نمایش یاقوت در واقع نه کمدی است نه تاریخچه قسمتی از تهران .. فردوسی با صدها خاطره جمعی همه ما... و نه بیان سرگذشت یاقوت زنی افسرده و کم حرف ( که اینجا تصادفا و نمیدونم بنا بر ضرورت درام خیلی هم اهل صحبت و بگومگو و درد دل هست! ) بلکه بیشتر نقبی است به دل اجتماع و نقد خرده فرهنگ ها و رفتارهای خوب و زشت ما . اما از انجا که هدف متن این هست از اصل داستان نمایش به ناچار گریز میزند . در واقع از واقعیت دور میشود . به نظرم در این راستا برخلاف نقل قول کار تحقیقاتی خوبی انجام نشده . مثلا دهه شصت رو هفتاد عنوان میکنن و یا خوابیدن یاقوت رو شبانه در گورستان عنوان میکنن که هیج سندی ندارد . بر خلاف گفته های شبهه ناک هم در مورد ایشون .. یاقوت طی تنها مصاحبه ای که در زمان خودش با مسعود بهنود میکنه صریحا به عشق خودش اشاره میکنه و شکی در این مورد بجا نمیزاره. در مورد فرم نمایش طرح ابتکاری اینستال میدان فردوسی و فروشنده هاش و اجزای اون در محیط سالن چهار شهرزاد ( که اصلا فکر میکنم از خشت اول برای همین نمایش ساخته شده بود! ) بسیار به دل نشست و زیبا بود . موسیقی و خواننده خوش صدا به موقع حضور پیدا کردند و حس رو تقویت میکردند . کاراکتر فردوسی گاهی حضورش با اعلام هشتگ های معروفش زیاده از حد بود و به طنز میزد. نکته مهم که همینجا میخوام اشاره کنم معطوف به همین نکته اخر هست . بنده جای دیگر هم عرض کردم . نمایش مدرن ( اصولا هنر مدرن ) باید این اجازه رو به خود مخاطب ( در اینجا تماشاچی ) که برداشت خودش رو خودش پیدا کنه و به بیرون ببره . به بیان دیگر مولفی در بین نیست . تاتر نباید هیچ پیام مستقیمی بده . اصلا جای پیام نیست . معنی تعامل هم سوال و جواب گرفتن از تماشاچی نیست ( البته اگر برنامه ریزی نشده باشه ) . گاهی جوابی از تماشاچی میشنویم که باعث اختلال فکری و سکته در بیان ادامه نمایش میشود . دیگه لازم هم نیست در اول نمایش یک متصدی بیاد وسط و تذکر بده که ادب رو رعایت کنید !! چون که تعاملی اجرا مبشه . تعامل یعنی اکت همراه با تماشاچی . از میان انها گذشتن . با احساسات شون درگیر شدن . گاهی حتی دیدم که آب یا رنگ هم پاشیده میشود . ولی صحبت و سوال نداریم . تاتر صحنه با سخنرانی . با تاک شو ..حتی با استند اپ کمدی فرق دارد .بهاره رهنما در یک خروج و ورود به درستی دست خود رو روی شانه یک خانم تماشاچی گذاشت . تمام اون سی ثانیه برام سرشار از بار احساسی و پیام و سیگنال هایی بود که کمک میکرد بقیه نمایش رو بهتر بفهمیم . تعامل در صحنه یعنی این !
سالون رو دوست داشتم . بار اولم بود میرفتم . شاید به خاطر همپوشانی بود که با این نمایش داشت . و نکته اخر این که ... دیدن ادامه ›› بازی ایوب اقاخانی میتونه یک فرصت باشه برای اونها که میخوان فن بازیگری رو از نزدیک ترین فاصله توسط یک ادم حرفه ای ببینن و یاد بگیرن . من که لذت بردم . و این که دعوت میکنم تا وقت باقی است نمایش رو بیایین و ببینین و...... هنر و هنرمندان رو حمایت کنیم.

نمایش یاقوت در واقع نه کمدی است نه تاریخچه قسمتی از تهران .. فردوسی با صدها خاطره جمعی همه ما... و نه بیان سرگذشت یاقوت زنی افسرده و کم حرف ( ... دیدن ادامه ›› که اینجا تصادفا و نمیدونم بنا بر ضرورت درام خیلی هم اهل صحبت و بگومگو و درد دل هست! ) بلکه بیشتر نقبی است به دل اجتماع و نقد خرده فرهنگ ها و رفتارهای خوب و زشت ما . اما از انجا که هدف متن این هست از اصل داستان نمایش به ناچار گریز میزند . در واقع از واقعیت دور میشود . به نظرم در این راستا برخلاف نقل قول کار تحقیقاتی خوبی انجام نشده . مثلا دهه شصت رو هفتاد عنوان میکنن و یا خوابیدن یاقوت رو شبانه در گورستان عنوان میکنن که هیج سندی ندارد . بر خلاف گفته های شبهه ناک هم در مورد ایشون .. یاقوت طی تنها مصاحبه ای که در زمان خودش با مسعود بهنود میکنه صریحا به عشق خودش اشاره میکنه و شکی در این مورد بجا نمیزاره. در مورد فرم نمایش طرح ابتکاری اینستال میدان فردوسی و فروشنده هاش و اجزای اون در محیط سالن چهار شهرزاد ( که اصلا فکر میکنم از خشت اول برای همین نمایش ساخته شده بود! ) بسیار به دل نشست و زیبا بود . موسیقی و خواننده خوش صدا به موقع حضور پیدا کردند و حس رو تقویت میکردند . کاراکتر فردوسی گاهی حضورش با اعلام هشتگ های معروفش زیاده از حد بود و به طنز میزد. نکته مهم که همینجا میخوام اشاره کنم معطوف به همین نکته اخر هست . بنده جای دیگر هم عرض کردم . نمایش مدرن ( اصولا هنر مدرن ) باید این اجازه رو به خود مخاطب ( در اینجا تماشاچی ) که برداشت خودش رو خودش پیدا کنه و به بیرون ببره . به بیان دیگر مولفی در بین نیست . تاتر نباید هیچ پیام مستقیمی بده . اصلا جای پیام نیست . معنی تعامل هم سوال و جواب گرفتن از تماشاچی نیست ( البته اگر برنامه ریزی نشده باشه ) . گاهی جوابی از تماشاچی میشنویم که باعث اختلال فکری و سکته در بیان ادامه نمایش میشود . دیگه لازم هم نیست در اول نمایش یک متصدی بیاد وسط و تذکر بده که ادب رو رعایت کنید !! چون که تعاملی اجرا مبشه . تعامل یعنی اکت همراه با تماشاچی . از میان انها گذشتن . با احساسات شون درگیر شدن . گاهی حتی دیدم که آب یا رنگ هم پاشیده میشود . ولی صحبت و سوال نداریم . تاتر صحنه با سخنرانی . با تاک شو ..حتی با استند اپ کمدی فرق دارد .بهاره رهنما در یک خروج و ورود به درستی دست خود رو روی شانه یک خانم تماشاچی گذاشت . تمام اون سی ثانیه برام سرشار از بار احساسی و پیام و سیگنال هایی بود که کمک میکرد بقیه نمایش رو بهتر بفهمیم . تعامل روی صحنه یعنی همین !
سالون رو دوست داشتم . بار اولم بود میرفتم . شاید به خاطر همپوشانی بود که با این نمایش داشت . و نکته اخر این که بازی ایوب اقاخانی میتونه یک فرصت باشه برای اونها که میخوان فن بازیگری رو از نزدیک ترین فاصله توسط یک ادم حرفه ای ببینن و یاد بگیرن . من که لذت بردم . و این که دعوت میکنم تا وقت باقی است نمایش رو بیایین و ببینین و...... هنر و هنرمندان رو حمایت کنیم.

زمانی نقد رو مینویسم که اجرا پایان یافته .مرد کمدی جلوه برخوردهای گوناگون رفتارها ( نه لزوما افراد ) سنتی و مدرن است و میخواد البته با پایانی معلق این شانس رو به تماشاچی بده که خود این تناقض تاریخی رو در پس این حدود یک ساعت نمایش حل کنه . نمایش ولی موفق نیست . بازیگر زن که البته خیلی بد بازی میکرد ( البته که ادا دراوردن با بازی کردن فرق میکنه ) در بیشتر جاها اکت موقعیتی مناسبی نداشت . اصلا میشد به جای زن و موقعیت های او از همون صدای مدیوم تلویزیون در وسط صحنه و یا یک عنصر نریشن غایب استفاده میشد . هیچ فرقی نمیکرد . بازیگر مرد به رغم اکت عالی باز با توجه به ضعف متن این بازخورد رو به تماشاچی میداد که بیشتر داره سخنرانی میکنه تا بازی . نصف بیشتر نمایش روخوانی و رکورد صدا ( خوب احتمالا حدس میزنم برای ایندگان ) بود تا دیالوگ و تعامل و دیلکتیک صحنه . نقطه قوت نماش شاید همین بازگشت مرد به کمد در انتها بود .. یک حرکت سیکل وار و اجبارگونه که البته اینگونه رفتارهای انسان به سنت رانده شده رو که دایما در پی خواستن اسایش و راحتی است ولی در نهایت به غار تنهایی خود پناه میبرد به چالش میگیرد .

زمانی نقد رو مینویسم که اجرا متاسفانه تموم شده . متاسفانه از اون جهت که واقعا تو اون سالن نه چندان عالی با یک نموره سرما.. واقعا باز احساس خوبی داشتم . یک تیم از جوانان نه چندان حرفه ای .. ولی هماهنگ با هم و پر ار انرزی و با یک فرم میزانسن عالی ..چهار بازی در بازی صحنه و همه در خدمت رساندن یک مفهوم اجتماعی و اقتصادی . آنقدر فرم کار خوب بود که من و فکر میکنم تمام تماشاجیان دیگه قطع چند ثانیه ای چند لامپ صحنه رو ( به رغم فروتنی و ادب بازیگر ها مبنی بر عذر خواهی در انتهای نمایش ) متوجه نشدیم . دیالوگ و متن هم به خوبی درامده بود .عوامل زحمت کشیده بودند و احتیاج به حمایت بیشتری دارند قطعا . برای گروه ارزوی تعالی و پیشرفت دارم .

عطر ادم برگرفته از متن چهاردهم این اثر و به نوعی پیام نهایی است که میخواهد و تلاش میکند موتیف " انسان شناسانه "و در واقع هستی شناخت رو به مخاطب تماشاچی حاضر القا کنه . ولی متاسفانه در این امر موفق نیست . اول که اشعار و ترانه ها ( که نمیدونم چه اصراری به سرود نامیدن آنها داشتند)
دارای کمترین نسبت و هماهنگی معنایی یا هم بودند و مخاطب رو سردرگم میکردن .. موضوعات متفاوت و درجات احساسی از نوع غم و شادی که یهو فرود میومد و صرفا ذهن رو درگیر میکرد و نه تفکر رو . این عدم همگونی و همبستگی در خود متن تک تک ترانه ها هم موجود بود که خوشبختانه خود اقای فرشیدی عزیز هم در پاسخ به یک مخاطب گفت که اصلا بعضی اشعار عمدا بی معنا نوشته شده اند! حال چرا نمیدونم .. اگر به دنبال ساخت یک تاتر ابزورد بودند که باز با فرم نمایش که نشستی از افراد دارای سنین مختلف ( انگار یک خانواده و در معنای وسیع تر البته انگار یک جامعه ) بودند نمیخونه .
ثانیا من نفهمیدم چرا این کار در محل کانون اجرا شد اما اصلا بعضی اشعار مناسب سن کودکان نیست . صرف بازی چند کودک ( که اتفاقا خیلی هم اکت داشتند و پرانرزی .. بر عگس اکثر بزرگترها ... که قابل تقدیر هم هست ) دلیل بر فراخوان بچه ها برای نمایشی نیست که اصلا فهم ان برای بزرگسال هم ( به دلایل هم فرم کار و سبک که معلوم نیست این سرود- تاتر اصلا از کجا اومده و هم محتوا ) سخت و دشوار هست .
نکته مهم دیگه که خواستم عرض کنم در رابطه با نقش تماشاچی و رابطه اون با اثر است . یادم هست دوستی تعریف میکرد تو همین تهران به دیدن یک نمایش به اصطلاح اوانگارد رفته بود و آنجا حین نمایش ..یک بازیگر قوطی رنگی رو بین تماشاچی ها پرت کرد که ثمره اش البته چیز مهمی نبود ولی پیراهن دوستم که البته قرار بود به یک محفل کاری برود دفرمه شده بود!! دقیقا بنده بعد از بیرون اومدن از محل نمایش عطر ادم حس بد دوستم رو داشتم . منتها این بار قوطی رنگ مبود بلکه ... دیدن ادامه ›› نوعی بد سلیقگی و موج ارسال پیام هایی بود که بی احترامی رو ترویج میکرد . البته که در نهایت تماشاجی میره که وقتی بگذزونه و لذتی ببره .. که البته این هم نطری است ولی حرف من چیز دیگری است ..عزیزان برگزار کننده ... کارگردان محترم .. محل نمایش عمومی که محل اکادمیک و تخصصی نیست . اینجا یه عده ادم از فرهنگ های مختلف . سلیقه های مختلف .. سطح سنی و تحصیلی و تربیتی مختلف اومدن .مثل خود بنده . بهرحال باید نمایش صحنه ای با یک برنامه ریالیته یا تاک شو تلویزیونی فرق داشته باشه . و حتما داره . بگزارید در این دنیای مدرن هر کس برداشت خودش رو کول کنه و با خودش از محل نمایش به خونه ببره . این چه اصراریه که بعد از هر قطعه ترانه میخواهید نطر بشنوید؟ اون هم با این فیلترگزاری که نه جواب کس دیگه رو بدین نه راجب ما بگین!! ( عجبا .. که اتفاقا معنی مشارکت و اتاق فکر همین دو تاست! .. که باز تاکید میکنم محلش در نمایش نیست) متاسفانه نتیجه کار میشود که یکی بیاید از خاطرات شخصی اش بگوید که میدونیم تجربه فردی هر کس در منتهی به درد خودش میخوره .. یکی دیگه هم چیزهایی رو میگه پر از غلط املایی و بدون هیچ ربطی به موضوع و یک نفر روان پریش هم ( که نمیدونم کجا میخواست بره و اشتباهی اونجا اومده بود ) از فضای اونجا استفاده کرد و بدون شرم از خانم ها و کودکان حاضر ضمن بیان خاطرات کودکی خودش و کشتی گرفتن هاش با کی و کی .. از .. ببخشید .. الفاظ بدی مثل بوی پا و بدن و لای ..... بدن .. و غیره اون هم نه یک بار بلکه جند بار استفاده کرد . جالب بود که هیچ اعتراضی هم از هیج کس نشد.و البته اقا مهدی عزیز سعی کرد جمع کنه مطلب رو زود و موفق هم بود ! این بی اخلاقی ها اصلا شایسته محل هنری نیست . بهرحال در کل خواستم بگم این فرم دخالت تماشاچی در تاتر و البته در هر هنری به معنای اینگونه نیست ( و میتونه شاید ذهنی و حاوی مفهوم مرگ مولف باشه ) و نتیجه ای جز پریشانی ذهن و از همه مهمتر نگرفتن نتیجه غایی نمایش و کار نمیاره . در اخر برای کل تیم . خانم ها و اقایان... به خصوص کودکان عزیزم که چند ماه بهرحال زحمت کشیدند .. کارگردان عزیز .. ارزوی سلامتی و تعالی دارم .

یک نمایش دم دستی با موضوعی کلیشه ای و احتمالا با توجه به تیپ ها مربوط به دهه شصت. همان ده دقیقه اول سیر قصه و درام لو میرود و البته چیزی که میماند و باید جذاب باشد که نیست .. بازی هاست که به جز نقش خانم اشرافی قاجار که عالی بود بقیه ارتباطی با مخاطب برقرار نمیکردند. حضور مرد روزنامه فروش در بیشتر صحنه ها رو من نفهمیدم . چون الزامی درسیر قصه نداشت مگر انکه کار بخواهد فریب و بی اخلاقی جامعه خود رو از آینه خبر و رسانه بازنمایی کند که در اینجا هم با توجه به نقش ساده و بی پیرایه روزنامه فروش این مقوله هم هرز میرود . در کل ولی کار فرمال اقای هنرسازان رو به عنوان یک کارگردان در این نمایش تحسین میکنم . نوشته کار هم در خیلی جاها باگ داشت و هم در روایت و قصه و هم بازگویی روابط افراد با هم روی صحنه نمایش دچار نوعی غلو شده بود که به خاطر لو نرفتن صرف نظر میکنم از آنها . چند نکته پیرامونی هم بگم که البته اینها هم کلیشه و دمده شده از بس که گفته شده و از بس که گوش ندادیم. از ورود بچه ها به سالن و همهمه کودکانه شان گرفته تا که تذکر دوستان متصدی که فیلم و عکس و نوار و صوت و ... نگیرید ( که البه بسیار هم بجا و معقول است ) ولی خودشان از همان دم در بدون اجازه چپ و راست از ادمهای تماشاچی فیلم میگرفتند! و نیز اینکه جالب بود برام هرکی دم در میگفت من مهمانم .. با یک بفرمایید خیلی ساده و روان به سمت سالن راهنمایی میشد ولی بعضی را هم تا شش تا کپی و رونوشت و سند اصل و فرع از بلیط مبارک از گوشی یا کاغذ مفخم دستشان نمیدادند راهشان رو سد میکردند! یا للعجب ... بهرحال حالی بود و فراغی بود و گذشت ... آنسان که من بعد میگذرد .. با ارزوی موفقیت و تعالی گروه

نمایش اپیزودیک منطقا باید نسبتی مابین قسمت های خود از لحاظ فرم داشته باشد که متن فاقد آن بود . اشتراک بازیگر و یا وجه مشترک موضوع فساد به تنهایی ... دیدن ادامه ›› کافی نیست . موضوعات هر فصل نمایش در ناکجا ابادی بدون زمان خاص رقم میخورد. تلفن 110 تنها مدرک ایرانی بودن است ولی بخصوص فصل سوم اصلا حال و هوای فضای ایرانی نداشت . فصل دوم هم بدون ذهنیت تاریخی و مطالعه این محافل که اوج آن در دهه هفتاد بود برای مخاظب جوان و نوجوان اثر جذابیت و کشش دراماتیک ندارد و بی اثر می ماند . جدا از این که مساله ای اجتماعی رو نمیشود مثل نمونه فیلمفارسی یا فیلم هندی با آمدن یک منجی و یک شاهزاده با اسب سفید و ایجاد تحول روحی در فرد ( اینجا خواهر ) حل کرد . اکثر بازیها بد و سردستی بود و انگار خستگی تمرین هنوز روی تن بچه ها بود.
یک نکته رو هم جدا از نمایش عرض کنم . سنت جدیدی در محافل نمایشی و موسیقی جدیدا باب شده که نمیدونم از باب مقوله جذب اسپانسر است یا چیز دیگه و این که در وسط یا انتهای برنامه لبست بلندبالایی از دوستان و اشنایان مدعو رو اعلام میکنن که حالا مخاطب عادی حوصله و خواستار شنیدن این اشنایان است دیگر مهم نیست ظاهرا . اصلا این هم که این بزرگواران هنرمند هستند یا نه و اگز هستند چرا من نوعی اسمی از اینها نشنیدم هم بماند .
بهرحال سنتی است که باب شده . ظاهرا مثل هر پدیده دیگه که جا میفته جا افتاده. فقط این که کارگردان محترم نمایش یکی از دوستان غلیظ و شدید خودش رو بیضایی تاتر !! نامید راستش به من برخورد . الاقل انتظار نوعی خودشکنی و انکار از اون دوست داشتم . اسم بیضایی همیشه برای من نوعی تقدس و حالتی اسطوره وار داشته . بیضایی هم در عزصه نمایش هم سینما یگانه است و نمونه ندارد ونخواهد داشت .
در انتها نقطه قوت نمایش رو هم یاداور بشم که طرح موضوعات بکر اجتماعی است که البته در این عرصه کمتر نگاه شده بود . برای گروه پیشرفت و تعالی ارزو دارم.