نمایش خوب و ارزشمندی بود که البته از دکتر رفیعی جز این نباید انتظار داشت. نمایشی که هر صحنه اش یک تابلوی نقاشی زیبا و با کمپوزسیون دقیق و حساب شده است.... بازیها فوق العاده نبود اما قابل قبول بود. آدلا و مارتیریو و یکی دیگه از دخترها که اسم نقشش یادم نیست از بین دخترها بهتر از بقیه بودند ولی بازی آنگوستیاس رو دوست نداشتم. رویا تیموریان انتخاب مناسبی برای این نقش بود و مریم سعادت هم که بارها در قالب خدمتکار حرّاف و خاله زنک و دارای روحیات سرخوردگی و حسادت دیدیم و معمولا همین نقش رو بازی می کنند. بازی مائده طهماسبی خوب نبود هرچند که نقش ایشون هم کمکی به پیشبرد داستان و ساختن اون فضا نکرده بود.... طراحی صحنه و نور و لباس بازیگران خیلی خوب بود.... اجرا کمی طولانی بود و میشد که کوتاهتر بشه تا کمک بهتری به ریتم نمایش کنه.... ایده ی خدمتکاران رو چندان نپسندیدم. با توجه به زمان تاریخی داستان نمایش و روستایی بودن خانواده، داشتن یک خدمتکار برای هر دختر چندان قابل قبول نبود و شیوه ی روایت به راحتی این امکان رو در اختیار دخترهای برناردا آلبا قرار میداد تا افکار و انگیزه هاشون رو فاش کنند و به نظرم بودنشان لزومی نداشت... موسیقی هم خوب و کاملا در راستای اجرا بود... در کل با توجه به حس همذات پنداری و نزدیک بودن فضای بسته ی نمایش با فضای خفقان آور فعلی جامعه ما و شرایط و محدودیت هایی که بر زنان وارد می شود و همینطور به خاطر داشتن زیباییهای بصری در اجرا و البته امضای دکتر رفیعی عزیز بر کار با این نمایش ارتباط برقرار کردم و از تماشای اون لذت بردم. خسته نباشید به دکتر رفیعی عزیز و با آرزوی سلامتی و طول عمر برای ایشون ، به این امید که اجرای بیشتری از این استاد بزرگ بر روی صحنه ببینیم.

نمایش ارزشمند و دغدغه مندی بود اما از جانب متن و دراماتورژی ضربه خورده بود. گویی محمد چرمشیر سعی داشته تا رمانی را به طور خلاصه و در قالب نمایشنامه درآورد و برای این کار صرفا وقایع داستان را بطور فرمایشی و از زبان اشخاص نمایش و راوی داستان، بیان می کند بی آنکه فرصت لازم و کافی را به کاراکترها برای آنچه انجام میدهند یا برایشان اتفاق می افتد، بدهد. بطور مثال گفته می شود که ویکتور نویسنده ی توانا و خوش ذوقی است که پس از دعوت وی به دفتر روزنامه برای سوگنامه نویسی، آن روزنامه از موفقیت چشمگیر و اقبال عمومی فراوان برخوردار می شود. چرا که نوشته هایش چنان زیبا و تاثیرگذار و اشک آورند که عده ی زیادی تمایل دارند تا برای خود یا نزدیکانشان سوگنامه نوشته شود. اما نوشته ای که از زبان راوی ( خود ویکتور) به عنوان نمونه ای از سوگنامه هایش قرائت می شود متنی بسیار سطحی و معمولی ست که نه به لحاظ ادبی و آرایه ها زیبایی خاصی دارد و نه هیچ ویژگی تاثیرگذار و متفاوتی دارد! و باعث می شود بسیار توی ذوق بخورد. از این نمونه ها که صرفا فرمایشی بوده و تماشاگر باید بی هیچ نمود عینی و عملی ، صرفا به حکم فرموده ی کاراکتر و دیالوگها آنها را بپذیرد، در این نمایش کم نیست و این مسئله باعث شده تا ارتباط درست و باورپذیری میان نمایش با مخاطب شکل نگیرد. یا درمورد رابطه ی ویکتور با سونیا اگرچه بازیگر نقش ویکتور به نظرم بازی خوب و شسته رفته ای دارد ( برخلاف بازی نسبتا ضعیف بازیگر زن) ولی باز به دلیل ضعف پردازش صحیح داستان و موقعیت ها، نوع این رابطه نیز مانند بسیاری روابط و موقعیت های دیگر نمایش، در نیامده و کاملا خام و فرمایشی است. البته کمرنگ نمودن فضای سیاسی داستان نیز چنانچه آگاهانه صورت گرفته باشد خود موجب عدم باورپذیری و همراهی با نمایش است. چون صرفا با حضور شخصیت گروهبان آنهم با یک بازی متوسط رو به ضعیف، نمیشود انتظار داشت که مخاطب سایه ی سیاه سیاست و نظامی گری و خفقان و آنچه بر سرنوشت اشخاص نمایش می گذرد را باور کند. اما با تمامی این احوالات به نظر میرسد که پیام دهکردی سعی خود را کرده که در حد بضاعت متن و بازیگران، نمایشی قابل قبول ارائه دهد و به گمانم تا حدودی از این جهت موفق عمل کرده . از سوی دیگر نکته ای که اجرای وی را قابل قبول و ارزشمند می سازد، توجه وی به تئاتر تفکربرانگیز و دغدغه مند است که حرفی برای گفتن دارد و به دور از هرگونه خودنمایی و بدون بازیگران چهره و شناخته شده یا فارغ از سایر معیارهای تجاری ( که جز ضربه زدن به بدنه ی تئاتر اصیل و تفکر برانگیز نتیجه ی دیگری ندارند) سعی دارد تا فضای سرد روابط امروزی و خلاء های عاطفی انسان امروز و حاکمیت مرگ و تنهایی را بر جوامع بشری و روابط انسانی به چالش بکشد.

چند سال پیش اجرای فرهاد مهندس پور از دیر راهبان را دیده و بسیار لذت برده بودم به نظرم متن بسیار خوبی داشت و در عین سادگی داستان، به شدت عمیق بود. بنابراین از تماشای دوباره ی آن، آنهم به کارگردانی کیومرث مرادی پس از چند سال دوری از صحنه استقبال کردم. بازیها اغلب خوب و قابل قبول بود، می توانست در یکی دو مورد بازیها بهتر باشد اما همین اقدام جناب مرادی برای استفاده از بازیگران ناشناخته و غیر ستاره ( برخلاف جریان حال حاضر تئاتر) بسیار ستودنی بوده و بر شرافت و دلنشینی اجرا افزوده بود. طراحی صحنه و لباس خوب، پخش صدای با کیفیت، متن تفکر برانگیز و عمیق، کاربرد نشانه های معنادار بصری و کلامی، میزانسن های کلاسیک درست و به دور از اغراق و خودنمایی و در نهایت پیام اخلاقی و اندیشمندانه ی نمایش، همه و همه باعث شد تا یک تئاتر واقعی و تاثیرگذار رو شاهد باشم. بعد از دیدن اینهمه نمایش های بی محتوا که در سالنهای خصوصی و معتبر صرفا با استفاده از بازیگران چهره قصد جذب مخاطب را دارند و چیزی فراتر از ادا و شوآف نیستند، تماشای این نمایش بسیار به دلم نشست. خسته نباشید میگم به گروه اجرایی و خصوصا به جناب مرادی عزیز. موفق و پیروز باشید. به امید تداوم این نوع از نمایشها که با برانگیختن تفکر و تعقل به جنس تئاتر نزدیکتر و وفادارترند.

نمایش خوب و خلاقانه ای بود. نسبت به اجرای قبلی یرما که به کارگردانی اشکان صادقی چندماه پیش در ارغنون اجرا شد، خلاقیت بیشتری داشت و به جنس تقاتر نزدیکتر بود. برخلاف قبلی که فاقد تحلیل و نگرش مشخصی بود و بیشتر بر موسیقی استوار بود تا تئاتر؛ نمایش یرماغ کاملا براساس تحلیلی مشخص و فکر شده اجرا شد. تنها چیزی که از اول نمایش برایم تعجب آور و تا حدودی غیر قابل پذیرش بود، فیزیک بازیگری بود که نقش یرما رو بازی می کردند. اینکه یرما زنی چاق و کوتاه قد انتخاب شده بود بسیار دور از تصور بود! سعی کردم این فیزیک را با دیالوگ یرما که می گفت: "زن بودن سخته چون همه ازت انتظار دارند که ظریف و زیبا باشی" در ذهنم توجیه کنم اما حتی اگر به این دلیل و براساس چنین تحلیلی هم بود با این ظاهر غیرظریف و صدایی کلفت و بم، دروغ چرا ولی یرما را دوست نداشتم. ( ضمن احترامی که برای بازیگر نقش یرما و زحمتی که برای نقش کشیدند دارم) اما یرما نماد ظرافت و زنانگی و احساسات لطیف زنانه است و اگر در فیزیک شاهد چنین چیزی نباشیم اقلا باید در بیان و تُن صدا و جنس بازی این لطافت را به تصویر کشید. انتقاد دومم هم به موسیقی کار بود که اصلا یکدست نبود و در بعضی صحنه ها اسپانیش و در برخی صحنه ها آلمانی (و با کلام) بود! هرچقدر انتخاب گاو و استفاده از آن در نمایش به عنوان نمادی از جامعه ی اسپانیا انتخاب درست و بجایی بود، موسیقی متال که به زبان آلمانی خوانده میشد کاملا بی مناسبت بود. طراحی صحنه ساده ولی قانع کننده بود و میشه گفت به عنوان یه اجرای دانشجویی در عین سادگی کار خوب و جذابی بود. خسته نباشید میگم به گروه اجرایی و امیدوارم که در اجراهای بعدی هم موفق باشند.

امشب این نمایش رو دیدم اما متاسفانه به نظرم هیچ نقطه ی مثبت و جذابی نداشت. بازیها بسیار ضعیف بود و خیلی توی ذوق میزد. طبعا کارگردانی هم دچار ضعف شدید بود. کاملا در حد کارهای دبیرستان بود و در عجبم که چرا باید کاری در این سطح در سالن حرفه ای آنهم با بلیط ۳۰ هزار تومن اجرا شود! یعنی هیچ معیاری برای ارزیابی لول کار و تناسب آن با بهای بلیط وجود ندارد؟! به گمانم حتی اگر تماشاگری بهایی برای این نمایشها نپردازد هم قطعا از وقت و حوصله ای که برای دیدن آن گذاشته پشیمان خواهد شد. این گروه نمایشی چه بازیگران و چه کارگردان، راه بسیار درازی تا موفقیت و رسیدن به اجرایی قابل قبول در پیش دارند. بهتر است که چندسالی تمرینات خود را در جاهای دیگر انجام دهند و هر زمان به حد قابل قبولی رسیدند برای اجرا به طور حرفه ای اقدام نمایند. زمانی که لااقل بتوان با اجرایی محکم و بازیهایی قوی، ناراحتی و غیراستاندارد بودن صندلیها و فضای سالن نمایش و نیز نارضایتی از گرانی بلیط را کمی تلطیف و قابل تحمل کرد.