خشم و ملال؛یادداشتی بر نمایش خشم و هیاهو

عذاب وجدان از عدم ادای احترام به یک اثر هنری چیزی است که از بعد از دیدن نمایش خشم و هیاهو گریبان گیرم شده است.با نهایت احترام به آقای رایانی مخصوص و تیم نمایش بزرگوار، باید اعلام کنم، از سال 86 که مستمر به عنوان تماشاگر پای نمایش های مختلفی نشسته ام،بعد از اجرای ضعیف "گالیله" آقای داریوش فرهنگ، این نمایش دومی اثری بود که در پایان برای آن کف نزدم و فقط دنبال این بودم که هر چه سریعتر سالن را ترک کنم.حس اینکه با توجه به ضیق وقت همیشگی زندگی روزمره،می توانستم کار بهتری را برای تماشا انتخاب کنم و حساب اینکه رفت و برگشتم با وضعیت ترافیکی اطراف پردیش شهرزاد حدود چهار ساعت را به هدر داده است آزار دهنده بود.
اما چرا نمایش را دوست نداشتم؟

1) فارغ از طراحی صحنه و لباس مینیمال و خوب کار که لازمه کارهای ابزورد است، بازی بازیگران محترم کار که از هرکدام چندین و چند کار خوب و حساب ... دیدن ادامه ›› شده دیده بودم، به شدت شتاب زده بود.شتابی که باید مفهوم هیاهو را به مخاطب انتقال دهد باعث عدم ارتباط با بازیگر شده و حس همذات پنداری را منتقل نکرده و مخاطب همواره هشیار است که فقط دارد یک نمایش با ضرباهنگی سریع اما ملال آور را می بنید نه چیزی بیشتر،نه خود زندگی را که به نظر بنده تئاتر یعنی خود خود زندگی،خصوصا در ژانر ابزود آن!
2) علیرغم فضای نسبتا گروتسک وار نمایش،تلاش نویسنده در ملموس نمودن کاراکترها،برعکس باعث سرگردانی و غیر مفهوم بودن شخصیت ها شده است.برخی از کاراکترها فوق العاده کلیشه ای و تکراری اند(مثلا نمونه شخصیت روحانی واری که هم علی سرابی هم امیر حسین رستمی در بخش های اول و سوم اجرا می کنند.مخاطب نمونه کارآمد تر این کاراکتر را با لحنی تقریبا شبیه، در شهر قصه مرحوم بیژن مفید دیده است و این باسمه ی بی رنگ و لعاب دیگر جدابیت خود را از دست داده و جز خنده های بی دلیل چند تماشاگر، حس عمیقی را به مخاطب منتقل نمی کند.)
3) تکرار دیالوگ بخش جذابی از نمایش های ابزورد است اما جذابیت دیالوگ تکراری هم مهم است.دیالوگ های تکراری نمایش حوصله سر بر و منزجر کننده است و حتی اگر بپذیریم که این کار تعمدی بوده است به شخصه معتقدم ناکارآمد بوده است.(این قسمت کار مرا یاد صحنه ای از نوستالژیا تارکوفسکی کبیر انداخت که شخصیت اول فیلم شمع به دست چندین بار مسیری را تکرار کرد اما هر تکرار در عین زجر تصویری که ایجاد می کرد امید به اینکه این بار به مقصد می رسد را در بیننده زنده می کرد.چیزی شبیه به تکرارهای سیزیف وار که هر تکرار امید به سرانجام رسیدن است نه ملال تکراری بی فرجام)
4) نمایش در نقد چه بود؟ در نقد اجتماع و سیستم آموزشی و تربیتی؟ که اگر این موضوع را بپذیریم فکر می کنم گوش کردن به آهنگ another brick in the wall پینک فلوید بسیار زیباتر و موجزتر هدف کارگردان و نویسنده اثر را منتقل می کند.( اگر وقت گذاشته و فیلم the wall آلن پارکر را ببینید که نور علی نور می شود)
در نقد حکومت بود؟ با آن دیالوگ های شعاری در مخاطب قراردادن بینندگان ذوق زده از شنیدن چهار حرف سیاسی پیش پا افتاده،کدام مسئول گوش به زنگ شد؟ پس جناب آقای رایانی مخصوص زنگ ها برای که به صدا در می آیند؟! این جنس از دیالوگ ها جز سوپاپ اطمینان برای خالی کردن بخشی از عقده سیاسی مردم ناراضی، در فضایی عمیق تر و به شکلی ژرف،راه به جایی نمی برند.نمونه والای این صحبت ها را مهران مدیری به شکلی استادانه تر و عامه پسند تر در تریبونی بسیار گسترده تر در دل اجتماع و مسئولین در دورهمی بیان می کند.
5) طبعا برای فرار از فضای رخوت زده و سرد کار شوخی هایی در نمایش در نظر گرفته شده است اما این شوخی ها نه شبیه شوخی هایی است که در نمونه های مشابه هم ژانر دیده ایم(مثلا در در انتظار گودو همایون غنی زاده یا کرگدن فرهاد آئیش) و نه از جنس آن چیزی است که در تئاتر معیار می بینیم(مثل همین نمونه آخری در کار آن سوی آینه علی سرابی وجود دارد) بلکه گاهی کنش و واکنش های طنز نمایش به کارهای نمایشی بمب خنده!( مثلا کارهای بهزاد محمدی) شبیه می شود که اصلا درخور شان تئاتری یک اثر در قد و قواره های کارگردان و بازیگران اثر نیست.

در مجموع و با نهایت احترام به آفریننده اثر،خشم و هیاهو نمایشی بود که خشم را ایجاد کرد اما جز ملال و سرخوردگی، هیاهوی دیگری نداشت...

از چند منظر می توان نمایش را مورد بررسی قرار داد
1) نمایشنامه : کاری به سال 2016 از فلوریان زلر نویسنده جوان و بسیار خوش آتیه فرانسوی، که همانند کار قبلی که از او دیدم(اگه بمیری) با ساختاری روانشناختی به سویه پنهان روابط انسانی و به خصوص روابط زناشویی می پردازد.طنز کار در قیاس با اگه بمیری در سطح بالاتری قرار دارد در عین حال به نظر، اگه بمیری نمایشنامه ای عمیق تر با پرسش هایی پیچیده تر به لحاظ فلسفی بود.اگر روابط حقیقی را همچون آینه ای در مقابل خود ببینیم، آن سوی آینه روابط نهفته و امیال و آرزوهای سرکوب شده قرار دارند.اگر در این سوی آینه در مکالمات و دیالوگ هایمان عاطفه به خرج داده و تسامح پیشه کرده تا بتوانیم با هم مدارا کنیم در آنسوی آینه کلمات عریان شده و جامه ی دروغ را کنار گذاشته و برنده و تیز درونیات را بروز می دهند.واقعا کدام سو شخصیت حقیقی ما آشکار می شود؟ در نقشی که این سوی آینه بازی می کنیم یا در وجودی که آنسوی آینه در ذهن ما جاری و ساری است؟
بگذارید نگاهی به کاراکترها که خوب شخصیت پردازی شده اند بپردازیم:
- دنیل : مدیر انتشاراتی موفق و البته نه چندان ثروتمند از طبقه متوسط جامعه که به لحاظ فرهنگی به گروه به ظاهر فرهیخته تعلق دارد.پخته ترین کاراکتر کار و اصلی ترین شخصیت نمایش است.در این سوی آینه مردی مقبول جامعه،همسری مهربان و دوستی با درک بالا است ولی در آن سوی آینه با وسوسه ای ناگهانی حاضر است زندگی زناشویی خود را قمار بزند و با تحریکی خارجی نسبت به دوست قدیمی خود، تمام دوستی چندین ساله را فراموش کرده و از خاطر می برد.نماد امیال و آرزوهای برباد رفته و آمال سرکوب شده در نمایش است.
- ایزابل: معلمی منضبط و کوشا است که در این سوی آینه زنی با حوصله و پشتیبان است و در آن سوی آینه بی حوصله ... دیدن ادامه ›› و فراری از حواشی زندگی است.در این سوی آینه بخاطر دوستش لورانس و زندگی از دست رفته او مقابل پاتریک جبهه گرفته است و در آن سوی آینه نگران تکرار رفتار پاتریک از جانب دنیل است.
- پاتریک: مردی خوشگذران و ثروتمند از طبقه بالای جامعه و به لحاظ فرهنگی متظاهر علاقه به فرهنگ اما به واقع نقطه مقابل دنیل در جهت گیری ذهنی.در این سوی آینه بخاطر محدودیت های همسرش از او جدا شده اما در آنسوی آینه جلوه ای از خودنمایی و تکبر و منیت در ربودن دل دختری جوان مشخص می شود.
- لورانس: به دلیل عدم حضور در نمایش فقط این سوی آینه او را می بینیم هرچند گنگ و البته تا حدودی متناقض.
- اما: دختری جوان و پر انرژی با پیش زمینه شغلی نامناسب که در پناه پاتریک سعی در ارتقا شخصیت اجتماعی خود دارد.آن سوی آینه او عدم دلبستگی به پاتریک و ماجراجویی بی پروایی در ترتیب مناسبات زندگی آینده اش با پاتریک موج می زند.هر چند به شخصه دوست داشتم این دختر آن سوی آینه نداشته باشد تا این سو و آن سویش یکی گرفته شود!
2) بازیگران: به واقع با حضور علی سرابی در نقش دنیل سایر بازیگران زمانی برای عرضه اندام نداشتند و سرابی به تنهایی برای لذت بردن از یک تئاتر معیار خوب کافی بود.با قدرت بازی او می توان از خنثی بودن مارال بنی آدم گذشت.
3) کارگردانی،طراحی صحنه و لباس، موسیقی : همه این موارد سر جای خود و حساب شده بودند و همگی به نحو مناسبی پرداخت شده بود.هر چند به نظر می آید شخصیت دنیل و پاتریک باید پیرتر می بودند اما اقتضای انتخاب بازیگر یا جذاب شدن نمایش این کاراکتر را در این نمایش جوان تر کرده بود!
4) سالن نمایش: تجربه اول بنده در شهرزاد بود.به جز جای نامناسب برای پارک که ویژگی آن محدوده است سالن نسبتا خوبی است.امیدوارم روند اضافه شدن سالن های خصوصی ادامه پیدا کند و از این حرکت زیبای فرهنگی حمایت شود.
5) جمع بندی: در مجموع آن سوی آینه کاری جالب و سرگرم کننده با سوال هایی کمرنگ اما گیرا برای درگیر شدن ذهن بود.

هجوم بی رحمانه حقایق یک تابو
روزنامه شرق - بیست و پنج دیماه نود و شش

تفاوت جنس و جنسیت در این است که جنس آن چیزی است که می‌بینید و جنسیت آن چیزی است که شما احساس می‌کنید. هماهنگی بین این دویک اصل مهم در آرامش انسان‌ها است
هری بنجامین - غدد شناس و سکسولوژیست آلمانی‌

1) ... دیدن ادامه ›› مقدمه:

دگرباشی(LGBT) گستره وسیعی را در بر می گیرد ولی مطابق طبقه بندی کلی شامل دسته های ذیل می باشد:

- همجنس‌گرایی زنانه(Lesbian)
- همجنس گرایی مردانه(Gay)
- دو جنس گرایی(Bisexual)
- دگرجنسگونه یا ترا جنسیتی(Transgender)

موضوع نمایش آبی مایل به صورتی به دسته آخر می پردازد که خود این دسته شامل موارد زیر است:

- تراجنسی(Transsexual): به افرادی گفته می‌شود که دارای هویت جنسیتی متناقض هستند.(نقش های شهرزاد،امیر، مریم ملک آرا و... در نمایش)
- دگرجنس‌پوشی(Transvestism): به افرادی اطلاق می‌شد که در لباس جنسی مخالف زندگی می‌کنند و رفتار جنس مخالف را تقلید می‌کنند.
- خارج از جنسیت یا جنسیت عجیب(Genderqueer): به افرادی گفته می‌شود که جنسیت عادی ندارندو گروه‌های زیادی را در بر می‌گیرد (نقشی که بهنام شرفی به زیبایی در قامت آن ظاهر شد)
- دو جنسی(Androgyny): ترکیبی از خصوصیات نرینگی و زنانگی در یک فرد است.
- دو جنسیتی(Bigender): افرادی را توصیف می‌کند که رفتار اجتماعی بین زنانه و مردانه دارند.
تفاوت دوجنسیتی‌ها و آندروجینی در این است که دوجنسیتی‌ها بین رفتار مردانه و زنانه حرکت می‌کنند یعنی گاهی رفتار مردانه و گاهی رفتار زنانه انجام می‌دهند و گاهی زنانه، گاهی با صدای زنانه و گاهی با صدای مردانه و غیره. اما در آندروجینی فرد رفتار زنانه و مردانه را همزمان با هم انجام می‌دهد. در واقع دوجنسیتی‌ها در یک لحظه به طور کامل زنانه یا مردانه رفتار می‌کنند اما یک آندروجینی در یک لحظه ترکیبی از رفتار مردانه یا زنانه را دارد
همانطور که مشاهده شد نمایش به قسمتی از جامعه دگرباشی اشاره دارد و پوشش دادن تمامی این جامعه بزرگ مجالی بزرگتر از یک نمایش را می طلبد.
2) ماهیت و خاستگاه اجتماعی موضوع نمایش:

با توجه به مقدمه ذکر شده، پرداختن به موضوعی که به مشکلات اقلیت های جامعه می پردازد جسارت زیادی می طلبد و قابل تقدیر است.اقلیت ها همیشه در انزوا قرار گرفته و تریبونی برای بیان مشکلات و مسائل پیچیده زندگی خود ندارد.چه تریبونی بهتر و تاثیرگذار تر از هنر و چه میکروفونی رساتر از بیان نمایشی موضوع.
خارج از شهامت نویسنده و کارگردان اثر در پرداخت موضوع نابی همچون مشکلات تراجنسیتی ها، نکته ی دیگری قابل تامل است.اینکه خود ما قبل از این نمایش چه نگاهی به تراجنسیتی ها داشتیم؟ چقدر آنها را قضاوت کردیم؟ چقدر آنها را مورد تمسخر و استهزا قرار دادیم؟ چقدر دغدغه ها و مشکلات این قشر را دیده و رنج آنها را لمس کرده بودیم؟ غافل از اینکه فرزند هر کدام از ما می تواند تراجنسیتی باشد،ما حتی به این موضوع فکر کرده بودیم؟
در تحلیل جامعه شناختی، موضوع تراجنسیتی از مواردی معدودی است که فقه شیعی از بدنه فرهنگی اجتماعی پیشروتر بوده و توانسته موضوعی که کماکان از تابوهای اجتماعی و مگوهای جامعه است را به صورتی منطقی تبیین نماید.لذا شاهد آن هستیم که تراجنسیت به موضوعی بدل می شود که علی رغم مشروعیت از عدم مقبولیت آزار دیده و رنجور است.
امید است این نمایش و پرداخت های دیگر هنری به موضوع دگر جنسیت ها، این تابوی اجتماعی را شکسته و درک جامعه را در خصوص نحوه برخورد با این اقلیت اجتماعی مظلوم و مطرود بالا ببرد.
3) تحلیل و بررسی نمایش:

با مطالب عنوان شده ما با نمایشی اجتماعی و واقع گرا روبرو هستیم داستان های عنوان شده در آن یا به صورت کامل یا تا حدود زیادی واقعی هستند.به همین خاطر آبی مایل به صورتی نمایشی مستند گونه با قالب عمده تک گویی بازیگران است.عنصر تک گویی و مستند به جنبه های مینمیال نمایش کمک کرده و با دکوری فوق العاده ساده مواجه هستیم.پلکانی که بازیگران روی آن مونولوگ های خود را ادا می کنند، جنبه تمثیلی به خود گرفته و به مخاطب یادآور می شود اقلیت تراجنسیتی در طبقات مختلف جامعه و مناطق مختلف جغرافیایی حضور داشته و اختصاص به بخش یا حوزه خاصی ندارند.
در نمایش آبی مایل به صورتی ما با شهرزادی روبرو هستیم که قصه گوی آشنای ما نیست.خود شهرزاد قصه گو نیست و اطرافیان راوی داستان ها هستند چون خود شهرزاد اصلا در نمایش نیست و قصه ها،قصه های آشنا و خواب آور همیشه شنیده شده تاریخ اجتماعی ما نیست.
نمایش هرچند در تحریک احساسات بیننده موفق عمل می کند و مخاطب را با خود همراه می کند اما گاهی بی رحمانه تلخ کامی و ناراحتی از اوضاع ناخوشایند موضوع را به تماشاچی تزریق می کند.روال بی توقف و هجوم همه جانبه داستان های تاسف آور و غمگین بعد از مدتی دریچه تعقل و تامل را در مخاطب بسته و فقط شور احساسات همذات پندارانه را طلب می کند.عنصری که در حالت مطلوب موجب همراهی بیننده با اثر شده و در مواقعی باعث پس زدن اثر و عقب نشینی بیننده از رویارویی با حقایق می گردد.بنابراین به نظر می رسد عدم رعایت اعتدال در نمایش بی وقفه تلخ کامی ها و مصیبت ها، راه را برای بروز احساسات دیگر از قبیل خنده،هیجان و کنجکاوی،عصبانیت و یا ترس، بسته و در طول نمایش کسالت بار می گردد.از همین رو تماشاگران به مونولوگ های کم اثر و غیر کمیک هم در جهت فرار از موقعیت بیش از حد تراژیک داستان می خندند.لذا به لحاظ ساختاری شاید بهتر بود خانم بیان از بیان متوالی حوادث تلخ خودداری کرده و پس از هر ترسیم تراژیکی، یک موقعیت آرام تر و ملیح تر را قرار می داد تا علاوه بر خشونت زدایی از اثر تراژیک، جا برای تعقل به موقعیت های تلخ نمایش در فضاهای آرام تر و ساده تر برای مخاطب ایجاد گردد.
موضوع جامعه ترا جنسیتی به خودی خود دارای اهمیت و جذابیت بالایی است لذا افزودن موقعیت های داستانی دیگر از قبیل تن فروشی،کودکان کار، خیانت های زناشویی و... نه تنها باعث عمق بخشیدن به داستان اصلی نمی شود بلکه موضوعات دیگر را هم سطحی کرده و در حد کلیشه نگه می دارد.یک اثر هنری تعهدی ندارد که در دو ساعت تمامی مشکلات جامعه را بیان کند که اگر به این دام بیافتد جز شعاری بودن و سطحی نگری به هیچ چیز دیگری معنا و مفهوم نبخشیده است.
حضور سرد و جدا افتاده از حس خانم بیان جز تاکید بر مستند بودن داستان ها که خود نمایش موید آن است هیچ کمکی به اثر نمی کند و کالبد شکافی بیشتر این حضور، شاید خاطر مخاطب را بیش از پیش از ژست مددکار اجتماعی کارگران مکدر کند.

ماهنامه ادبی چوک - دیماه نود و شش

چند سالی هست که دیدن اسم علیرضا کوشک جلالی مساوی دیدن یک اجرای خوب شده است و در انتظار آدولف هم از این قاعده ... دیدن ادامه ›› مستثنی نبود.حسن این اجرا دیدار هرچند از دور آقای کارگردان بود که در اجراهای قبلی نصیب نشده بود.
برای تحلیل ، تمرکز را بر روی عنصر حیاتی اجرا یعنی متن می گذارم و بعد به عوامل دیگر موثر در اجرای دلنشین در انتظار آدولف می پردازم.
۱) متن:
درانتظار آدولف سه متن ادبی را به خاطر آورده یا مرور می کند.اول رمان آدولف بنژامین کنستانت که در آن شخصیت خودخواه و درونگرا آدولف (که به ترتیب این ویژگی ها را در وینسنت و کلود میبینیم) عاشقی کسی میشود که صاحب دو فرزند است.هرچند اثر کنستانت دستمایه شوخی افراطی وینسنت است اما درونمایه داستان که هیچ وقت هم عنوان نمی شود، پیشگویی یکی از جنجال های بزرگ بعدی داستان است و نزدیکی شخصیت داستان آدولف کنستانت با شخصیت کلود با پیشرفت داستان رخ نمایی می کند.اثر دوم که ذهن به آن متبادر می شود در انتظار گودو بکت است.گودو جای خود را به آدولف داده است و در نمایش بعد از همه رخدادهای غیر منتظره کلود می گوید منتظر گودو است.انتظاری بیهوده و بی فایده که بعدها با تولد کودک جنجال برانگیز و مونولوگ انتهایی وینسنت به چالشی دامنه دار و سوالی بی جواب در متن تبدیل می شود.سومین اثری که ساختار نمایشی و داستانی مشابهی به متن اجرا دارد خدای کشتار یاسمینا رضا است.تصویری هولناک از اوج به ذلت.بیانی کمیک از کنار رفتن نقاب ها با چاشنی الکل و از شادی ابتدای در انتظار آدولف تا غم و متلاشی شدن کاراکترها در انتهای میهمانی.
متن موجود اقتباسی از نمایشنامه با عنوان "نام کوچک" نوشته ماتیو دلاپرته و الکساندر دلاپاتلیر به سال 2010 که در سال 2012 به فیلم سینمایی بدل شد، نمایش و فیلمی موفق در فرانسه بود.
به دلیل ماهیت روانشناختی نمایش به بررسی کاراکترها در زیر ذره بین می پردازم تا با شناخت پرتره افراد بهتر به فهم طراحی کلی اثر پی ببریم.
۱- پی یر
کمونیستی چپ گرا و نمادی از درجا زدگی تفکرات متحجر ماتریالیستی که کماکان با هر زنگی که به صدا در می آید به تمثال های بلشویکی مانند قبله ای مقدس ادای احترام می کند.روشنفکر نمایی که فقط چون هیچ کسی نشده است کتاب خوانده تا با دانش خود غرور از دست رفته را احیا کرده و با سرکوفت به شخصیت های اطرافش عقده های درونی خود را سرکوب نماید.او دو چالش با وینسنت دوست دوران کودکی و برادر زن خود دارد.یکی بر سر نام آدولف که ضعف دیدگاه منطقی و معقولانه او را نمایان می سازد.جایی که وینسنت با برشمردن نام های دیگری که با این خط قرمز مضحک نباید گذاشت اساس این تفکر دگم را به تمسخر می گیرد و در عین حال به روشنفکر نمای داستان گوشزد می شود که دخالت در امور شخصی نقض حقوق شهروندی و ساختارهای لیبرال است.در چالش دوم با درشنمایی کاراکتر خودنمای وینست سعی در تحقیر او دارد که با صفت بخیل بیش از پیش سرخورده شده و ناچار به زمین بی طرف کلود یورش میبرد تا با تحریک قوای هجومی او شکست خود را در عرض اندام شخصیتی فراموش نماید.حتی بیان خاطره کشتن سگ و تخریب شخصیت قهرمان نمای وینسنت هم اعتباری برای کاراکتر او بین حاضرین میهمانی که به خوبی او را می شناسند ندارد.
چالش بعدی او با آنا است که طی سوتفاهم ایجاد شده باعث برانگیختگی آنا شده و موضوع مسخره بودن نام های فرزاندن پی یر ضربه دیگری به شخصیت بی هویت و بی اعتبار او می زند.
در چالش آخر او فقط با سکوت نظاره گر طغیان بابو عاصی است که تحت تاثیر شخصیت خودکامه و دیکتاتور مآب(بخوانید باسمه ای از استالین) و وسواسی پی یر به حاشیه رانده شده است.
در نهایت پی یر با روحی زخمی از تمامی چالش ها چون سانچو پانزا (اگوی او دن کیشوت است اما آنچه برای او می ماند خستگی بعد از نبرد بی حاصل با آسیاب های بادی است!) تحقیر شده به غار تنهایی خویش باز می گردد.
۲- وینسنت
مردی از طبقه نسبتا مرفه جامعه که طعم رفاه اجتماعی خود را در نیشگون های شوخ طبعانه اش به دو دوست قدیمی یادآور می شود.او در دو جنجالی که با پی یر به راه می اندازد در عین پشیمانی، ضربه های سختی به پیکره تفکر دگم دوستش می زند ولی در عین حال در تقابل با آنا و به خصوص کلود دچار چنان آشفتگی روانی و گسست شخصیتی می گردد که شخصیت خودخواه و مرکز توجه اش که بر سر میز غذا همچون شاهان در ارتفاعی بالاتر از دیگران قرار گرفته بود تخریب شده و با تلاشی مذبوحانه سعی در اعاده شخصیت خود دارد.(فارغ از اینکه ضربه پایانی که از خواهر خود بخاطر گذشته پر تبعیض شان دریافت می کند در روان اشباع شده از تلخی وینست حل می گردد.)
وینست راوی داستان است و زمان را همچون نیچه که به عصر قبل و بعد از خود تقسیم کرده بود،به قبل و بعد از آن میهمانی تقسیم می کند اما این مبدا زمانی روابط او و نزدیکان اش را دچار چنان گسستی کرده که ترمیم اش به دوره ای طولانی نیاز خواهد داشت. البته این وضع رو به بهبود با مونولوگ نهایی و شک او به رابطه احتمالی آنا و کلود پیچیده تر از گذشته می گردد.
تقابل زیبای او با پی یر که سنجش خرد ناب کانت را به او داده و با کنایه می گوید تا هم سطح هم نشده ایم حرفی ندارم و عکس العمل او در نشستن روی کتاب و تسلط بیشتر بر میز غذا از قسمت های جالب اجرا بود.
3- کلود
شخصیت ممتنع و خنثی کلود که البته دو لبه برنده تفکرات دگم و آنارش را به باد انتقاد می گیرد حضوری کاملا درونگرا دارد که با بازی بدون توپ رضا مولایی خیلی خوب از کار در آمده است.کاراکتری که مدت ها نزدیکانش او را همجنس گرا می دانسته اند از قضا با تمامی زن هایی که نام یا کاراکتراشان در متن حضور دارد رابطه ای پنهانی داشته است و با رو شدن زوایای پنهان شخصیت او وینسنت و بابو دچار شوک مهلکی می شوند.کاراکتر او مثال بارزی از قضاوت بی مورد جامعه در خصوص شخصیت های درونگراست که مرموز بودن زندگی این افراد راه را برای انواع شایعات حتی در نزدیکترین حلقه های ارتباطی و اجتماعی فرد ایجاد می نماید.
4- آنا
از شخصیت های کم دیالوگ و به طبع مرموز داستان است.شخصیتی که دیگران چیز زیادی از او نمی دانند و حتی وینست به نزدیکترین احوالات شخصی او بی توجه است اما او، هم از رابطه کلود با مادر وینست با خبر است و هم سر و سری مخفی با کلود دارد که دیر آمدن اش به میهمانی را علاوه بر تاکید بر بی توجهی وینست به او، مرموز تر و راز آلودتر جلوه می دهد.او در چالش اش با پی یر علاوه بر نهی پی یر به عدم دخالت در امور شخصی اش نام های فرزندان او را به سخره می گیرد.کاری که قطعا بارها با ویسنت درباره آن هم کلام و هم رای بوده اند ولی هیچ وقت به روی این زوج نیاورده بودند.
5- بابو (الیزابت)
بابو رنجورترین شخصیت نمایش است.حلقه ای اتصالی بین سایر کاراکترها وقتی اختلاف نظر و عقایدشان سدی روبروی دوستی های آنها ایجاد می کند.کاراکتری شبیه به نورا در خانه عروسک هنریک ایبسن البته در مقیاسی خفیف تر از درد و رنج ناشی از عدم ادارک متقابل از سوی همسر و نزدیکانش.طغیان عصیانگر او تمامی کاراکترها را در رنج ها،عقده ها و زوایای مخفی شخصیتش غرق می کند.
6-فرانسواز
مادر وینسنت و بابو و طرحواره ای از شخصیت النئر رمان آدولف، با اینکه در نمایش حضور فیزیکی ندارد اما در تحولات درونی شخصیت ها به خصوص فرزندانش به شدت موثر است.ارتباط پنهایی او با کلود که همچون راز مگویی مدت ها عنصر ترس را در وجود او و کلود تقویت کرده به ناگاه در فورانی احساسی از دایره منطق مطلحت اندیش خارج شده و تمامی ساختارها را در هم می شکند.
متن یک کمدی تلخ و سیاه از جامعه امروز در دنیای مدرن غرب است.جایی که علاوه بر تضاد های عینی شخصیت هایی که ریشه آشنایی شان قدیمی است شاهد خشکیدن و رو به زوال بودن روابط زناشویی و میل درونی جامعه به روابط پنهایی و مخفیانه است.دو زوج داستان به وضوح از هم دور هستند آنقدر دور و غریبه که ادامه زندگی مشترک همانند راه رفتن در خواب می ماند؛ حرکت وجود دارد اما بی هدف و غیر ارادی!

2) سایر عوامل
از متن که بگذریم بازی بازیگران همگن و یکپارچه بود و ارائه ای قوی از هنرمندان نمایش شاهد بودیم(به جز خانم درگاهی که تنها نقطه ضعف این نمایش بودند.بیان ضعیف و عدم تسلط ایشان به متن حلقه اتصالی بیننده با بازیگر را دچار نقصان می کرد.)
طراحی صحنه و نور و حتی لباس بسیار مناسب و در محیط نمایش به خوبی گنجانده شده بودند.
این عناصر مطلوب به یک رهبر ارکستر کاردان جهت تنظیم هارمونی نیاز داشت که علیرضا کوشک جلالی به خوبی از عهده کار خود برآمده بود.

چاپ شده در ماهنامه ادبی چوک - دی ماه 96

نمایش خوبی بود.در واقع اجرای شاعرانه ای بود مابین خیال و واقعیت به صورتی که مرز دو عالم مشخص نبود و حقیقت در فضای سیال بین خیال و واقعیت به رقص ... دیدن ادامه ›› درآمده بود.تماشاگر نمی تواند با قطعیت بگوید حقیقت را در خیال یافته یا در واقعیت روزمره زندگی آنه.
با تاکید بر اینکه بازی ها همه به جا بود ولی نکته شگفتی در آنها نبود و کارگردانی نمایش نکته خاصی نداشت.استفاده از میکروفن هرچند به حالت نجوایی دیالوگ ها کمک کرده بود اما خیلی تصنعی و نچسب بود و ای کاش اتفاق نمی افتاد هر چند برای سالن بد استاد ناظر زاده که بیشتر شبیه سینماست تا صحنه تئاتر راهکار بهتری وجود نداشت.با یاد از طراحی صحنه خوب کار که واقعا جز نکات مثبت نمایش بود از حواشی! اجرا می گذریم و به اصل آن که متن است می رسیم.
اولین اجرایی بود که از فلوریان زلر می دیدم.به نظر نویسنده قدرتمندی رسید.سوژه او از جنبه ای نو بود چون شکل و فرم روایت متفاوتی داشت ولی باید بپذیریم که قدرت نویسنده در پرداخت یک بن مایه تکراری بسیار جلوه نمود.
حالا می خواهم داستان را به زبان ساده مرور کنم:
پی یر نویسنده پرکار و معروف که در گیرودار زندگی عادی خود دچار روزمرگی شده است عازم یک مسافرت کاری است و تصمیم دارد این مسیر را با اتومبیل طی کرده تا حال و هوایی عوض کند.اما او در راه تصادف کرده و میمیرد و آنه همسر خود را پس از ۱۲ سال(درمتن نمایش ۲۰ سال) زندگی مشترک تنها می گذارد.تنهایی و شوک ناشی از اتفاق رخ داده آنه را در شرایط روحی دشوار رها می نماید که نتیجه این معلق بودن در خیال و واقعیت به کشف جنبه های پنهان زندگی پیر منجر میشود.اینکه او با یک دختر جوان بازیگرارتباط داشته است.این کشف مسیر زندگی آنه را تغییر می دهد او اعتراف می کند که بدون پی یر بلد نیست زندگی کند اما اگر این کشف حقیقت داشته باشد او به تمام زندگی ۱۲ ساله مشترک شک خواهد کرد.لورا بازیگر جوان بارها ارتباطش با پی یر را انکار و مجدد داستان سازی میکند گویی او هم همانند آنه بعد از مرگ پیر در مرزی از خیال و امر واقع سردرگم شده است در نهایت اعتراف می کند که قرار بوده او هم به نیس برود و پی یر را در آنجا ملاقات کند ولی پی یر هیچگاه به نیس نمیرسد.شواهد نشان می دهد قرار بوده پی یر و لورا در نیس تصمیم با هم بودن قطعی نمایند اما آیا آنه می تواند با این حقیقت گزنده کنار آمده و زندگی را ادامه دهد؟
راهکار آنه برای فرار از واقعیت داستان سازی در خیال است.او در خیال خود با پی یر همکلام شده و اطمینان می یابد که پی یر تصمیم داشته در سفر نیس رابطه اش را با لورا قطع نماید و برای همیشه عاشق آنه بماند‌.در واقع آنه با عدم پذیرش امر حقیقی در عالم واقعیت نقشی متفاوت از حقیقت باور پذیر را بر آینه خیال مجسم می سازد می سازد تا تصویر حقیقی به آرامی محو گردد و از خاطره برود.
در متن موضوع های کلیدی مثل زندگی و مرگ،روابط زناشویی و حقیقت مورد تاکید واقع شده است.همین مفاهیم به نمایشنامه رنگ و بوی فلسفی و روانکاوانه می دهد.
از دو المان مهم در اجرا نمی توان گذشت:
اول آینه و نقش آن در متن و اجرا به نحوی که آنه در آینه به جای خود نقش پی یر را می بیند ولی این نقش در زمانی که آنه از همسر خود مکدر شده است رنگ می بازد.
المان دوم تخت است که نشاندهنده زندگی خصوصی آنه و پی یر است.تختی که در زیر آن لورا زندگی می کند؛زندگی خصوصی پنهانی پی یر یا شاید بتوان گفت موجودی در لایه های پنهانی ذهن آنه!
صحنه زیبا محو کردن لورا و خانه او توسط آنه با بسته شدن تخت بود که به تلاش او در پاک کردن این جنبه تیره زندگی پی یر و آغاز تلقین مورد پسند آنه اشاره دارد.
در آخر کلیدی ترین دیالوگ نمایشنامه رو مرور می کنم:

آن: چه‌جوری بگم؟... باید رازش رو با خودش می‌برد. باید آدم همیشه رازش رو با خودش ببره. شاید اصلاً یه قدیس همین باشه: کسی که قبل از مردن حواسش هست که نیمه‌ی تاریکش رو پاک کنه و بعد بره...