من اینجا ریشه در خاکم
من اینجا عاشق این خاک ، اگر آلوده یا پاکم
من اینجا تا نفس باقی است می مانم
من از اینجا چه می خواهم ، نمی دانم
امید روشنائی گر چه در این تیرگی ها نیست
من اینجا باز در این دشت خشک تشنه می رانم
من اینجا روزی آخر از دل این خاک ، با دست تهی
گل بر می افشانم
من اینجا روزی آخر از ستیغ کوه ، چون خورشید
سرود فتح می خوانم
و میدانم
تو روزی باز خواهی گشت ..

“ فریدون مشیری - بخش پایانی شعر “

به نظر میرسد “ انگلیسی “ در پی معنایی فارغ از پرداختن به مشقات یادگیری زبانی غیرمادریست چرا که اولا آموختن هر مهارتی نیاز به ممارست و ... دیدن ادامه ›› تحمل رنج آن را دارد و زبان آموزی نیز مستثنی از این قاعده نیست و ثانیا متن اختصاصا ایرانیانی را مورد هدف قرار میدهد که پدیده ی دو یا چند زبانی به دلیل حضور و همزیستی تاریخی قومیت های مختلف در یک جغرافیا و زیر نام یک کشور واحد برایشان عادیست ، فارسی - ارمنی ، فارسی - عربی ، فارسی - ترکی و .. تنها نمونه هایی از این دو زبانی ها در جامعه ی بزرگ ایران است که به نوعی هر دو زبان برای تکلم کنندگانشان مادری محسوب میشود و این گذشته از بیشمار لهجه هاییست که مورد نظر این مبحث نیست .

اما آنچه “ انگلیسی “ را قابل تامل میکند پرداخت آن به مقوله ی زبان که از موئلفه های بسیار مهم و حیاتی هویت فردی و اجتماعی و حتی ملی است .
و اینکه یادگیری زبان بیگانه در شرایطی که نوعی اضطرار و اجبار در آن وجود دارد و در واقع به دلایل مختلف ممکن است به جامعه تحمیل شده باشد میتواند در درون افراد به تقابل با زبان مادری بپردازد و نهایتا منجر به بحران هویت در لایه ها و سطح های مختلف شود .
یادگیری و تسلط بر یک یا چند زبان دیگر فی نفسه بسیار کارآمد و باعث ارتباط هر چه عمیق تر ، صمیمی تر و حقیقی تر بین ملت ها و گسترش هر چه وسیع تر دهکده ی جهانی است .
اما همین پدیده ی به ظاهر عادی اگر تعلقات خاطر ملی افراد را تحت تاثیر قرار دهد میتواند هویت فردی و فرهنگی جوامع را به سوی استحاله سوق دهد و این بدان معناست که آینده ای “ تهی“ انتظارمان را میکشد .
آدمهای تهی ، فرهنگی تهی و کشوری تهی …

به نظرم در انگلیسیِ روی صحنه بازیهای روان و ساده ای را شاهدیم که برای متن به اندازه است و هریک از کاراکتر های مورد نظر را به درستی معرفی میکند .
طراحی صحنه و نور پردازی حتما میتوانست بهتر باشد و موسیقی هم خوب و کافیست .

و من از جای خالی ریشه ات در خاک و بوی پیراهنت که جا گذاشته ای و صدایت که بدون هُرم نفس هایت به گوشهایم میرسد دانستم ، تا تو نباشی ، من ، من نمیشود …

من بیزارم از آنکه به پشت سرم نگاه کنم و هراسانم از آنکه هر بار تو را آنجا نبینم ..
اما با بوی تن ات که همچون پیچک تنیده بر تمام رشته های اعصابم است چه کنم ؟
و صدایت را که چونان طنین ناقوس کلیسا تمام سَرَم را درمی نوردد چطور از یاد ببرم ؟
و سلام ات را ، و صدای سلام ات را ، و شکوه صدای سلام ات که انگار آذرخشی تا عمق حفره های قلبم نفوذ کرده است را چگونه به خاطر نیاورم ؟
و برق چشمانت وقتی میخندیدی نور دیدگانم بود که در تاریکی دنیا گم شد ،
حالا این منم حیران و غریب در واهه ای بی انتها و با یادت تنها …

“ فردا “ سیاست نزده است و مایه ی مسرت !
دیگه داشت یادم میرفت که تئاتر میتونه سیاسی نباشه یا حتی اداشو در نیاره که دیشب فردا نجاتم داد ... دیدن ادامه ›› !
متن معمایی با پیچ و خم هایی که تقریبا همونجا حین اجرا حل میشن و سر آخر به یه درام تلخ منتهی میشه ، اونقدری که تو ام دلت میخواد یه کسی رو بغل کنی و گریه کنی به جای اینکه پاشی بری ..
مدت زمان دقیقا مناسب و به اندازه اش باعث میشه که مخاطب تا پایان اجرا رو همراهی کنه و حتی لحظاتی بعد از اتمام هم هنوز منتظر چیزیه انگار ..
طراحی صحنه ی خیلی خوب خصوصا صحنه ای که مواجه اول تماشاگر با اجراست به یاد موندنیه و این البته به کمک یه نور پردازی درست و گرم ، طوری که انگار تماشاگر رو مثل شاپرک به سمت مرکز صحنه جذب میکنه اتفاق می افته .
انتخاب موسیقی ها هم موفقه و همونه که باید باشه .
مسلما تمام این عناصر در خدمت دو بازیگری هستن که تمام و کمال متن اند و بعید میدونم بازیگر دیگه ای چیز بیشتری میتونست بهش اضافه کنه .
ایمان صیاد برهانی که چشم ازش نمیشه برداشت چون در عین اینکه در هر لحظه از اجرا یک پوزیشن کلی از وضعیت کاراکتر مورد نظر رو به خودش میگره همزمان ریز اکت هایی رو ارائه میکنه که منحصر بفرد خودشه و شخصیت متنی رو در نهایت جزئیات به مخاطب نشون میده که موجب باور پذیری هر چه بیشتر نقش تو ذهن بیننده میشه .
سعید زارعی هم که سر جاشه و البته هر چه از زمان اجرا میگذره گرم میشه و گیرا تر میشه بازیش .
اما همچنان معتقدم حداقل در چند تجربه اخیر ، متن و نقش تعریف شده در اون ایمان رو در خودش نگه میداره و محدودش میکنه ، به امید اینکه بزودی و در سخت ترین نقش ها شاهد اون ایمان وحشی و رها روی صحنه باشیم .
و در پایان هم مشعوف از اینکه چشممون به جمال “ مرد آخر “ روشن شد .

جا داره یه تشکر ویژه بکنم از تک تک تیم کهکشانی تماشاگران دوستداشتنی اجرای جمعه شب که صدا از دیوار در اومد از این عزیزان درنیومد .
آخ که قربون قدم همه تون .

وقتی که “ کُلُّ مَنْ عَلَیها فان “ ، بهتر نبود نگارنده بجای اینهمه تلاش نا موفق برای خود اعدامی و پُف ناله و شَتَلَک پرانی به زمین و زمان و تکفیر هر جنبنده ای که وُول میخورد البته در کلیات آثار ، کمی بیشتر از زندگی و زیبایی های زودگذر آن که احتمالا در آن سالها با کیفیت تر و حداقل اورجینال تر از امروز بود لذت میبرد ؟!
اگر آن بزرگوار امروز می زیست و اگر چند صباحی در چنین وضع گُل و بُلبُلستانی دوام می آورد حتما صفحه ی مجازی اش از چند میلیون دنبال کننده فراتر میرفت و تیک آبی اش را داخل سینی تقدیمش میکردند !
البته ما به جای ایشان نزیسته ایم پس بهتر که سرمان به کار خودمان باشد !
من بنا به دلایل مختلف هنوز موفق به مطالعه ی آثار نویسنده مذکور نشده ام و در نتیجه مواجه ی مستقیمی با اون ندارم اما اینکه چرا افکاری اینچنین مایوس و ضد همه چیز و به نظر تیره و تار مورد استقبال ایرانیان است و از مظاهر اصلی پیش آهنگی روشنفکری کلاسیک ایرانی به شمار می آید برایم سوال است که حتما باید با مطالعه ی آثارش برای خودم پاسخی دست و پا کنم .
اما گذشته از این ، هرگز به خودم جرات قضاوت کسانی که دست به خودکشی زده اند را نمیدهم و تنها میتوانم برای زندگی از دست رفته شان ... دیدن ادامه ›› متاسف باشم …
اما از متن این چنین بر می آید که انگار نویسنده بیشتر از سر بطالت و بیهودگی و شاید کم مشغلگی قصد ملاعبه با مرگ را دارد و یا آگاهانه یا نا خودآگاه به روش خود و طی اقداماتی پیشروآنه در پی جلب توجه است !
چرا که همانطور که شاید همه ی ما از طریق اخبار و مطالعات و مستندات و یا گاهی و البته در کمال تاسف کمی نزدیک تر با رویداد خودکشی در اطرافمان توسط افرادی مواجه شده ایم ، در اکثر موارد عمل موفقیت آمیز است و تنها درصد کمی از آنها نجات پیدا میکنند و به زندگی بازمیگردند .
آنهم به این دلیل است که عمدتا این عمل یا در پی یک جنون آنی و به هر دلیلی رخ میدهد ، یا فرد به دلایل متعدد و در هر یک از مناسبات زندگی اعم از شغلی ، عاطفی ، روحی و حتی در برخی موارد سیاسی آنهم بعد از طی یک خط سیر در یک بن بست قرار میگیرد و ناچارا دست به انتحار میزند .
حالا اینکه کسی حوصله اش از همه چیز سر رفته باشد جدای از اینکه نوبر است اما همچنان قابل قضاوت نیست اما پرداختن به آن نیز فایده مند به نظر نمیرسد .
نتیجتا لزوم نبش قبر چنین متونی آنهم “ در شرایط حساس کنونی “ آنچنان ثمر بخش نمی نماید .
درباره ی فُرم نیز اثر علی رغم تلاش صادقانه ی مجریان آن از یک اجرای تجربی پا فرا تر نمیگذارد و فارغ از سبک انتخابی برای اجرای آن که عروسک گردانان حضور کامل و موثر در اجرا دارند و شخصا علی رغم آنکه آنچنان ارتباطم برقرار نشد اما بعلت عدم آگاهی کامل درباره ی شیوه های اجرای عروسکی نظری هم ندارم و تنها به آن بسنده میکنم که ای کاش موسیقی در بخش های مختلف ناگهان کات نمیشد و تدریجا از صحنه قبل به صحنه بعد فید میشد .

مجموعا آرزوی موفقیت دارم برای گروه نازنین نمایش “ زنده بگور “ و به امید آثار بعدی شان .

از زندگی بگوییم ، مرگ خود ما را خواهد یافت ..

تئاتر نَطَلبیده ! که بر بستر متنی خطی ، تقریبا سر راست و نه چندان هیجان انگیز اما سیال که به لطف بازی دیدنی کاظم سیاحی و نقره ای و به اندازه و منطبق با شخصیت طراحی شده برای “ جان “ که مجتبی پیر زاده آن را به درستی ایفا میکند و نیز کاملا پایین تر از حد انتظار ستاره پسیانی ، هر چند با دنده ی سنگین اما روان و رو به جلو بیننده را تقریبا بدون افت در ریتم که حفظ کردن آن در چنین فضای متنی ایی برای صد دقیقه دشوار است با خود همراه میکند و ذیل این توجه که عنصرِ بازی ، بالای دست نمایشنامه و نیروی محرکه ی آن است نهایتا مراد میابد .
دکور همان است که باید باشد به انضمام جزئیاتی که کاملا تأثیر آن بر اجرا مشهود است و موفق میشود تماشاگر را به درون اتاق شماره ی ۳۲ متل که بوی ( ! ) میدهد بکشاند و همانجا بنشاند تا تکلیف یک زخم کهنه و قدیمی که سه روح را خراشیده روشن شود .
طراحی نور نه چندان پیچیده اما صمیمانه و موسیقی طراز و در خدمت است و هر از گاهی اجرا را روانکاری میکند .
اما در این بین به نظر میتوان گفت “ حاج کاظم “ ناجی “ نکبت “ است و با اقتدار آن را رهبری میکند تا گذشته از آنکه تماشاگر را بعد از مدتها از بازی منحصر بفرد خود بهره مند میکند و توان خود را در این عرصه و با توجه به متن نه چندان داینامیک و پر حادثه ی منظور به رخ میکشد ، بلکه به نوعی موثر در جهت مقبولیت اثر محافظه کارانه و محتاطانه ی “ پویا سعیدی پنج سال پس از نمایش موفق و پر ریسک لانچر ۵ “ ظاهر میشود .
نمایشی که در آن تنها کسی که توانسته از قسمت نا خوش آیند گذشته ی خود و تأثیر آن بر ادامه ی زندگیش عبور کند و آن را مهار و مدیریت کند شخصیت ... دیدن ادامه ›› زن داستان است و شاید این کنایه ای و ادای دینی به نیروی مخفی اما قدرتمند زنان در مواجهه با پروژه ی زندگی باشد و بدون ارتباط اما قابل تامل است بگویم مدتهاست به این فکر میکنم شاید زمان آن رسیده است که دنیا توسط زنان اداره شود …

نهایتا “ نکبت “ با توجه به جمیع جهات و شرایط عجیب و غریب این روز های کشور و البته جامعه ی هنر های نمایشی به نظر توانسته گلیم خود را ناپلئونی و شاید کمی بالاتر از آب بیرون کشیده باشد و اینطور فرض میشود که حالا حالاها فرصت است برای آنکه تقصیر ها را به گردن شکسته ی این برهه ی حساس از تاریخ این سرزمین انداخت .

خلاقیت ده از ده ایی در اجرا و متن که تنها خود نویسنده راز آن را میداند که چطور میتوان دو تا از شاهکارهای ادبیات نمایشی کلاسیک را با ماجرایی آنچنان بی ارتباط و دور از ذهن هنرمندانه و جذاب تلفیق کرد که اگر خود مرحوم مغفور شکسپیر کبیر هم شاهد آن می بود بعلت آچمز شده گی حاد بار دیگر دیار فانی را وداع میگفت !
مینیمالیسم حاکم نیز بر “ ستاره شدن همیشگی آدم ها در محدودیت “ خصوصا اگر جوان هموطن باشد تاکید میکند و آیه ایست بر حقانیت جوشان بودن و سیالیت هنر و اثبات میکند که هنر از بین نمیرود و تنها از حالتی به حالت دیگر تغییر شکل [ فرم ] میدهد !

“ مَثْلِث “ دوستداشتنی و به قول نازنینانم ، حال خوب کُن ، در همه ی ابعاد به اندازه است ، بی ادعاست و اما بغایت با هوش است در فرم و محتوا و آنقدر زیرکانه به تحریر درآمده است که متن آن جاریست و وقایعی حتی بعد از نگاشته شدن اش را در بر میگیرد .

برای این نمایش شریف آرزوی موفقیت دارم و خوشحالم تماشاگرش بودم .

قبلا برای کمی طویل بودن این یادداشت عذر میخوام ، هر کس خواند منت نهاد و هر کس نخواند مهرش در دل مستدام است .


آینده از آن شماست ، آنگاه که ... دیدن ادامه ›› صدای ناقوس کلیسا در مرگ تاریکی از دور به گوش جان می رسد و موذن بر ماذنه خبر از سپیده دمی عنقریب میدهد ..
شب بساط بر خواهد چید و خورشید به زودی از پس سیاهی سر بر خواهد آورد و خاک سرد و ماتم زده ی این سرزمین را به سرانگشت هنرمند خویش خواهد نواخت و دیگر بار بارور خواهد شد این زمین خفته ی خسته از بی مهری زمان ..
آسمان آبی لاجوردی را بالای سرتان میبینم روشن تر از روشن و پرنده گان نغمه خوان باز خواهند گشت به این دیار دود آلوده ی خاکستری فام …
( برای تیم اجرا گران و بازیگران جوان نمایش محترم مرثیه ای بر قتل ژولیوس سزار و چند مرغ از سیمرغ که به حق در این اجرای سنگین و نفس گیر درخشیدید )


نمایشی فرم محور که پرفورمنس گونه آغاز ، ادامه و نهایتا خاتمه میابد و آنچه بیش از همه در آن نمود پیدا میکند جنبه های فیزیکال آنست که عمده ی بار آن بدوش اجرا گران است و صد البته بازی پخته ی بازیگران آن در پیوند با دیالوگ هایی ثقیل و پر کلمه و تغییر صحنه هایی پی در پی ، زمانبر و بدون خطا همگی نشان از تمریناتی طولانی و طاقت فرسا و درک درستی از صحنه دارد که موضوعیست بسیار ارزشمند .
نور و موسیقی نیز به همان میزان پویاست و در هر صحنه به فراخور موقعیت اجرایی آن را همراهی میکند .
طراحی لباس هایی خوب که با اندک تغییراتی در جزئیات میتوانست به خیلی خوب مبدل شود و در کنار گریم های خلاقانه آن ترکیبی به یاد ماندنی تر را ایجاد کند .
در این میان اما طراحی صحنه ی قابل توجه و چشمگیر اثر نیز همچون سایر موئلفه های آن موءید این است که تا چه حد این نمایش و مخاطبین آن برای خالقین اثر حائز اهمیت است .
نمایش همه چیز دارد ، کارگردانی کاملا موثر و محسوس ، بازی و اکت ، دیالوگ های پر طمطراق ، موسیقی ، شعر ، گریم ، طراحی صحنه و لباس ، طراحی نور ..
و در یک کلام پکیجی کامل از یک نمایش تمام عیار بر صحنه است ، اما مسئله اینست که نمی گویم هیاهویی برای هیچ اما فی الواقع برای چه ؟!
با توجه به در هم آمیختگی دو داستان کاملا مجزا یکی در قالب مثنوی و با محتوایی عرفانی و دیگری واقعه ای بر بستری تاریخی و با دو هزار و اندی سال فاصله بین پیدایش هر یک ، بعید به نظر میرسد نویسنده مقصودی بیش از قصه پردازی ایی صرف نداشته باشد !
اما نه تنها متن خودبسنده گی ندارد که حتی مطالعه ی متونی که میتواند پیش نیاز محسوب شود نیز به درک آنچه می باید از تماشای این اثر بسیار پر زحمت منتهی شود کمکی نکرد !
اگر پیام نمایش را تنها به اندرزهایی اخلاقی پیرامون وجوب ایجاد اتحاد و خرد جمعی و پیکره ی واحد برای ایجاد جامعه ای آرمانی و یا انزارهایی اندر تقبیح قدرت طلبی و پیامد های ناگوار آن تقلیل دهیم به نظر میرسد جفا در حق اثر باشد !
چرا که بدین ترتیب و با چنین رویکردی هر دو یا چند داستان یا واقعه ی تاریخی را میتوان با هم ترکیب کرد و با اندکی پیرایش برداشت ها از آن استخراج کرد !
اینکه منطق الطیر عطار نیشابوری را بتوان با ماجرای توطئه و ترور ژولیوس سزار رومی منطبق ساخت و از آن خروجی گرفت یقینا ذهنی خلاق میخواهد اما چرایی های بسیاری همچنان برام باقیست .

نهایتا علی رغم عدم ارتباطم با متن و عدم هر گونه دریافت از فحوای آن همچنان برای ارزشهای اجرایی اثر احترام قائلم و خسته نباشید جانانه ای عرض میکنم به این گروه پر تلاش و خستگی ناپذیر و به امید دیدار شما در آثاری دیگر و به روی صحنه .

پ . ن :
به نظرم مطمئنا سالن ناظر زاده برای اجرای شما محل مناسب تری بود .