: "من خانه و منزل ندارم و نمی دانم چه می کنم". دیگری گفت: "من مست می روم به خانه".
یکی گفت: "من می روم گرامافونم را کوک می کنم، شراب می خورم و گریه می کنم". این آدم در زندان مرد.

ورق پاره های زندان
نویسنده: بزرگ علوی
نشر نگاه

من با توام رفیق
در هر کجا هستی و پیکار می کنی

همسایه توام
وقتی کنار پنجره در چشم شامگاه
با خود سرود خلق را
تکرار می کنی

همگام با توام
وقتی که دل سپرده به تشویش و اشتیاق
شبنامه ای به عابر هر کوچه می دهی
با زنگ هر کلام
یک دل
یک شهر، یک تمام وطن را
هشیار ... دیدن ادامه ›› می کنی

همراه با توام
وقتی میان خلق
همچون در آب ماهی بی تاب
می لغزی و می آیی و می پویی
و خفته را ز سیل خبردار می کنی

همکار با توام
وقتی که تن ز کار
فرسوده می شود
وندر میان مزرعه ها، کارخانه ها
تو کار می کنی
تو کار می کنی

همدرد با توام
وقتی که با نوازش دستانت
فرزند را به حوصله می خوانی
گویی که غنچه ای را از خوابش
بیدار می کنی

هم بند با توام
وقتی که لحظه های درنگ آوریده را
در کنج حبس خویش
یا در تب شکنجه و در تاب رنجه ها
با یادهای گمشده سرشار می کنی

نه، ای رفیق هم نفس من، نه
تنها نمی گذارمت، آری
وقتی که در سپیده دمی بی نشان
تو جان
بر آرمان و عشق
ایثار می کنی

من با توام رفیق
من با توام رفیق

در هر کجا که هستم و پیکار می کنم
در هرکجا که هستی و پیکار می کنی



سیاوش کسرایی
۵ اسفند ۱۳۰۵ - ۱۹ بهمن ۱۳۷۴

من همه چیز دارم، ولی دوری او این همه را زایل می کند. من همه چیز دارم، ولی بی وجود او این همه هیچ می شود.

رنج های ورتر جوان
نویسنده: یوهان ولفگانگ فون گوته
مترجم: محمود حدادی
نشر ماهی

همه بزرگان و آموزگاران و مربیان معتقدند بچه خودش نمی داند برای چه این یا آن چیز را چرا می خواهد. ولی این که بزرگتر ها هم مثل بچه در دامان زمین تاتی می کنند و مثل بچه نمی دانند از کجا آمده اند و به کجا می روند و در کار و کردارشان حتی آن هدف راستین و روشن بچه هم نیست و مثل بچه هم به حکومت با ابزار نان قندی و توسری تن در می دهند، واقعیتی است که بسا بسیاری نپذیرند، حالی که به گمان من این واقعیت روشنی روز را دارد.

رنج های ورتر جوان
نویسنده: یوهان ولفگانگ فون گوته
مترجم: محمود حدادی
نشر ماهی

طبقات اجتماعی در مقطع معینی از حیات تاریخی خویش از احزاب سنتی خود فاصله می گیرند. به بیانی دیگر، طبقه (یا بخشی از طبقه) حزب سنتی خود را همراه با شکل سازمانی خاص، اعضا و رهبران و نمایندگان آن، دیگر به عنوان سخنگوی خود به رسمیت نمی شناسد. با بروز این گونه بحران ها موقعیتی حساس و خطرناک پیش می آید، زیرا صحنه برای راه حل های خشن و فعالیت نیروهای ناشناخته ای آماده می شود که معمولاً تبلور خود را در "شخصیت های سرنوشت ساز" و فرهمند (کاریسماتیک) پیدا می کنند.

دولت و جامعه مدنی
نویسنده: آنتونیو گرامشی
مترجم: عباس میلانی
نشر اختران

لااقل در مورد تاریخ معاصر، ثابت شده است که هر مبارزه سیاسی، مبارزه طبقاتی است و هر مبارزه ای از جانب طبقات برای رهایی خود، بدون توجه به شکل آن که ناگزیر سیاسی است (زیرا هر مبارزه طبقاتی مبارزه سیاسی است) سرانجام به خاطر رهایی اقتصادی صورت می گیرد. پس تردیدی نیست که لااقل در تاریخ معاصر، دولت و نظام سیاسی، تابع و جامعه مدنی که عرصه مناسبات اقتصادی است، عنصر قاطع است.

لودویگ فویرباخ و پایان فلسفه کلاسیک آلمانی
نویسنده: فردریش انگلس
مترجم: محمد پورهرمزان

آموزش ماتریالیستی درباره این که افراد محصولات اوضاع و احوال و تربیت اند و لذا افرادی که تغییر یافته اند، محصول اوضاع و احوال دیگر و تربیت تغییر یافته ای هستند، از این نکته غافل است که اوضاع و احوال همانا به وسیله افراد تغییر می یابد و لذا خود مربی را باید تربیت کرد.... تطابق تغییر اوضاع و فعالیت انسانی می تواند فقط به مثابه پراتیک انقلابی بررسی گردد و تعقلاً درک شود.

تزهایی درباره فویرباخ
نویسنده: کارل مارکس
نقل از کتاب "لودویگ فویرباخ و پایان فلسفه کلاسیک آلمانی" از فردریش انگلس
مترجم: محمد پورهرمزان

پ.ن. مارکسیسم همواره متهم به اعتقاد به نوعی جبر تاریخی بوده و هست. این تز مارکس، به نظرم تکلیف رو به طور قاطع روشن می کنه.

سگ ها و گرگ ها

1)
هوا سرد است و برف آهسته بارد
ز ابری ساکت و خاکستری رنگ
زمین را بارش مثقال، مثقال
فرستد پوشش فرسنگ، فرسنگ
سرود کلبه‌ی بی‌روزن شب
سرود برف و باران است امشب
ولی از زوزه‌های باد پیداست
که شب مهمان توفان است امشب
دوان بر پرده‌های برف‌ها، باد
روان ... دیدن ادامه ›› بر بال‌های باد، باران
درون کلبه‌ی بی‌روزن شب
شب توفانی سرد زمستان

آواز سگ‌ها
زمین سرد است و برف آلوده و تر
هوا تاریک و توفان خشمناک است
کشد - مانند گرگان - باد، زوزه
ولی ما نیک‌بختان را چه باک است؟
کنار مطبخ ارباب، آنجا
بر آن خاک اره‌های نرم خفتن
چه لذت‌بخش و مطبوع است، و آنگاه
عزیزم گفتم و جانم شنفتن
وز آن ته‌مانده‌های سفره خوردن
و گر آن هم نباشد استخوانی
چه عمر راحتی دنیای خوبی
چه ارباب عزیز و مهربانی
ولی شلاق! این دیگر بلایی‌ست
بلی، اما تحمل کرد باید
درست است این‌که الحق دردناک است
ولی ارباب آخر رحمش آید
گذارد چون فروکش کرد خشمش
که سر بر کفش و بر پایش گذاریم
شمارد زخم‌هامان را و ما این
محبت را غنیمت می‌شماریم

2)
خروشد باد و بارد همچنان برف
ز سقف کلبه‌ی بی‌روزن شب
شب توفانی سرد زمستان
زمستان سیاه مرگ‌مرکب

آواز گرگ‌ها
زمین سرد است و برف آلوده و تر
هوا تاریک و توفان خشمگین است
کشد - مانند سگ‌ها - باد، زوزه
زمین و آسمان با ما به کین است
شب و کولاک رعب‌انگیز و وحشی
شب و صحرای وحشتناک و سرما
بلای نیستی، سرمای پر سوز
حکومت می کند بر دشت و بر ما
نه ما را گوشه‌ی گرم کُنامی
شکاف کوهساری سر پناهی
نه حتی جنگلی کوچک، که بتوان
در آن آسود بی‌تشویش گاهی
دو دشمن در کمین ماست، دائم
دو دشمن می‌دهد ما را شکنجه
برون: سرما، درون: این آتش جوع
که بر ارکان ما افکنده پنجه
دو .. اینک .. سومین دشمن .. که ناگاه
برون جست از کمین و حمله‌ور گشت
سلاح آتشین ... بی‌رحم ... بی‌رحم
نه پای رفتن و نی، جای برگشت
بنوش ای برف! گلگون شو، برافروز
که این خون، خون ما بی‌خانمان‌هاست
که این خون، خون گرگان گرسنه‌ست
که این خون، خون فرزندان صحراست
درین سرما، گرسنه، زخم خورده
دویم آسیمه‌سر بر برف چون باد
ولیکن عزت آزادگی را
نگهبانیم، آزادیم، آزاد


دفتر شعر زمستان
مهدی اخوان ثالث
نشر زمستان

هنرمندان دوران های گذشته ممکن بود دست کم در برابر زور و استبداد سکوت کنند. اما نیروهای استبداد امروزه به راه تکامل رفته اند و در برابر آنها سکوت و حتی بی طرفی درست نیست. باید تکلیف خود را معین کرد، یا با آنها بود یا در برابر آنها.

هنرمند و زمان او (مجموعه مقالات از نویسندگان مختلف)
هنرمند و زمان او
نویسنده: آلبر کامو
مترجم: مصطفی رحیمی
نشر نیل

پ.ن: من فکر می کنم "بی طرفی" اساسا وجود نداره و ممکن نیست.