آرمین اشبگ نویسنده، اجراگر و صداپیشه

یادداشت کارگردان را خوانده بودم و اجرا را دیدم. شگفت زده شدم. از تحقیق و مطالعه ی درست گروه اجرایی در مورد تئاتر بکت گرفته تا آنچه نهایتا روی صحنه آمد. بکت این متن را در مقطعی نوشت که موضوع زمان، موضوع هایلایت شده ی تمام جهان بود. از طرفی هایزنبرگ از اصل عدم قطعیت حرف می زد و انیشتین مسأله ی دوقلوها را در نظریه ی نسبیتش مطرح می نمود.
قبض و بسط زمان، کلیدی ترین عنصر نهفته ی موجود در متن در انتظار گودوست که با یک فرم خلاقانه به روی صحنه آمد. پرده ی دوم بینظیر بود. همواره با خودم می گفتم که چطور می شود این متن را در شرایط فعلی با حوصله ی اندک مخاطب امروز به روی صحنه آورد. اما این گروه مخاطب را خنداند. به فکر فرو برد و حتی دچار احساسات اندوهگین کرد. تند و کند شدن های ریتم نمایش کاملا در خدمت عنصر کلیدی زمان در تئاتر بکت بود. و بازی هایی یکدست و چشمگیر با میزانسن هایی حساب شده، تمرین شده و دینامیک که یک لحظه هم چشم مخاطب را دچار کسالت و سکون نمی کرد. شتابزدگی در بیان برخی دیالوگها همانقدر درست کار می کرد که سکوت هایی ممتد در جاهایی دیگر.
امید به اجرای عموم نمایش و موفقیت های آینده ی این گروه اجرایی.

می شود یک مونولوگ طولانی خسته کننده نوشت و به بازیگر داد تا یک لنگه پا روی صحنه بایستد و از تنهایی ها و انزوای همیشگی خودش آه و ناله ای جانسوز و جانگداز سر دهد تا بگوییم چه نمایشی! چه زیبا و شاعرانه درد انسان را بازگو می کند و این دست خزعبلات. اقلیت با ابزار تصویر که مهمترین رکن تئاتر هست به خوبی از پس این مفهوم برآمده. نمایش هم می خنداند و هم آدم را به فکر فرو می برد. پر واضحست که مخاطب با یک گروه تمرین کرده ی شُسته رفته و با بدن هایی آماده رو به روست. بازیگر نقش دلقک (مجتبی بیات) با یک تسلط عالی بر بدن و تمرکزی فوق العاده توجه را به خود جلب می کند. خلاقیت ها اندازه دارد و شلوغ کاری بیهوده در نمایش دیده نمی شود. باید پذیرفت که تئاتر برای دیدن است و نه شنیدن و خبر خوب آنکه، اقلیت تئاترست. یک ساعت دیدن است و لذت بردن از قاب های خلاقانه ی کارگردان و فکر گروهی یک جمع دانشجو.

بعد از مدتها به تماشای نمایشی نشستم که در بی ادعاترین حالت ممکن، از بسیاری گروه های پرمدعای تئاتر شهر، بیشتر به وجدم آورد. تقریبا از نمایشهایی که عمدتا مبتنی بر تصویر و فرم باشند تا دیالوگ، ناامید شده بودم و خسته از به هم بافی های جایزه بگیر جشنواره ها. اما هذلولی، تازه ام کرد. هذلولی در قد و اندازه های خودش عالی است. مخاطب را می خنداند اما نه خنده ای که از پس شوخی و کمدی مبتذل زیرشکمی باشد؛ یک خنده ی گروتسک عالی از پس صلواتهای نمایش به مخاطب دست می دهد که بعد از بیرون آمدن از سالن نمایش تا مغز استخوانش را می سوزاند. خلاصه و پراکنده می نویسم. مثلا باید از تکرار عدد سه تقدیر کرد. عنصر تکرار، مهمترین ابزار به خلسه بردن است. و انتخاب عدد سه به جای هرعدد دیگری هوشمندانه ترین انتخاب بود. نمایش فارغ از کلیت منسجمش، لحظه های نابی هم دارد که به وجدم آورد. مثل مونولوگ یک خطی فقط 5 دقیقه ی دیگر و شکسته شدن صندلی.
هذلولی، شروع غافلگیرکننده و جذابی دارد که در همان ابتدا مخاطبِ پرتوقع امروز تئاتر را خلع سلاح می کند. در ادامه از رؤیای شیرین تغییر می گوید اما با قساوتی واقع بینانه از رؤیای شیرین آزادی (نقض اصل پیشین)، دیکتاتوری ای تازه می آفریند (شروع یک اصل جدید). این پیام محوری، سرنوشت محتوم کشورهای ایدئولوگ زده و نخبه کش است. خواه ایران باشد، خواه کره ی شمالی و خواه آمریکای لاتین...
آنچه در سرتاسر اجرای یک ساعته ی نمایش هویدا بود و قند را دل یک مخاطب حرفه ای تئاتر آب می کرد؛ هماهنگی شگفت انگیز گروه اجرایی بود. و این هماهنگی به دست نمی آید مگر با معجزه ی تکرار و تمرین. همان گوهر از دست رفته ی تئاتر دانشجویی و غیر دانشجویی این روزها.

از تئاتر به سینما یا از سینما به تئاتر؟
پرواضحست که سینما, از ابتدای به ساکنِ تولدش تا چه میزان وامدار تئاتر بوده و همچنان هست. اما این فرمول دیگر چند سالی است یک طرفه نیست. هر دو روی یکدیگر تأثیر می گذارند. گاهی این ریسک جواب می دهد و گاهی نه. در مورد نمایش فلیک که داستانش به ظاهر کلیشه ای و ساده است اما در عین حال پیچیده و این موضوع به شدت شگفت انگیزست, این ریسک جواب داده. خلاصه و مختصر, طراحی مینی مال صحنه و میزانسنها درست و در خدمت متن است. در عین حال با تکیه بر توپولوژی از اقسا نقاط صحنه به خوبی استفاده شده است. (مثلا در پایان نمایش گفت گوی دو بازیگر مرد در کنار درب خروجی سالن سینما). استفاده ی تکنولوژیک از تصویر داخل آپارتخانه هم جالب از کار درآمده. یک استراحت درستی به چشم می دهد که اندازه اش نه زیادست و نه آنقدر کم که بگوییم اصلا به زحمتش می ارزید یا نه؟ به جاست. فارغ از بازی های خوب ستارگان نمایش و حسین حسینیان که ستاره نیست اما فوق العاده بود؛ در مورد خود متن و تأثیر شگفت انگیزش شاید بتوان این را گفت که دردِ بشرِ امروز، یکپارچه تر از اینهاست که به کمکِ دین ها و ایدئولوژی های مختلف در حکومت داری های ملت های متفاوت، و همچنین به کمک سعی در کشفِ راه حل های متفاوتی (که بومی باشند) بتوان درمانش کند. خودِ فهمیدن این موضوع یک قدمِ رو به جلو برای درمان است. من گاهی گمان می کردم سم, رز یا اَوری, خودم یا دوستانم هستند. در همین تهران, مشهد یا شیراز مثلا. این اتفاق هم از متن عمیق, انسانی و جهانیِ آنی بیکر که به خاطر نگارشش جایزه ی پولیتزر گرفته می آید و هم از دراماتورژی درست محمد حسن معجونی. چه قدر دیالوگ "من, بدترین کابوس خودمم" دوست داشتنی بود و چه قدر اِستیو (مدیر سالن, شاید نماینده ی حکومتِ همیشه غالب بر توده) به درستی پنهان و دست نیافتنی بود و در عین حال آشکار در هر صحنه که فقط مردم, گاهی از آن سخن می گویند و عمدتا هم به بدی از او یاد می کنند. این نمایش برای آنها که هیچکدام از فیلمهایی را که در طول داستان, از آنها اسم برده می شود و راجع بهشان حرف می زنند, ندیده اند هم دیدنی است. برای آنها که همه شان یا اکثرشان را دیده اند, یک نوستالژی بازی شگفت انگیزست که به همه ی آن 115 دقیقه ای که بر روی صندلی یا حتی تشکچه نشسته اند, می ارزد. و مثلث عشقی. این موضوع همیشگی و تکراری که هیچگاه تکراری نمی شود...

همیشه فکر میکردم که خوانش صرفا بخشی از مراحل تولید یک نمایشه و به خودی خودش نمیتونه قابل اجراشدن باشه. برای همین هم بهترین متن ها با بهترین بازیگرها هم اگر خوانشی داشتن به سختی میتونستم دیدن خوانششون رو تحمل کنم. اما این نمایش که در واقع خوانش نیست اما اگر المان اتومبیل را حذف کنیم کاملا یک خوانش می شود نظرم را به کلی دگرگون کرد. کیفیت بی نظیر این نمایش نزدیک به خوانش مدیون متن متفاوت و فوق العاده و از آن مهمتر بازی هایی است که با حداکثر توانایی در خدمت روایت متن هستند و در واقع این بازی بازیگران است که می تواند به طرز معجزه آوری اینگونه برای تخیل ما فضاسازی کند. درین نمایش با طراحی به شدت ساده ی دکور که در واقع هیچ چیز نبود جز یک اتومبیل قرمزرنگ، تمام آنچه را که دو بازیگر اصلی نمایش می دیدند، دیدم و با آنها به همه ی جاهایی که رفتند، رفتم. با آنها ترسیدم. "به" آنها خندیدم. و "برایشان" بُغض کردم. دیدن این نمایش خلاقانه با بازی های بینظیر رو به تمام تئاتردوستان پیشنهاد میکنم.