کسانی که معتقدند بستن دهان مخالفان فکری، زیانی ندارد، باید در نظر بگیرند که در نتیجه این خاموشی اولا فرصت عادلانه ای به عقاید مخالف داده نمیشود که اگر بر حق اند حقانیت خود را اثبات کنند و دیگر آنکه آن قسمت از این عقاید که آزادی بحث، ممکن بود بطلان انها را نشان دهد، در نتیجه ی سکوت هر چند منتشر نمی شوند، از میان هم نمی روند و به جا می مانند.
اما زیان بزرگ در ممنوع کردن بحثی که از آن نتیجه ای مخافت عقاید مقبول گرفته شود، به صاحب عقیده نمی رسد بلکه به مردمی می رسد که در نتیجه این منع، نمو و پیشرفت ذهن آنها متوقف میشود و عقل آنها از وحشت طغیان، راه و رسم بردگی را در پیش میگیرد.
چه بسیار ذهن های روشن و قابل که چون با منش سست و ترس همراهند یارای آن ندارند که افکار خود را با دلیری و قدرت پی گیری کنند و به نتیجه ی منطقی خود برسانند، از ترس آنکه مبادا نتیجه ای که به دست می آید در نظر توده ی عوام مخالفت با دین یا اخلاق خوانده شود.
اما زیانی که از این بابت به جهان وارد می آید اندازه نتوان گرفت

درباره ی آزادی - جان استوارت میل

چرا کلام را به صدا گفتند؟
چرا نگاه را به خانه ی دیدار میهمان کردند!
چرا نوازش را
به حجب گیسوان باکرگی بردند؟

نگاه کن که در اینجا
چگونه جان آن کسی که با کلام سخن گفت
و با نگاه نواخت
و با نوازش از رمیدن آرامید
به تیرهای توهم
مصلوب گشته است.

فروغ فرخزاد

مشغول خوندن کتاب آشوب هستم کتابی که چند کشور ممتاز را مصداق قرار داده که چگونه از بحرانهایی مهم عبور کرده و به چنین جایگاهی رسیدن
مورد کشور فنلاند بسیار جالب است کشوری که با وجود مرزی طولانی با روسیه هیچگاه ضمیمه شوروی استالین نشده و از دهه 60 با صنعتی شدن پله های ترقی را طی کرده و حالا از پیشروترین کشورهای جهان در آموزش و فناوری و اقتصاد و دموکراسی ست.
فنلاند دو جنگ سخت با شوروی برای دفاع از مرزهایش داشته جنگهایی بسیار نابرابر که 2/5 درصد از مردمش و 5 درصد از مردانش در این جنگها کشته شدند. احتملا بعید بود کشوری کوچک با این خسارت های هنگفت بتواند سرپا بایستد اما فنلاند در ادامه با توازن دیپلماسی در اصلاح روابطش با شوروی و در عین حال برقراری رابطه با غرب اروپا که نویسنده آن را راه رفتن روی طناب باریک قلمداد میکند نه تنها از بحران عبور کر بلکه به سوی پیشرفت گام برداشت و این امر ناشی از مسئولیت پذیری، واقع بینی و انعطاف پذیری، صادق بودن با خود و مردم و تاکید بر هویت فردی مردم و منافع ملی است

اکنون در فنلاند (کشوری که فقط صد سال استقلال دارد ) یک معلم مدرسه سطح سوادش اگر بیشتر از یک استادممتاز دانشگاه نباشد کمتر هم نیست. حقوق بالایی هم دارد. پلیس کشور هم باید تحصیل دانشگاهی داشته باشد . پلیس تقریبا دست به اسلحه نمیبرد و اعتماد مردم به پلیس به 96 درصد میرسد. (در سال 2018 کلا 6 گلوله توسط پلیس شلیک شد که 5 تای آن تیر اخطار بود!) بخش قابل توجه ای از بودجه تولید ناخالص ملی صرف آموزش و تحقیق و پژوهش میشود و عمده صادرات کشور، محصولات ... دیدن ادامه ›› فن آوری صنعتی و کشاورزی تولید شده همان دانش آموختان مدارس عالیه ی داخل است.

به طور اتفاقی لحظاتی بعد از خواندن این کتاب در بحث با یک عرزشی از او شنیدم که مردم ایران دروغگو و نمک نشناسن و نیروی سرکوبی هم که مردم را میزند و اسلحه میکشد وظیفه اش را انجام میدهد. اگر ایرانی باشی نمیتوانی حرص و افسوس را همزمان نشخوار نکنی...

ماهیت جنبش توتالیتر این است که وقتی رهبر سکان رهبری را در دست میگیرد، سراسر سازمان جنبش، خود را با او کاملا یکی می سازد، تا آنجا که پذیرش یک خطا یا از دست دادن یک سمت از سمت های رهبری، ممکن است افسون خطاناپذیری را که پیرامون رهبر دمیده شده است، باطل کرده و همه وابستگان جنبش را دچار مصیبت کند. این نه حقانیت گفته های رهبر، بلکه خطاناپذیری اعمالش است که پایه ساختار سازمانی توتالیتر را می سازد. بدون این خطاناپذیری و در حرارت هر بحثی که ممکن است خطاپذیری رهبر از آن استنباط شود، سراسر جهان ساختگی توتالیتاریسم ذوب شده و عینیت جهان واقعی یک باره بر آن مسلط می شود؛ یعنی همان جهانی که جنبش تنها از طریق هدایت خطاناپذیر رهبر می تواند آن را دفع کند.

توتالیتاریسم _ هانا آرنت

هرگز خیال نمی توان کرد که آنان چرا باید به این فضیلت سزاوار باشند؟

آنان از جان و مال ما حمایت میکنند؟ نه
آنان به اطفال ذکور و اناث ما مربی هستند؟ نه
آنان برای ما شفاخانه ها بنا کردند؟ نه
آنان به حجت ما مدرسه ها گشادند؟ نه
آنان به تجارت و کسب ما رونق می دهند؟ نه
به واسطه آنان ما در ممالک خارجه احترام می یابیم؟ نه
به حمایت آنان در داخل مملکت از شر اشرار ایمن می شویم؟ نه
به سبب آنان ما از فقر نجات یافتیم؟ نه
پس وجود آنان به چه چیز لازم است؟

میرزا فتحعلی آخونده زاده (از پیشگامان روشنگری در ایران معاصر)

حضورش نه تنها تمامی آن فضا را پر می کرد، بلکه از نظر آیدین بی پروایی اش بیش از حد بود. گرم. شلوغ. پرشور و شر. و حالا که رفته بود، انگار وزن زمان را با خود برده بود. و بوی عجیبی در مشام آیدین به جا گذاشته بود. بوی نوعی فتنه، بوی تلخی بیداری بعد از خواب قشنگی که آدم دم صبح می بیند.

سمفونی مردگان _ عباس معروفی

به یاد عباس معروفی که وزنی از زمان را با خود برد...

-به من گفته اند کسی است که می داند چگونه با قلم می توان جنگید، و با نیزه می توان نغمه ساخت، و با نی میتوان نوشت. ای پیر چه میگویی درباب این نیزه و قلم و نی؟
+هوم. من این هر سه را یکی میبینم حقیقت این هر سه آن نی است که کنار کلبه ی من سبز شده. این آیینه ای است چون همه ی آیینه ها.
-چطور ساقه ی نی را آیینه می خوانی، که چیزی نشان نمی دهد؟
+پیرمرد با حیرت گفت :نشان نمی دهد؟ نگاه کن تا ببینی. این آیینه تن نیست. آیینه روح است. هان تو خشم کن، و آن نیزه می شود. شعر بپرداز، و آن قلم می شود. فریاد درد برآور، و آن نی بند بند می شود. خشم و شعر و فریاد؛ آیا یک نی خودت را به خودت نشان نداد؟

حقیقت و مرد دانا - بهرام بیضایی

سودمندترین درسی که فرهنگها به ما می دهند این است که برای حفظ فرهنگ و پویایی آن، نیازی به دیوانسالاران و کمیسرها، یا محبوس کردن فرهنگ پشت میله های آهنین یا منزوی کردن آن در گمرک نیست، بلکه این گونه تلاشها تنها مایه پژمردگی و بی مایگی فرهنگ میشود. فرهنگ باید آزاد زندگی کند، و همواره در رقابت با فرهنگ های دیگر باشد. این رقابت فرهنگ را نوسازی میکند و جانی تازه در آن میدمد و به آن امکان میدهد تا تحول پذیرد و خود را با جریان مداوم زندگی سازگار کند.

چرا ادبیات؟/ ماریو بارگاس یوسا

نمیدانم چرا (خانم معتمدآریا) در اغلب مصاحبه هایش اصرار عجیبی دارد این امر بدیهی را نادیده بگیرد که سینمای ایران مثل هر پدیده ای نوظهوری قدم به قدم رشد کرده و به واسطه تلاش های دلسوزانه یا جسورانه علاقه مندان به این مدیوم از سپنتا و اسماعیل کوشان در دهه های آغازین تا فرخ غفاری و گلستان در ابتدای دهه 40 با دو اثر برجسته شب قوزی و خشت و آینه گرفته تا ابتکارات بسیار کارساز فیروز شیروانلو با مدیریت لیلی امیرارجمند در کانون پرورشی و فکری کودکان و البته جنبش موج نوی سینمای ایران با تعداد قابل توجه ای فیلم متنوع و ماندگار از آرامش در حضور دیگران تا قیصر از شازده احتجاب تا گزارش، پرو بال گرفته است. و ایشون تمام این فرایند و آدمهای سختکوش در این مسیر را با عبارت (سینمای بی چیز) به هیچ می انگارد و مدعی میشود سینمای ایران در دهه بسته 60 از بوته به عمل آمده و ما صاحب سینما شدیم! عجب!!

دستگاه عرض و طویل سیستماتیک سانسور را در حد حذف س ک س، الکل و خشونت تقلیل داده و وجهه اخلاقی به آن می بخشد! که باعث اعتلای سینما هم می شود! من نمیدانم ایشون در قبل از انقلاب چه فیلمهایی در سینمای ایران دیده که پر از صحنه های س ک سی و خشونت افسارگسیخته بوده! آنچه من به یادم دارم بی پرده ترین سکانس سینمای آن دوران در زمینه جنسیت سکانس آغازین فیلم آرامش در حضور دیگران تقوایی است فیلمی که از بهترین های سینمای اقتباسی ایران است و یا خشن تری فیلمهایی که در ذهن دارم تنگا و کندوست که هر دو از بهترین آثار اجتماعی سینمای ایران تا همین امروز به شمار می آیند.
چقدر ساده اندیشی لازم است که اعتلای آثار هنری را نه در سنجش اصالت در جوهره ی آن فیلم با مطرح کردن هر موضوع و محتوایی بلکه صرفا در مطرح کردن ... دیدن ادامه ›› همان موضوع و محتوا دانست. که در این صورت مثلا باید تابلوی (المپیای مانه) را از روی دیوار موزه برداشت و به سطل زباله انداخت!!

در پایان خاطره ای از (سوسن تسلیمی) را می آورم از مهمترین قربانیان فضای گلخانه ای سینمای دهه 60 که خانم معتمدآریا آرمان بازگشت به آن دوران به اصطلاح طلایی را دارد:
(بیضایی مرتب فیلمنامه می نوشت اما اجازه ساخت پیدا نمیکرد. بیضایی حتی برای اشغال تهیه کننده هم داشت اما گفتند نه، شب سمور نه، آینه های روبه رو نه، خاطرات هنرپیبشه نقش دوم نه....خیلی سالهای بدی بود. حتی یادم هست که در خرج روزانه مان مانده بودیم. خیلی سخت بود. نه کار تئاتر بود نه فیلم نه پول، تنها دلخوشی من در آن سالها این بود که گروه خوبی داشتیم که دور هم جمع میشدیم و حرف میزدیم درباره فیلمنامه ها و البته امید به آینده هم داشتیم...)